Με αφορμή ένα νέο θεσμό που γεννιέται στον φιλόξενο χώρο της Ευαγγελικής Εκκλησίας Γερμανογλώσσων Εν Ελλάδι, την ‘Απογευματινή Μουσική’ (ABENDMUSIK), για την προσεχή καλλιτεχνική περίοδο, έχουμε την χαρά και την τιμή να συναντούμε τον Σολίστ στην εναρκτήρια συναυλία, βιολονίστα, Σωκράτη Σταθουλόπουλο.
Μπορείτε να μας πείτε δύο λόγια για το βιολί και την παρουσία του στην Ελλάδα?
Το βιολί είναι μία από τις σημαντικότερες δημιουργίες της ύστερης Αναγέννησης. Το παλαιότερο σωζόμενο βιολί κατασκευάστηκε το 1564 από τον Αντρέα Αμάτι στην Κρεμόνα της Ιταλίας. Στην Ελλάδα τα πρώτα βιολιά ήλθαν στα τότε ενετοκρατούμενα Επτάνησα, ενώ υπάρχει αναφορά για την παρουσία βιολιού σε γλέντι στη Χίο το 1677. Έκτοτε το βιολί αποτέλεσε ένα από τα κύρια μελωδικά όργανα της παραδοσιακής μας μουσικής, τόσο στη νησιωτική όσο και στην ηπειρωτική Ελλάδα. Σε ό,τι αφορά τη δυτική λόγια μουσική, χωρίς να μπορούμε ίσως να μιλήσουμε για μια πραγματικά εθνική σχολή βιολιού, έχουν υπάρξει – και υπάρχουν – εξαιρετικοί καθηγητές που έχουν βγάλει πληθώρα αξιολογότατων βιολιστών που στελεχώνουν τις συμφωνικές ορχήστρες της χώρας ή ακόμη κάνουν καριέρα ως σολίστ. Κορυφαία περίπτωση ο αείμνηστος Στέλιος Καφαντάρης, καθηγητής του Λεωνίδα Καβάκου, Γιώργου Δεμερτζή και πολλών ακόμα κορυφαίων βιολιστών.
Το βιολί συγκαταλέγεται ανάμεσα στα πιο ευέλικτα και ευπροσάρμοστα σε κάθε είδος μουσικής όργανα. Σήμερα θα μας ήταν δύσκολο να φανταστούμε χωρίς την παρουσία ενός έστω βιολιού μια συναυλία στο Μέγαρο, ένα νησιώτικο γλέντι, ένα σύνολο που παίζει τάνγκο ή ακόμα και τον ‘Νότο’ του Μαχαιρίτσα.
Περί μουσικής με τον βιολονίστα, Σωκράτη Σταθουλόπουλο!
Ποια η θέση του Μουσικού στην κοινωνία του σήμερα ,και τι θα θέλατε να της πείτε με την Μουσική σας?
Η ιστορία μακροπρόθεσμα είναι ο πιο δίκαιος και αμείλικτος κριτής. Μουσικά έργα εξακολουθούν και παίζονται αιώνες μετά το θάνατο του συνθέτη τους γιατί είναι διαχρονικά και πανανθρώπινα, όπως μια αρχαία τραγωδία ή ένα έργο του Σαίξπηρ. Θεωρώ ότι είναι πολύ λυπηρό για κάποιον να μην έχει ακούσει ποτέ ένα έργο του Μπαχ ή του Μότσαρτ γιατί θεωρεί ότι αυτού του είδους η μουσική είναι ‘δύσκολη’, ‘βαριά’, ‘δυσνόητη’, ‘για γέρους’ ή ‘για ειδικούς’. Ζούμε στην εποχή του youtube και είναι πραγματικά πανεύκολο – και ανέξοδο – να πληκτρολογήσουμε ένα από τα ονόματα που προανέφερα σε μια μηχανή αναζήτησης. Η μουσική είναι – και πρέπει να είναι – για όλους. Αλλιώς οι μουσικοί (τουλάχιστον όσοι ασχολούμαστε κυρίως με αυτό το είδος) γινόμαστε μια συντεχνία που απευθύνεται σε ‘λίγους’ ένα περιθωριακό τμήμα του πολιτισμού που μπορεί εύκολα να συρρικνώνεται όταν το υπουργείο πολιτισμού αποφασίζει να κλείσει ιστορικά σύνολα όπως η ορχήστρα των χρωμάτων ή η καμεράτα.
Κυριακές γεμάτες Μουσική στην Ευαγγελική Εκκλησία Γερμανογλώσσων εν Ελλάδι – Ενορία Αθηνών
Η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου είναι μια σύνθετη διαδικασία με νοητικό και σωματικό κομμάτι. Μελέτες έχουν δείξει ότι ο εγκέφαλος ανθρώπων που ασχολήθηκαν από παιδιά με τη μουσική αναπτύσσεται διαφορετικά από των υπολοίπων, ακόμα και αν τελικά δεν ασχοληθούν επαγγελματικά με αυτήν. Η μουσική απαιτεί αφοσίωση, σοβαρότητα και πειθαρχία που επιβάλλουμε οι ίδιοι στον εαυτό μας αν θέλουμε να φτάσουμε σε ένα καλό αποτέλεσμα. Αν προσέξατε απέφυγα να πω ότι η μουσική απαιτεί θυσίες γιατί είναι κάτι που δεν το πιστεύω – για έναν μουσικό το να μελετά και να παίζει μουσική (στερούμενος άλλων πραγμάτων που θα μπορούσε να κάνει στον ίδιο χρόνο) είναι χαρά, μια χαρά που φιλοδοξούμε να μοιραζόμαστε με το κοινό μας!
Περί μουσικής με τον βιολονίστα, Σωκράτη Σταθουλόπουλο.
Σχετικά με την συναυλία και το έργο που θα ερμηνεύσετε ?
Μπορεί να ακούγεται κοινότυπο, αλλά είναι πραγματικά μεγάλη τιμή και χαρά να συμμετέχω σε αυτή την εναρκτήρια συναυλία του κύκλου ABENDMUSIC στη Ευαγγελική Εκκλησία Γερμανογλώσσων Εν Ελλάδι. Πρώτα απ’ όλα, δύο από τα πρώτα βιολιά της ορχήστρας είναι πρώην μαθητές μου – και νυν συνάδελφοι – και ειλικρινά δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά για έναν καθηγητή από το να συνεργάζεται με αυτόν τον τρόπο με τα πνευματικά του τέκνα. Ο χώρος της εκκλησίας είναι πολύ γνωστός σε όλα τα μέλη των συμφωνικών ορχηστρών της Αθήνας – όλοι μας έχουμε φιλοξενηθεί αρκετές φορές και είναι αλήθεια ότι εκεί, αυτή η μουσική βρίσκεται πραγματικά ‘στο σπίτι της’.
Το κονσέρτο BWV1056R (το R από τη λέξη reworked) σε σολ ελλάσονα το γνωρίσαμε οι περισσότεροι ως κονσέρτο για τσέμπαλο σε φα ελάσσονα, ένα από τα 15 κονσέρτα που έγραψε ο Μπαχ για αυτό το όργανο. Μελετητές του έργου του Μπαχ θεωρούν ότι και τα 15 αποτελούν διασκευές του συνθέτη παλαιότερων κονσέρτων που είχε γράψει για άλλα όργανα και λόγω της έκτασης και της γραφής το 1056 πιστεύεται ότι ήταν αρχικά γραμμένο για βιολί. Έτσι έγινε μια προσπάθεια να ξαναδιασκευαστεί πίσω στην αρχική του (χαμένη) μορφή. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι πλέον το συγκεκριμένο έργο αποτελεί κομμάτι του ρεπερτορίου του βιολιού. Η παλαιότερη ηχογράφηση που κατάφερα να βρω είναι αυτή του Itzhak Perlman (1972) με τον Daniel Barenboim στο πόντιουμ της English Chamber Orchestra, ενώ υπάρχουν ακόμα της Alina Ibragimova και της Emmy Verhey. Είναι ένα αριστούργημα χωρίς υπερβολή, με το εμβληματικό δεύτερο μέρος να έχει πολλάκις χρησιμοποιηθεί από τον ίδιο τον Μπαχ, ακόμα και ως μέρος καντάτας! Είναι κρίμα που δεν ακούγεται αρκετά συχνά στη χώρα μας και είμαι ευγνώμων στον Ηλία Γυφτονικολό, εξάρχοντα και ψυχή της ορχήστρας De Profundis που το πρότεινε και έκανε όλη την έρευνα για την εύρεση του απαραίτητου μουσικού υλικού. Θα ήταν βεβαίως μεγάλη παράλειψη σε αυτό το σημείο αν ξεχνούσα να ευχαριστήσω και τον Κάντορα της εκκλησίας, Χρήστο Παρασκευόπουλο για τη φιλοξενία και την γενικότερη οργανωτική υποστήριξη.
Κλείνοντας, θα ήθελα να εκφράσω την ευχή αυτός ο κύκλος συναυλιών που τώρα ξεκινάει να εδραιωθεί και να αποτελέσει αναπόσπαστο τμήμα των μουσικών δρώμενων της πόλης μας.
Σας ευχαριστούμε θερμά για τα λόγια που μας προσφέρατε, ανυπομονούμε και για την Μουσική σας προσφορά στην προσεχή Συναυλία!
Κυριακή 31 Οκτωβρίου 2021
16.30-17.00 ABENDMUSIK
‘Γιόχαν Σεμπάστιαν’
J.S.Bach(1685-1750) Rondeau,Sarabande,Bouree I/II ,Menuet (Από την 2η Ορχηστρική Σουίτα σε Σι Ελάσσων BWV 1067)
J.S.Bach(1685-1750) Κονσέρτο για Βιολί και Ορχήστρα σε Σολ Ελάσσων BWV 1056R
Σόλο Βιολί
Σωκράτης ΣταθουλόπουλοςΟρχήστρα εγχόρδων
De ProfundisΕυαγγελική Εκκλησία Γερμανόγλωσσων Εν Ελλάδι, Σίνα 66, Αθήνα 106 72
Η συναυλία θα κάνει πρεμιέρα την Κυριακή 31 Οκτωβρίου και θα προβληθεί στον παρακάτω σύνδεσμο