Δουνκέρκη: Το πολεμικό έπος του Κρίστοφερ Νόλαν

Το νέο αριστούργημα του Νόλαν έχει όνομα, ιστορία και πόλεμο. Δουνκέρκη.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου εκατοντάδες χιλιάδες Βρετανοί και συμμάχοι βρίσκονται εγκλωβισμένοι από τα γερμανικά πυρά σε μια παραθαλάσσια πόλη κοντά στα βελγικά σύνορα. Ο εχθρός πλησιάζει και η επιβίωση μοιάζει αδύνατη. Όταν ο θάνατος είναι μονόδρομος που μπορείς να φτάσεις για να κερδίσεις τη ζωή σου;

Ο Κρίστοφερ Νόλαν σχεδίασε μια πολυεπίπεδη χρονική αφήγηση όπως συνηθίζει, χωρίζοντας το πεδίο της μάχης σε τρία επίπεδα (αέρας, ξηρά, θάλασσα), τα οποία μπλέκει περίτεχνα στο παιχνίδι της επιβίωσης. Κεντρικός πρωταγωνιστής δεν υπάρχει, με εξαίρεση τον φόβο ο οποίος ισοσκελίζεται στα πρόσωπα των στρατιωτών που προσπαθούν να διασωθούν με κάθε τρόπο.

Οι λέξεις των ηρώων περιττεύουν μπροστά στο άψογα φωτογραφημένο από τον Χοίτε Βαν Χοιτέμα, βομβαρδισμένο σκηνικό. Τα σκοτεινά και μουντά πλάνα είναι καδραρισμένα στιγμιότυπα που αποπνέουν με ωμότητα και ρεαλισμό την εμπόλεμη ατμόσφαιρα.

 «Ο θάνατος σου η ζωή μου» συνάγεται  μεθοδικά από τις απέλπιδες προσπάθειες των στρατιωτών να γλιτώσουν από τον εχθρό ο οποίος δεν ονομάζεται αλλά υπονοείται.

 Εξάλλου η Δουνκέρκη δεν είναι ένα πολεμικό δράμα για το Β’ παγκόσμιο Πόλεμο αλλά ένα ιστορικό επιβίωσης. Μια κραυγή απόγνωσης για τις ανθρώπινες δοκιμασίες και συχγρόνως μια αχτίδα ελπίδας. Όταν το πολεμικό ναυτικό υποκύπτει στις επιθέσεις του εχθρού  οι ιδιώτες αναλαμβάνουν τα ηνία της διάσωσης με έναν αξιοθαύμαστο αλλά ελαφρώς γλυκερό τρόπο όταν η ένταση της μάχης ακόμη μαίνεται.

Ο Τόμ Χάρντι, ως πιλότος πάλι μας έκρυψε το πρόσωπο του (το συνηθίζει στις ταινίες του Νόλαν) αφήνοντας το εκφραστικότατο βλέμμα του να κάνει όλη τη δουλειά.  Λιτές και ουσιαστικές και οι ερμηνείες των πρωτοεμφανιζόμενων Φιόν Ουιτέτ και Χάρι Στάιλς ενώ ο βραβευμένος με όσκαρ Μάρκ Ράιλανς ήταν αφοπλιστικά συγκινητικός.

Ο Χάνς Ζίμμερ σε μια από τις καλύτερες στιγμές του σιγόνταρε με τρομακτικό σχεδόν στόμφο την αγωνία και την ένταση της ταινίας που ήταν διάχυτη από την αρχή μέχρι το τέλος με τις μελωδίες του. Ο ήχος ισοδυναμούσε με χτύπους ρολογιών, καρδιακούς παλμούς μεταφράζοντας με ακρίβεια το φόβο του θανάτου που ήταν σε απόσταση αναπνοής.

Η Δουνκέρκη,εμπνευσμένη από αληθινά γεγονότα κλείνει τα τρία κεφάλαια της ιστορίας της με ένα λυτρωτικό «κλισαρισμένο» φινάλε που αν και το περιμένεις σου κλωτσάει γιατί η νηνεμία που ακολουθεί την καταιγίδα δεν ταιριάζει σε μια αριστοτεχνικά  βομβαρδισμένη πολεμική περιπέτεια.

Όλοι μιλάνε για το έπος του Νόλαν. Γιατί; Η Δουνκέρκη είναι μια ταινία που δεν έχει μόνο εικόνα αλλά και ψυχή. Βλέποντας τη, γατζώνεσαι στη θέση σου, φοβάσαι, αγωνιάς, συμπάσχεις, θαυμάζεις. Τους ανθρώπους και την αλήθεια τους.

Μπορεί να μην είναι η καλύτερη του ταινία. Σίγουρα όμως είναι η πιο ξεχωριστή και ειλικρινής εξομολόγηση του στη μεγάλη οθόνη.