Ο Alain Tourain στο δοκίμιό του «Μετά τη κρίση» κάνει αναφορά στην παγκόσμια κρίση που μαστίζει ολοένα και περισσότερο τον κόσμο και τονίζει πως πρόκειται για ένα συγκυριακό γεγονός που αφορά όλη την κοινωνική οργάνωση.
Πρόκειται για μία ενδελεχής ανάλυση του σημερινού κόσμου, γραμμένη από έναν παλαίμαχο του κοινωνιολογικού στοχασμού, που έρχεται να προστεθεί στα κοινά της κοινωνικής και κοινωνιολογικής σκέψεις, όπως αυτή προέκυψε από την αλληλεπίδραση ανάμεσα στην πολιτική οικονομία και την ιστορία των ιδεών, μα πάνω απ’ όλα από την εμπειρία.
Δεν παραβλέπει του οικονομολόγους και την οικονομική πλευρά της κρίσης αλλά εστιάζει στις κοινωνικές αιτίες αυτής.
Το δοκίμιο αποτελείται από δύο μέρη. Στο πρώτο περιγράφει τις «κατεστημένες κρίσεις» και τονίζει πως η γέννηση των κρίσεων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ρήξη που κατακλύζει από τη μία πλευρά την χρηματοπιστωτική οικονομία και από την άλλη την «πραγματική» η οποία δεν μπορεί να οριστεί έξω από τις κοινωνικές συγκρούσεις και παρεμβάσεις του κράτους. Εξηγεί βήμα-βήμα το πώς φτάσαμε ως εδώ σε παγκόσμιο κλίμακα και υποστηρίζει πως η καπιταλιστική κοινωνία με την κλασσική έννοια του όρου έχει χαθεί. Ο ίδιος παραθέτει: « Η κοινωνία μας , αυτή της παγκόσμιας οικονομίας και του θριαμβευτικού ατομικισμού διέρρηξε κάθε δεσμό με το παλαιό μοντέλο ενσωμάτωσης της εποχής της βιομηχανικής επανάστασης.»
Κατά τον Γάλλο κοινωνιολόγο, η κρίση θέτει όλα τα έθνη ενώπιον του ιστορικού διλήμματος: Καταστροφή ή Αναμόρφωση. Ως καταστροφή εννοείται ο αυξανόμενος κοινωνικός αποκλεισμός ολοένα και μεγαλύτερων μερίδων του πληθυσμού, νέες μορφές τυραννίας και παλινδρόμηση σε «πολιτιστικούς πολέμους» με άξονα να τη φυλή, το έθνος και τη θρησκεία. Λιγότερο σαφές είναι σε τι συνίσταται η κοινωνική «αναμόρφωση» και από ποιους θα έρθει, αφού ο συγγραφέας μόλις μας έχει παρουσιάσει ως τελεσίδικο τον «θάνατο της κοινωνίας» και των συλλογικοτήτων.
Έτσι , στο δεύτερο μέρος του δοκιμίου του μας καλεί να σκεφτούμε πώς θα έρθει αυτή η αναμόρφωση. Κάνει , πλέον, λόγο για ένα νέο είδος κοινωνίας , για μια νέα εφικτή κοινωνία. Θα πρέπει να επιστρέψουμε πίσω στην κοινωνία , σύμφωνα με τον γάλλο κοινωνιολόγο και να αναζητήσουμε τις βαθιές αιτίες της παγκόσμιας κρίσης από τη μία και της κρίσης του υποκειμένου από την άλλη. Μόνο εάν κάνουμε γνώση των αξιολογικών κρίσεων θα καταφέρουμε να οδηγηθούμε στους παράγοντες γέννησής της.
Θεωρεί ότι δεν θα πρέπει να βλέπουμε τους εαυτούς μας μόνο ως δρώντα υποκείμενα ενός οικονομικού συστήματος γύρω από το οποίο οργανώνεται η κοινωνική ζωή, αλλά ως υποκείμενα που έχουν δικαιώματα, μέσα σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από το πολιτισμικό στοιχείο.
«Η έξοδος από την κρίση και η διαμόρφωση μιας νέας κοινωνίας εξαρτώνται από πρωτοβουλίες που θα πάρουν οι κυβερνήσεις ή θα επιβληθούν από τα ίδια τα θύματα». Με νέους νόμους, θεσμούς και πολιτισμικούς στόχους, που θα υποστηρίζουν την ισότητα, τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη: «Ο ρόλος των θεσμών δεν είναι πλέον να επιβάλλουν κανόνες αλλά να βοηθούν στην οικοδόμηση του ανθρώπινου υποκειμένου, με βάση την ποικιλομορφία των ατόμων και κοινωνικών ομάδων».
Κι αυτό δεν μπορεί να ευοδωθεί «παρά μόνο από μαχητικούς πολίτες και υποδειγματικές μορφές οργανωμένους όχι κάθετα, όπως τα κόμματα και τα συνδικάτα, αλλά οριζόντια, από την κοινή γνώμη και από παράγοντες πληροφορημένους κυρίως από τα ΜΜΕ και το Διαδίκτυο και αποφασισμένους να μην αφήσουν να συσταθεί μια νέα εξουσία ακόμα πιο αυταρχική από την παλιά».
Συμπεραίνοντας, θέτει το πιο σημαντικό επιχείρημα για την δημιουργία αυτής της νέας κοινωνίας που είναι «η διακήρυξη των οικουμενικών δικαιωμάτων των ανθρώπων» , δηλαδή δικαίωμα στην ύπαρξη , δικαίωμα στην ελευθερία και στην αναγνώριση της ελευθερίας από τους άλλους , καθώς και της κοινωνικής και πολιτισμικής ταυτότητας που απειλείται από τον απάνθρωπο κόσμο του κέρδους. Ο κοινωνιολόγος υποστηρίζει πως μόνο μέσα από την ανοικοδόμηση των σχέσεων ανάμεσα στους οικονομικούς παράγοντες , την διατύπωση των κοινών τους αξιών και τις δημόσιες παρεμβάσεις μπορεί να δοθεί μία νέα πνοή στον πολιτικό κόσμο , ένα νέο κίνημα το οποίο θα αναμορφώσει το σύστημα εξ’ ολοκλήρου από τα μέσα προς τα έξω.
DYN06, BUENOS AIRES 21/02/06, EL SOCIOLOGO FRANCES ALAIN TOURAINE, DURANTE LA CONFERENCIA DE PRENSA QUE OFRECE, ESTA MAÑANA EN CASA DE GOBIERNO.FOTO:DYN/LUCIANO THIEBERGER.