Ο Matthew Wayne (“Matt”) Shepard (1/12/1976 – 12/10/1998) ήταν ένας 21χρονος γκέι φοιτητής, ο οποίος ξυλοκοπήθηκε, βασανίστηκε, ληστεύτηκε και εγκαταλείφθηκε δεμένος σε έναν φράχτη κοντά στο Laramie του Wyoming το βράδυ της 6ης Οκτωβρίου 1998.
Πέθανε έξι μέρες αργότερα, στις 12 Οκτωβρίου, από σοβαρά τραύματα στο κρανίο.
Οι δολοφόνοι του ήταν ο Aaron McKinney (22 χρονών) και ο Russell Henderson (21 χρονών), οι οποίοι συνελήφθησαν λίγο διάστημα αργότερα και καταδικάστηκαν ισόβια για φόνο.
Ο θάνατός του το ’98 άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο η Αμερική αντιλαμβάνεται και αντιμετωπίζει τα εγκλήματα μίσους.
Romaine Patterson, φίλη του Matthew,στον φράχτη όπου αυτός δολοφονήθηκε
Η Δολοφονία:
Οι τρεις τους είχαν γνωριστεί το ίδιο βράδυ σε ένα ντόπιο μπαρ, ενώ ο McKinney και ο Henderson προσποιήθηκαν ότι και οι ίδιοι ήταν γκέι, σαν τον Shepard, προκειμένου να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του και να του επιτεθούν αργότερα.
Είχαν προσφερθεί να τον πάνε σπίτι με το φορτηγάκι τους, αντί αυτού όμως τον πήγαν σε μια έρημη αγροτική περιοχή, τον έδεσαν σε έναν ξύλινο φράχτη και τον χτύπησαν επανειλημμένα με ένα περίστροφο ενώ αυτός ικέτευε για τη ζωή του, και τελικά τον εγκατέλειψαν μέσα στο κρύο.
Τα τότε ΜΜΕ (όπως και τα σύγχρονα) αναφέρθηκαν έντονα στη βιαιότητα που χαρακτήρισε το περιστατικό. Συγκεκριμένα, όταν βρήκαν τον Matt, αυτός ήταν τόσο άσχημα χτυπημένος που το πρόσωπό του είχε καλυφθεί ολόκληρο με αίμα, εκτός από τα σημεία όπου αυτό είχε ξεπλυθεί από τα δάκρυά του.
Ένας ποδηλάτης βρήκε τον Matt, 18 ώρες αργότερα, ενώ αυτός πλέον βρισκόταν σε κώμα. Μάλιστα δήλωσε, πως αρχικά τον είχε περάσει για σκιάχτρο, καθώς και το μικροκαμωμένο σώμα του νεαρού ήταν τόσο παραμορφωμένο λόγω του ότι ήταν ακόμα δεμένος στον φράχτη. Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο όπου μετά από μια βδομάδα περίπου ανακηρύχθηκε κλινικά νεκρός.
Στο νοσοκομείο οι γονείς του πληροφορήθηκαν επίσης πως είχε HIV, γεγονός που πιθανότατα δεν το γνώριζε ακόμα ούτε ο ίδιος. Μάλιστα είχε δημιουργηθεί επεισόδιο με την αστυνόμο που τον έλυσε και τον μετακίνησε ώστε να μπορέσει να αναπνέει καλύτερα, διότι πάνω στη βιασύνη της να τον ελευθερώσει και έχοντας ξεμείνει από γάντια, ήρθε σε επαφή με το αίμα του έχοντας πληγές στα χέρια της. Ωστόσο μετά από λίγους μήνες (στους οποίους η ίδια φρόντισε να παίρνει AZT) αποδείχθηκε πως δεν είχε κολλήσει.
Πριν την επίθεση:
Ο πατέρας του Matt τον περιέγραψε ως έναν «Αισιόδοξο και δεκτικό νεαρό που είχε πολύ καλλιεργημένη ενσυναίσθηση. Ήταν ο τύπος ανθρώπου που ήταν πολύ προσεγγίσιμος και πάντα έψαχνε για νέες προκλήσεις. Ο Matthew είχε μεγάλο πάθος με την ισότητα και πάντα υπερασπιζόταν την αποδοχή της διαφορετικότητας».
Πράγματι, πολλοί φίλοι του τον θυμούνται ως καλοσυνάτο άνθρωπο, στον οποίο άρεσαν τα ιδιαίτερα και πολύχρωμα μπουκάλια, ενδιαφερόταν για την πολιτική, ήταν δημοφιλής, βαριόταν τα μαθηματικά και έκανε τα πάντα για να εκδηλώσει σε άλλους την αγάπη του και να τους κάνει να νιώθουν ξεχωριστοί όταν το είχαν ανάγκη.
Δυστυχώς, αντιμετώπισε πολλές δυσκολίες στη ζωή του, καθώς και ήδη πριν τον θάνατό του ο Matt είχε δεχθεί αρκετές επιθέσεις, κυρίως λόγω του σεξουαλικού του προσανατολισμού.
Μάλιστα τον Φεβρουάριο του 1995, ενώ βρισκόταν σε εκδρομή με το Λύκειό του στο Μαρόκο, κάτοικοι της περιοχής τον λήστεψαν, τον χτύπησαν και τον βίασαν, με αποτέλεσμα να υποφέρει για πολλά χρόνια από κατάθλιψη και κρίσεις πανικού, όπως περιέγραψε η μητέρα του.
Αρκετοί φίλοι του φοβούνταν πως η κατάθλιψή του τον είχε ωθήσει στην κατάχρηση ουσιών στο Πανεπιστήμιο, ενώ επίσης υπέφερε από οικονομικά προβλήματα και έβλεπε σπάνια τους δικούς του, λόγω του ότι αυτοί εργάζονταν στη Σαουδική Αραβία, ενώ ο ίδιος τελείωσε το Λύκειο στην Ελβετία και επέστρεψε έπειτα στην Αμερική.
Ωστόσο οι γονείς του και ο μικρότερος αδερφός του πάντα τον αποδέχονταν και φρόντιζαν να του συμπαραστέκονται με κάθε τρόπο.
Η Δίκη και η μετέπειτα νομοθεσία περί εγκλημάτων μίσους:
Σύμφωνα με τις κοπέλες του McKinney και του Henderson, κανένας από τους δυο τους δεν βρισκόταν υπό την επήρεια ποτού ή ουσιών τη στιγμή της επίθεσης, ενώ επίσης είχαν βρει τη διεύθυνση του σπιτιού του, με σκοπό να το διαρρήξουν και αυτό. Μάλιστα και οι δυο τους, τις είχαν πείσει αρχικά να τους παράσχουν άλλοθι για την ώρα της επίθεσης και να τους βοηθήσουν να εξαφανίσουν τα στοιχεία.
Ο δικηγόρος του McKinney επιχείρησε να χρησιμοποιήσει το “gay panic defense”, να εξηγήσει δηλαδή την συμπεριφορά του πελάτη του ως προσωρινή παραφροσύνη που δήθεν του δημιούργησε ο Matt φλερτάροντάς τον. Το δικαστήριο απέρριψε το επιχείρημα αυτό καθώς κάτι τέτοιο όχι μόνο δεν είχε αποδειχθεί, αλλά ήταν και προσβλητικό από μεριά του θύτη, διότι φυσικά δεν δικαιολογούσε σε καμία περίπτωση την πράξη του.
Όταν η δίκη έφτασε στο σημείο στο οποίο άρχισε να συζητείται σοβαρά το ενδεχόμενο της θανατικής ποινής, οι γονείς του Matt διαπραγματεύτηκαν με τους αρμόδιους ώστε να μην θανατωθούν οι νεαροί, αλλά να μείνουν σε ισόβια κράτηση χωρίς τη δυνατότητα αναστολής.
Αυτό προκάλεσε ιδιαίτερη εντύπωση, καθώς και οι ίδιοι είχαν δηλώσει υποστηρικτές της θανατικής ποινής. Έχοντας όμως βρεθεί στην θέση του να πρέπει να αποφασίσουν για τη ζωή των δολοφόνων του γιου τους, αντιλήφθηκαν πως ότι και να έκαναν ο γιος τους θα παρέμενε νεκρός, και δεν θα τους προσέφεραν τίποτα άλλοι δύο θάνατοι, παρά μόνο θα τους επιβάρυναν ψυχικά.
(Ειδικά ο McKinney είχε μεγαλύτερη πιθανότητα να θανατωθεί, διότι είχε παίξει μεγαλύτερο ρόλο στο έγκλημα).
Συγκεκριμένα, ο πατέρας του Matt, δήλωσε τα εξής στο δικαστήριο:
« (…) Θέλουμε να δείξουμε έλεος σε κάποιους που αρνήθηκαν να δείξουν έλεος. Θα σας παραχωρήσω τη ζωή, όσο δύσκολο και αν μου είναι, λόγω του Matthew. Κάθε φορά που θα γιορτάζετε τα Χριστούγεννα, κάποια γενέθλια, ή την 4η Ιουλίου, να θυμάστε πως ο Matt δεν το κάνει. Κάθε μέρα που θα ξυπνάτε σε εκείνο το κελί, να θυμάστε πως είχατε την ευκαιρία και τη δυνατότητα να σταματήσετε τις πράξεις σας εκείνη τη νύχτα. Κάθε φορά που θα αντικρίζετε τον συγκρατούμενό σας, να θυμάστε πως είχατε μια επιλογή, και τώρα ζείτε αυτή την επιλογή. Μας κλέψατε κάτι το μονάκριβο και δεν θα σας συγχωρέσω ποτέ για αυτό. Σας αφήνω να ζήσετε, εις μνήμη κάποιου που δεν ζει πια. Μακάρι να έχετε μια μεγάλη ζωή, και μακάρι να ευχαριστείτε τον Matthew κάθε μέρα για αυτό (…)» (Ο ολοκληρωμένος λόγος του Dennis Shepard εδώ)
Η δολοφονία του Matt (αλλά και του James Byrd Jr. που νωρίτερα το ’98 είχε επίσης βασανιστεί και δολοφονηθεί άγρια διότι ήταν μαύρος) έφερε εθνική και διεθνή προσοχή στο θέμα της νομοθεσίας των εγκλημάτων μίσους. Σχεδόν 10 χρόνια μετά τον θάνατό του, τον Οκτώβριο του 2009, το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών (επί Obama) πέρασε το “Matthew Shepard and James Byrd, Jr. Hate Crimes Prevention Act (ονομαζόμενο και “Matthew Shepard Act” ή “Shepard/Byrd Act”)” προκειμένου να ενισχύσει την πρόληψη των εγκλημάτων μίσους και να εντείνει τις ποινές σε περιστατικά ρατσιστικών επιθέσεων, καθώς δεν απευθύνονται μόνο σε ένα άτομο, αλλά σε ολόκληρες ομάδες ανθρώπων..
Μετά την κηδεία:
Τις μέρες μετά την επίθεση, τις οποίες ο Matt βρισκόταν στην εντατική, έγιναν πορείες με κεριά σε όλο τον κόσμο, ενώ η μέρα πριν τον θάνατό του (11 Οκτωβρίου) πλέον είναι η Αμερικάνικη γιορτή της παγκόσμιας ημέρας του Coming Out (το να μοιράζεσαι με τους γύρω σου τη σεξουαλική σου προτίμηση ή/και την έμφυλη ταυτότητά σου).
Στην κηδεία του Matt, μέλη της Βαπτιστικής Εκκλησίας του Westboro, με επικεφαλή τον Fred Phelps, κέρδισαν την παγκόσμια προσοχή διότι παρευρέθηκαν με πανό και επιγραφές που έγραφαν ομοφοβικά συνθήματα, όπως: «Στην κόλαση ο Matt», «Όχι στους ειδικούς νόμους για π**στηδες», «Ευχαριστούμε τον Θεό για το AIDS», ενώ οι αρχές συμβούλεψαν τον πατέρα του Matt να έρθει στην τελετή με αλεξίσφαιρο γιλέκο.
Προκειμένου να προστατεύσει τους παρευρισκόμενους από το θέαμα αυτό, η Romaine Patterson, μια φίλη του Matt, η οποία μετέπειτα έγινε και επίσημα ακτιβίστρια, οργάνωσε μια ομάδα ατόμων που στήθηκαν σε κύκλο γύρω από τους διαδηλωτές της εκκλησίας, ενώ φορούσαν άσπρους χιτώνες και τεράστια φτερά (ώστε να μοιάζουν με αγγέλους) που έκρυβαν τις πινακίδες των εξτρεμιστών. Αυτό ονομάστηκε Angel Action και καθιερώθηκε και επίσημα από την Patterson το 1999, ως μέσο προστασίας της ψυχικής γαλήνης των συγγενών των ατόμων των οποίων οι κηδείες ενοχλούν μέλη της WBC (Westboro Baptist Church)
Η εξτρεμιστική αυτή εκκλησία υπάρχει ακόμα, και ήδη από τότε ήταν περιβόητη για την αντισημιτική της ιδεολογία και τις ρατσιστικές της καμπάνιες, ειδικά όσον αφορά την ομοφυλοφιλία.Μέλη τους συχνά παρευρίσκονται σε κηδείες ατόμων που θεωρούν αμαρτωλούς, προκαλώντας σύγχυση και παραπάνω πόνο στους παρευρισκόμενους, εκμεταλλευόμενοι το δικαίωμά τους στην «ειρηνική διαδήλωση».
Συγκροτείται κυρίως από συγγενείς του Fred Phelps, ο οποίος ήταν ο ιδρυτής της, ενώ μετά τον θάνατό του το 2014 η κόρη του Shirley ανέλαβε τη διοίκησή της.
Ουσιαστικά πρόκειται για μια τεράστια οικογένεια (μεταξύ άλλων διότι αρκετά μέλη είναι πολύτεκνα) η οποία σπέρνει και διατηρεί το μίσος στο διαφορετικό.
Ωστόσο, από την ίδρυσή της μέχρι και πρόσφατα, πολλά μέλη είτε έχουν αποχωρήσει είτε έχουν αποκληρωθεί από τους δικούς τους, διότι αντιστάθηκαν στη νοοτροπία της εκκλησίας, πολλοί εκ των οποίων μάλιστα έχουν κάνει στροφή στον ακτιβισμό και υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Υπάρχει λοιπόν ελπίδα για ολοκληρωτική της διάλυση.
Πριν λίγα χρόνια, μάλιστα, χτίστηκε το πολύχρωμο Σπίτι Ισότητας του Westboro ακριβώς απέναντι από την εκκλησία, προκειμένου να προωθήσει με τις δράσεις του την αποδοχή και την αγάπη.
Η επιρροή που άσκησε ο Matt μέχρι σήμερα:
Μετά το θάνατο του γιου της, η μητέρα του Matt, η Judy Shepard (πρώην Judy Peck) έγινε γνωστή ακτιβίστρια LGBTQI δικαιωμάτων και με τον σύζυγό της ίδρυσαν το Matthew Shepard Foundation.
Έγραψε επίσης τη βιογραφία του, με τίτλο «The Meaning of Matthew: My Son’s Murder in Laramie, and a World Transformed». Παρόμοια, η Romaine Patterson δημοσίευσε το «The Whole World Was Watching: Living in the Light of Matthew Shepard». Έχει επίσης δημοσιευτεί ένα βιβλίο με τίτλο «The Book of Matt» που περιγράφει την ανάμειξη του Matt με τα ναρκωτικά και δεν βασίζει τον φόνο του σε ομοφοβία, γεγονός που κατήγγειλαν πολλοί ακτιβιστές. Ακόμα, έχουν δημοσιευτεί ποιητικές συλλογές στη μνήμη του, όπως το «October Mourning» και το «Blood & Tears: Poems for Matthew Shepard».
Επιπλέον, το θεατρικό «The Laramie Project» (που αργότερα έγινε ταινία και ξαναγράφτηκε μετά από δέκα χρόνια) φτιάχτηκε με αφορμή τον φόνο του και αποτελείται από μια σειρά συνεντεύξεων από άτομα της περιοχής που τον γνώριζαν ή είχαν ακούσει για αυτόν, και μετέδιδαν τα συναισθήματά τους για το τι είχε συμβεί. Η τηλεταινία «The Matthew Shepard Story» (της οποίας την παραγωγή ανέλαβε η Goldie Hawn και τον ρόλο της μητέρας του ανέλαβε η Stockard Channing) επίσης δείχνει τη ζωή και τον θάνατό του, έχει όμως δεχθεί κριτικές διότι παρουσιάζει ορισμένα γεγονότα αλλοιωμένα και στοχεύει περισσότερο στο να αποσπάσει συγκίνηση παρά να ενημερώσει.
Άλλα ντοκιμαντέρ που πραγματεύονται τον Matt είναι τα: «Dear Jesse», «Laramie Inside Out» και «Matt Shepard is a friend of mine»
Μάλιστα υπάρχει ένα σπάνιο βίντεο στο διαδίκτυο στο οποίο ο ίδιος και ο τότε φίλος του μιλάνε για ζητήματα ισότητας στην σχολή τους, το οποίο γυρίστηκε λίγα χρόνια πριν τον θάνατό του.
Το περιστατικό έχει επιπλέον εμπνεύσει κατά καιρούς πολλά τραγούδια, ποιήματα και άλλα έργα, που βρίσκονται εδώ.
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά ήταν το «American Triangle», το οποίο ερμηνεύτηκε από τον Elton John.
Κοινωνία:
Ο λόγος που ο φόνος του Matt απέκτησε τόση δημοσιότητα (ενώ κάθε χρόνο λαμβάνουν χώρα αμέτρητα παρόμοια ή και χειρότερα ρατσιστικά και ομοφοβικά περιστατικά σε όλο τον κόσμο) είναι κάτι που πολλοί δυσκολεύονται να εξηγήσουν.
Πολλοί μάλιστα δηλώνουν πως το όλο γεγονός ήταν ένα ψέμα και πως έγινε υπό εντελώς άλλες συνθήκες.
Ωστόσο, αρκετοί το βασίζουν στο γεγονός ότι έλαβε χώρα σε μια περιοχή της Αμερικής η οποία, παρά τον μεγάλο αριθμό συντηρητικών κατοίκων, θεωρούσε τον εαυτό της ειρηνικό και γαλήνιο, και τρόμαξε να διαπιστώσει πόσο δρόμο είχε ακόμα ως προς τον τομέα της αποδοχής.
(Τα παραπάνω πιθανότατα θυμίζουν στον Έλληνα αναγνώστη τον θάνατο του νεαρού Βαγγέλη Γιακουμάκη από την Κρήτη).
Πολλοί λένε επίσης πως έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη συνείδηση των ανθρώπων η προσωπική ζωή, ο χαρακτήρας, αλλά και το εξωτερικό παρουσιαστικό του Matt, ο οποίος κυρίως λόγω του ότι ήταν πάντα μικροκαμωμένος (δεν ξεπερνούσε τα 1,57 cm) αποτελούσε εύκολο στόχο και θύμιζε το μέσο «παιδί της διπλανής πόρτας».
Πολλοί τον έχουν αναγάγει σε ήρωα, φτάνοντας σε σημείο να παρομοιάζουν τον θάνατό του με σταύρωση, όμως η οικογένειά του διαφωνεί με την παρουσίασή του αυτή, καθώς και τον εξιδανικεύει και τον απομακρύνει από αυτό που πραγματικά ήταν, ένας άνθρωπος με ελαττώματα όπως όλοι, ο οποίος έζησε σε μια κοινωνία εχθρική προς το διαφορετικό και εμπιστεύτηκε τα λάθος άτομα τη λάθος στιγμή.
Σίγουρα αυτό που μας μένει είναι η αγάπη και η συμπόνια που κατάφερε να δείξει η οικογένειά του, παρά τη φρίκη που έζησε τότε και που ζει ακόμα κάθε μέρα. Χαρακτηριστικά ήταν τα λόγια του πατέρα του στις τελευταίες προτάσεις του λόγου που διάβασε στο δικαστήριο: «(…) Τον αφήσατε εκεί έξω ολομόναχο, όμως δεν ήταν μόνος. Μαζί του ήταν οι αιώνιοί του φίλοι. Φίλοι με τους οποίους είχε μεγαλώσει. Πιθανότατα θα αναρωτιέστε ποιοι φίλοι ήταν αυτοί. Είχε τον όμορφο νυχτερινό ουρανό και τα ίδια αστέρια και το ίδιο φεγγάρι που συνηθίζαμε να κοιτάμε παλιά μαζί μέσα από το τηλεσκόπιο (…)»
Laramie, Wyoming
http://outview.gr/matt-shepard-friend-mine-provoli-eleftheri-isodo-stis-11-ma%CE%90ou/3029