“Ο κόσμος είναι στρογγυλός, γυρίζει, αλλάζει. Αλλά στον κόσμο που έχουν επιβάλει οι αποπάνω, ανεξάρτητα από το πόσες φορές γυρίζει, εμείς πάντοτε μένουμε αποκάτω. Ο κόσμος που θέλουμε εμείς είναι κι αυτός στρογγυλός, και γυρίζει, και αλλάζει, αλλά κανείς δεν είναι αποπάνω σε βάρος των αποκάτω.”
Το βιβλίο “Οι λέξεις της σιωπής” που κυκλοφόρησε το Νοέμβριο του 2014 από τις εκδόσεις των ξένων περιλαμβάνει μία σειρά από ανακοινώσεις της τελευταίας διετίας του E.Z.L.N. (Ejercito Zapatista de Liberacion Nacional – Ο Στρατός των Ζαπατίστα για την Εθνική Απελευθέρωση) υπογεγραμμένες από τον υποδιοικητή Μάρκος και τον υποδιοικητή Μοϊσές. Πρόκειται για ένα βιβλίο που περιλαμβάνει πολιτικές διακηρύξεις, χιουμοριστικά υστερόγραφα, αυτοσαρκαστικά σχόλια, σκίτσα και συχνές αναφορές σε τηλεοπτικές σειρές και social media. Την μετάφραση και τον πρόλογο του βιβλίου επιμελήθηκε η Εύη Παπακωνσταντίνου.
Το βιβλίο ξεκινάει με το ερώτημα “ΑΚΟΥΣΑΤΕ;“, που θέτουν περίπου 40.000 Ζαπατίστας, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, όταν καταλαμβάνουν μέσα σε απόλυτη σιωπή, στις 21 Δεκεμβρίου 2012 πέντε κεντρικούς δήμους της νοτιοανατολικής μεξικανικής πολιτείας Τσιάπας. Ήταν οι ίδιες πόλεις που είχαν καταλάβει και τον Ιανουάριο του 1994. Οι Ζαπατίστας, ένας στρατός του οποίου το ισχυρότερο “όπλο” είναι ο λόγος, καλύπτουν τα πρόσωπά τους για να τους δουν, και διαδηλώνουν σιωπηλοί για να τους ακούσουν. Οραματίζονται έναν κόσμο χωρίς καπιταλιστική τυρρανία και κρατική λεηλασία. Έναν κόσμο γεμάτο νέους, ηλικιωμένους, άνδρες, γυναίκες, ράπερς, χιπχοπάδες, ράστας, πάνκηδες, μεταλλάδες, ροκάδες, πλανόδιους, φυλές, σκεϊτάδες… άλλους/άλλες… Έναν κόσμο όπου δεν θα υπάρχουν οι αποπάνω και οι αποκάτω.
Τα κείμενα που αποτελούν το βιβλίο είναι τόσο άμεσα, ώστε ο αναγνώστης αισθάνεται ότι αναπτύσσει μία ζωντανή συζήτηση με τους Ζαπατίστας, τους αντάρτες από τα βουνά του νοτιοανατολικού Μεξικού. Στόχος τους είναι μας διδάξουν ότι δεν είμαστε μόνοι. Ότι όλοι είμαστε Ζαπατίστας, όχι επειδή επισκεφθήκαμε κάποτε μία ζαπατιστική κοινότητα, ή επειδή έχουμε την τάση να φοράμε πασαμοντάνια, όπως ο υποδιοικητής Μάρκος, αλλά επειδή γνωρίζουμε ότι υπάρχουν πολλοί κόσμοι που κατοικούν τον κόσμο. Επειδή γνωρίζουμε ακόμη, ότι για να νικήσουμε το κτήνος, υπάρχουν πολλοί τρόποι, τόποι, χρόνοι. Ότι η αλληλεγγύη, εντέλει, είναι το όπλο μας.
Οι Ζαπατίστας, ζώντας σε αυτόνομες, αυτοδιαχειριζόμενες κοινότητες, καταδικάζουν έμπρακτα τους τέσσερις τροχούς του καπιταλισμου: την εκμετάλλευση, τη λεηλασία, την καταπίεση, την υποτίμηση. “Εκεί όπου οι αποπάνω καταστρέφουν, οι αποκάτω ξαναχτίζουμε.”, δηλώνουν. Είναι οργισμένοι εχθροί της παγκοσμιοποίησης, της μετατροπής δηλαδή του κόσμου σε μια μεγάλη επιχείρηση, διοικούμενη από το Δ.Ν.Τ, τις τράπεζες, τις πολυεθνικές, τους “αποπάνω”. Ο E.Z.L.N. είναι ένα εξεγερμένο κίνημα. Ο μέχρι πρότινος υποδιοικητής Μάρκος, έχει αρνηθεί τον χαρακτηρισμό “επαναστατικό κίνημα”, διότι όπως υποστηρίζει κάθε επαναστατικό κίνημα στοχεύει στην ανατροπή του καθεστώτος, την ανάληψη της εξουσίας και κατόπιν τον μετασχηματισμό του κόσμου. Ο E.Z.L.N., αντιθέτως, δεν επιδιώκει την εξουσία. Στόχος του είναι η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η δημοκρατία και μετά θα αυτοεξαφανιστεί. Αυτός ήταν εξάλλου και ο σκοπός της δημιουργίας του.
Τέλος, παραθέτω ένα απόσπασμα του βιβλίου, το οποίο αποδεικνύει ότι αν και τόσο μακριά, οι Ζαπατίστας είναι τόσο κοντά και στη δική μας πραγματικότητα: “Οι κρίσεις; Λοιπόν, πατήστε μόνο αυτό εδώ το κουμπάκι… όχι, όχι αυτό, αυτό είναι για την “εκτίναξη”… το άλλο, ναι. Ωραία, πατήστε αυτό το κουμπάκι και ταράν! εδώ έχετε την κρίση που χρειάζεστε, πλήρη, με τα εκατομμύρια των ανέργων, τα τεθωρακισμένα οχήματα καταστολής πλήθους, τη χρηματιστηριακή κερδοσκοπία, τις ξηρασίες, τους λιμούς, την αποψίλωση δασών, τους πολέμους, τις αποκαλυπτικές θρησκείες, τους υπέρτατους σωτήρες, τις φυλακές και τα νεκροταφεία της (για όσους δεν ακολουθούν τους υπέρτατους σωτήρες), τους φορολογικούς παραδείσους, τα προγράμματα στήριξης με μουσικό θέμα και χορογραφία περιλαμβανόμενη… φυσικά, λίγη ελεημοσύνη είναι πάντα ευπρόσδεκτη.”
Υ.Γ. Παρόλο που δεν υπάρχει ένας μοναδικός δρόμος, ούτε ένα μοναδικό βάδισμα, ο προορισμός, όπως λένε στην τελευταία ανακοίνωσή τους οι Ζαπατίστας, τον Γενάρη του 2015, είναι ο ίδιος: η ελευθερία. Η Ελευθερία. Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.