Πέντε χρόνια μετά την καταπληκτική Στρέλλα ο Πάνος Κούτρας επιστρέφει στις σκοτεινές αίθουσες με την πολλά υποσχόμενη ταινία του Xenia. Η παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας έγινε στο Φεστιβάλ των Καννών όπου την δέχτηκαν με ενθουσιασμό κριτικοί και κοινό.
Όμως ας ξεκινήσουμε από την αρχή. Μετά το θάνατο της μητέρας τους, δύο νεαρά αδέλφια αλβανικής καταγωγής ξεκινούν από την Αθήνα για τη Θεσσαλονίκη σε αναζήτηση του πατέρα τους, η ανεύρεση του οποίου μπορεί να τους εξασφαλίσει την ελληνική ιθαγένεια. Ο Ντάνυ, ένας 16χρονος γκέι αλβανικής καταγωγής, μετά τον θάνατο της μητέρας του ξεκινά μαζί με τον Ντίντο, το αγαπημένο του κουνέλι, από την Κρήτη για την Αθήνα. Εκεί συναντώντας τον μεγαλύτερο αδερφό του Οδυσσέα θα ταξιδέψουν στη Θεσσαλονίκη, θέλοντας αφενός να βρουν τον πατέρα τους, ο οποίος είναι το εισιτήριο για να αποκτήσουν έτσι νόμιμα την ελληνική ιθαγένεια και αφετέρου ο ταλαντούχος Οδυσσέας να συμμετάσχει σε ένα διαγωνισμό τραγουδιού.
Κατά την διάρκεια της ταινίας βλέπουμε να θίγονται πολλά σοβαρά ζητήματα-προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας όπως για παράδειγμα ο ρατσισμός. Όταν ο Ντάνυ φεύγει από το gay bar από όπου έχει συλλέξει πληροφορίες σχετικά με τον πατέρα του θα βρεθεί αντιμέτωπος με τον φασισμό ο οποίος τα τελευταία χρόνια γίνεται ολοένα εντονότερος στην Ελλάδα. Αλλοδαποί και ομοφυλόφιλοι μπαίνουν στο στόχαστρο μια οργισμένης ομάδας η οποία βγάζει με την βία την μαντίλα μιας γυναίκας, φωνάζοντας “Εδώ είναι Ελλάδα” . Ο μικρός μένοντας άπραγος αλλά αντιδρώντας μπροστά σε αυτό το βίαιο επεισόδιο θα συλληφθεί, θα οδηγηθεί στα κρατητήρια όπου και εκεί ο Πάνος Κούτρας θα θίξει το θέμα της αστυνομικής βίας. Ο ρατσισμός προς ξένους και προς gay, οι άπατρεις που γεννήθηκαν στην Ελλάδα ναι μεν αλλά αισθάνονται πιο ξένοι στις χώρες τους, τα σχεδόν μηδαμινά διακαιώματα των μεταναστών, οι μη δοθείσες αδειες παραμονής, ο φασισμός, η βία, η διαπόμπευση των διαφορετικών είναι μερικά από τα θέματα τα οποία ο σκηνοθέτης εκθέτει στην ταινία (κι όμως προλαβαίνει εξίσου καλα να τα θίξει όλα) σε βάθος απλά και μόνο με μια σκηνή αφιερωμένη στο καθένα.
Όσον αφορά την φωτογραφία της ταινίας προσωπικά την βρήκα εξαιρετική αφού οι σκηνές με τον κούνελο του Ντάνυ η το αντρικό στήθος στο οποίο κοιμόταν όταν μικρός προκαλούν γέλιο αλλά περνάνε ακριβώς το μήνυμα που θέλουν να δώσουν. Τέτοιες σκηνές αλλά και το χιούμορ του Ντάνυ ελαφρύνουν την δραματική ατμόσφαιρα της ταινίας. Άλλωστε μην ξεχνάμε ότι οι πρωταγωνιστές είναι παιδιά τα οποία έχουν όρεξη για ζωή και αισιοδοξία.
Εκτός από τα δραματικά στοιχεία που αναφέραμε ο Πάνος Κόυτρας επιλέγει να προσθέσει και κάποια στοιχεία musical αφού υπάρχουν σκηνές όπου ο καλλίφωνος Οδυσσέας τραγουδάει, τα δυο αδέρφια χορεύουν μαζί και όλα αυτά ‘ντυμένα’ με την μουσική της Patty Pravo ( προσωπικά δεν μου άρεσε αλλά πιστεύω ότι ΄δένει΄ με την ταινία.
Μέχρι στιγμής η ταινία έχει αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές από τον γαλλικό τύπο :
Εφημερίδα Le Monde – ****
To «Xenia» δεν έχει γίνει απαραίτητα για να το πάρει κανείς στα σοβαρά, κάνοντας επίκληση στα καλύτερα συναισθήματα των θεατών. Ίσως κάπως πιο υπερβολικά μεγάλο, ενίοτε θορυβώδες, το «Xenia» σε αναγκάζει να το συμπαθήσεις. Και όπως ο Πάνος Κούτρας είναι ένας σκηνοθέτης περισσότερο γενναιόδωρος παρά σκληρός, η οδύσσεια αυτή προκαλεί μια ακαταμάχητη συμπάθεια, εκτός αν η απαισιοδοξία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το σώμα κάποιου.
Télérama – ****
Το «Xenia» δεν είναι απλώς το όνομα ενός εγκατελειμμένου ξενοδοχείο όπου τα αδέλφια βρίσκουν προσωρινό καταφύγιο, Ροβινσώνες μιας Ελλάδας προς ανοικοδόμηση. Σύμφωνα με τον Πάνο Κούτρα, αναφέρεται σε μία αρχαία έννοια κοντά στη φιλοξενία – επίνειο της αντίστασης, της ανθεκτικότητας, όπου αγαπάμε τους χαρακτήρες, όπου αισθανόμαστε όμορφα.
Libération – ****
Βλέποντας την ταινία, μας έρχεται να πετάξουμε πολύ ψηλά, πάνω στα αστέρια, πάνω από ό,τι προσπαθεί να μας μειώσει, να μας ταπεινώσει, να μας κάνει πιο λογικούς. Ο Όμηρος εναντίον των φασιστών, η χαραυγή με τα ρόδινα δάχτυλα εναντίον της Χρυσής Αυγής. Ένα έντιμο στήριγμα, μια σπουδαία πολιτική πρόταση.
Η ταινία Xenia περιέχει ηχηρά μηνύματα την οποία ανεπιφύλακτα θα πρότεινα να δείτε!