Η σινεφίλ επιλογή της εβδομάδας. Μια ταινία πιο επίκαιρη από ποτέ.
Η Emmy μια ηλικιωμένη καθαρίστρια ερωτεύεται τον κατά πολύ νεότερο της, μαροκινό εργάτη Ali. Η ταινία εστιάζει στο πως το κοινωνικό περιβάλλον του ζευγαριού αντιδρά στη σχέση τους και πως εν τέλει την αποδέχεται όταν συνειδητοποιήσει τη χρηστική αξία του.
Η ταινία αυτή έχει χαρακτηριστεί από πολλούς αριστουργηματική και θα σας εξηγήσω ακριβώς γιατί. Το σενάριο που είναι φαινομενικά απλό και η σκηνοθετική ματιά του Φασμπίντερ κάνουν την ταινία να κυλάει γρήγορα και αβίαστα (εξάλλου διαρκεί μόλις 94 λεπτά) . Παρ’ όλα αυτά καταφέρνει να διεισδύσει σε πολύ σοβαρά κοινωνικά ζητήματα και να κάνει τον θεατή να σκεφτεί. Εξάλλου αυτό είναι και το χαρακτηριστικό του φασμπιντερικού μελοδράματος. Είναι μια ταινία που ο καθένας μπορεί να δει είτε σινεφίλ είτε όχι και να προβληματιστεί. Όπως είχε πει και ο ίδιος ο Φασμπιντερ : “Θέλω να κάνω χολυγουντιανές ταινίες, δηλαδή ταινίες το ίδιο όμορφες και οικουμενικές, αλλά ταυτόχρονα όχι τόσο υποκριτικές όσο του Hollywood” .
Η αποξένωση, ο ρατσισμός, η μετανάστευση, η ηθική παρακμή, η νοσταλγία, η αγάπη
Οι δύο ήρωες, ο καθένας για διαφορετικούς λόγους, αισθάνονται αποξενωμένοι. Όταν συναντιούνται η έλξη είναι μοιραία. Οι άνθρωποι αυτοί όντας αποξενωμένοι βρίσκουν ο ένας στο πρόσωπο του άλλου το άτομο που μπορούν να βασιστούν. Είναι τόσο ταιριαστοί γιατί μεταξύ τους βρίσκουν ένα τρόπο να επικοινωνήσουν και δεν αισθάνονται πλέον μόνοι. Ο κοινωνικός περίγυρος όμως δε μπορεί να κατανοήσει το αταίριαστο αυτό φαινομενικά ζευγάρι. Έτσι έρχονται αντιμέτωποι με ένα εχθρικό περιβάλλον που τους αντιμετωπίζει συνεχώς ρατσιστικά. Φίλοι, οικογένεια τους απομονώνουν δημιουργώντας παράλληλα προβλήματα και ένταση στη σχέση τους. Παρ’ όλες τις προσπάθειες του περίγυρου για να χωρίσουν, αυτοί μένουν μαζί γιατί ανακαλύπτουν πως τελικά η αγάπη νικάει τον φόβο. Και αυτό είναι το ισχυρό αντιρατσιστικό μήνυμα που δίνει ο σκηνοθέτης. Δεν αντιμετωπίζει τον Ali απλά ως ένα μετανάστη που νοσταλγεί τη πατρίδα αλλά ως έναν άνθρωπο που αισθάνεται μόνος και ένα βράδυ, τυχαία, βρίσκει την αγάπη. Γιατί η αγάπη μπορεί να είναι κάτι το απίθανο είναι όμως μία πιθανότητα όπως έλεγε και ο Φασμπίντερ.
Η ταινία αυτή για μένα πέρα από το έντονο αντιρατσιστικό μήνυμα που δίνει, αναδεικνύει αριστουργηματικά τον τρόπο που οι άνθρωποι απομονώνουμε ο ένας τον άλλο είτε ηθελημένα είτε όχι ,συμπεριφερόμαστε εγωιστικά, απορρίπτουμε και κατακρίνουμε το διαφορετικό, μόνο και μόνο επειδή έχουμε συνηθίσει να βολευόμαστε σε αυτό που μας φαίνεται φυσιολογικό ενώ στην ουσία αυτό που κάνουμε είναι να φοβόμαστε την αλλαγή.Για τον Φασμπίντερ η λύτρωση βρίσκεται στην αγάπη. Ίσως και να έχει δίκιο…
Η ταινία «Ο Φόβος Τρώει τα Σωθικά» (Ali: Fear Eats the Soul – 1974) του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, κέρδισε το Χρυσό Βραβείο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας το 1974 για την Καλύτερη Ερμηνεία Α’ Γυναικείου Ρόλου στην υπέροχη Brigitte Mira, καθώς και το Βραβείο FIPRESCI, αλλά και το Βραβείο της Οικουμενικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ των Καννών το 1974