Τι είναι οι εκλογές τελικά;
Η κορωνίδα του δημοκρατικού πολιτεύματος; Μια τυπική υποχρέωση ή ένα πανηγύρι πολιτικών συμφερόντων;
Κυριακή λίγο μετά τις 07:00. Ο δικαστικός αντιπρόσωπος κηρύσσει την έναρξη της διαδικασίας. Ψηφοδέλτια. Παραβάν. Κάλπη. Επιλέγεις κόμμα ή συνδυασμό. Σταυρώνεις. Ρίχνεις το φάκελο με το ψηφοδέλτιο σου στην κάλπη. Παίρνεις την ταυτότητα σου και φεύγεις. Τόσο απλό και συνάμα τόσο δύσκολο.
Η ψήφος είναι άμεση, μυστική και υποχρεωτική.
Η συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία δεν αποτελεί μόνο δικαίωμα αλλά και υποχρέωση όχι μόνο απέναντι στην πολιτεία, αλλά κυρίως απέναντι στον ίδιο μας τον εαυτό. Επιλέγω ελεύθερα και συνειδητά ποιος θα με εκπροσωπήσει σε τοπικό, εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ελεύθερα. Πόσο ελεύθερα ψηφίζουμε όμως όταν εξαρτώμαστε από το ίδιο συμφέρον;
Τα ιδεολογικά κίνητρα πλέον έχουν εκλείψει σε μεγάλο βαθμό. Η πλειοψηφία ψηφίζει το λιγότερο χειρότερο πολιτικό, με κριτήρια το ποιος θα φάει τα λιγότερα, το ποιος θα κόψει τις λιγότερες συντάξεις, το ποιος θα τη διορίσει. Η πίστη και η ελπίδα μοιάζουν να έχουν χαθεί σε ένα σύννεφο σκανδάλων, ψεύτικων υποσχέσεων και αλλεπάλληλων ρουσφετιών.
Το κακό όνομα στην πολιτική έχει βγει εδώ και χρόνια.
Παρακολουθούμε τα δρώμενα της πολιτικής σκηνής, σαν θεατές σε ένα θέατρο που ανεβάζει κάθε τετραετία την ίδια παράσταση με διαφορετική διανομή ηθοποιών. Ίδιο θέατρο, ίδιο σενάριο. Ίδιοι ρόλοι. Το μόνο που αλλάζουν είναι τα πρόσωπα. Και τα χρώματα.
Κάποιοι έχουν σταματήσει να πηγαίνουν στο πολιτικό θεάτρο. Έχουν κουραστεί να βλέπουν το ίδιο έργο. Αν δεν κόψεις όμως εισιτήριο, η παράσταση και πάλι θα ανέβει.
Είναι καλύτερο να συμμετέχεις, να μιλάς, να καταδικάζει, να συνεισφέρεις παρά να μένεις απέξω. Γιατί με την αποχή, δεν μένεις έξω από την πολιτική αλλά από την ίδια τη δημοκρατία.
Τα κριτήρια μας εδράζονται πέραν των ιδεολογιών, στα οικογενειοκρατικά θεμέλια και στην πιθανή εκπλήρωση συμφερόντων. Κυριαρχεί η λογική του να βολευτώ κάπου εγώ και τα παιδιά μου. Είτε πρόκειται για μια θέση στο δημόσιο ή στον εκάστοτε Δήμο. Ακόμη χειρότερα, ψηφίζω αυτόν που θα με δωροδοκήσει.
Ψηφίζω δηλαδή, αυτόν που θα εξυπηρετήσει κυρίως ή αποκλειστικά εμένα και όχι το κοινό καλό.
Η πολιτική μας παιδεία είναι υπό εξαφάνιση. Λίγοι είναι εκείνοι που είναι ενήμεροι για το τι ψηφίζουν. Που παρακολουθούν την πολιτική σκηνή, γνωρίζουν τις προγραμματικές δηλώσεις των κομμάτων και σχηματίζουν μια ώριμη και συνειδητοποιημένη πολιτική αντίληψη πριν πάνε στις κάλπες. Ανεξαρτήτως αν τα κόμματα ευαγγελίζονται μη εφικτές πολιτικές ενέργειες, έχει σημασία να ξέρεις τι σημαίνει το ψηφοδέλτιο που ψηφίζεις πέραν του χρώματος ή του συμβόλου του.
Στο σχολείο διδασκόμαστε τις μορφές των πολιτευμάτων, μαθαίνουμε απέξω και ανακατωτά τα «Πολιτικά» του Αριστοτέλη, εξυμνούμε τη δημοκρατία με πολλούς τρόπους αλλά κανείς δεν μας μαθαίνει πώς να καλλιεργήσουμε την προσωπικότητα του ενεργού και ενημερωμένου εκλογέα. Και δεν μιλάμε για κομματική συνείδηση αλλά για καθαρά πολιτική. Για κριτική ικανότητα.
Κάποιοι παραμένουν στο παραβάν για πολλή ώρα. Είναι αναποφάσιστοι. Δεν έχουν άδικο να δυσκολεύονται να επιλέξουν. Η ψήφος είναι σημαντική, ωστόσο κανείς δεν το συνειδητοποιεί. Και κανείς σχεδόν δεν αφιερώνει το χρόνο που πρέπει στη διαμόρφωση της πολιτικής του γνώμης.
Ακόμη χειρότερα, παίζουμε κορώνα γράμματα τι θα βάλουμε στο φάκελο ή ζητάμε από το δικαστικό αντιπρόσωπο να διαλέξει για εμάς, λες και παίζουμε τυχερά παιχνίδια.
«Όλοι τα ίδια είναι.» «Δεν ξέρω κανέναν από τους δυο περιφέρειά ράχες. Με το ΣΥΡΙΖΑ ποιος είναι;» «Θα ψηφίσω αυτόν είναι νέο και καλό παιδί».
Κάποιοι αδιαφορούν λόγω γενικευμένης απογοήτευσης ή άγνοιας. Κάποιοι άλλοι χρωματίζουν λανθασμένα και με ριζωμένες παλιές πρακτικές τις αυτοδιοικητικές εκλογές με τα κόμματα. Άλλοι βλέπουν μόνο τον άνθρωπο και όχι τον πολιτικό.
Και υπάρχουν και κάποιοι άλλοι με τα σταυρωμένα ψηφοδέλτια. Εκείνοι οι ηλικιωμένοι που έρχονται υποβασταζόμενοι από τα παιδιά τους, που δεν έχουν συνείδηση των πράξεων τους, που πολλές φορές δεν μπορούν καν να μιλήσουν και τα παιδιά τους τους δίνουν το ψηφοδέλτιο στο χέρι, ή μπαίνουν παράτυπα στο παραβάν για να μην κάνουν το λάθος.
Η θλιβερή διαπίστωση όμως δεν είναι οι ηλικιωμένοι αλλά οι νέοι. Οι νέοι που οι γονείς τους κάθονται έξω από το παραβάν και τους «σφυρίζουν» τι να ψηφίσουν. Παιδιά 20 χρόνων που δεν έχουν ιδέα ποια είναι η κυβέρνηση, που ακολουθούν τυφλά τις διαταγές της οικογένειας, στωικά και άβουλα.
Μια βασική αρχή της εκλογικής διαδικασίας τόσο κατά την ψηφοφορία όσο και κατά την καταμέτρηση των ψήφων είναι η μη νόθευση της εκλογικής βούλησης. Τι συμβαίνει όμως όταν μόνοι μας νοθεύουμε το εκλογικό αποτέλεσμα; Όταν άλλος μπαίνει στο παραβάν και άλλος ψηφίζει; Δυο τρείς ή τέσσερις φορές;
Τίποτα. Γιατί στη χώρα μας, όταν κάποιος προσπαθεί να τηρήσει τη διαδικασία, οι άλλοι του δείχνουν ότι κάνει κάτι λάθος. Εκτός αν πρόκειται για γραφειοκρατική τυπολατρεία χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα. Εκεί κρατάμε τους τύπους.
Οι άλλοι μας σταυρώνουν τα ψηφοδέλτια, είτε λέγονται γονείς, πολιτικοί, προσωπικά συμφέροντα και εμείς σταυρώνουμε τα χέρια,αφήνοντας τους άλλους να αποφασίσουν για εμάς.
Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ είχε πει: «Το καλύτερο επιχείρημα εναντίον της δημοκρατίας είναι μια συζήτηση πέντε λεπτών με το μέσο ψηφοφόρο.»
Δεν είχε άδικο.
Αυτό είναι δημοκρατία, μου είπε γελώντας κάποιος που μοίραζε σταυρωμένα ψηφοδέλτια.
Όχι αυτό δεν είναι δημοκρατία. Είναι η νόθευση της.
Την επόμενη φορά που θα πας στην κάλπη αναλογίσου τι κρατάς στο χέρι σου. Αναλογίσου το βάρος της ευθύνης. Δεν είναι απλά ένα ψηφοδέλτιο, ένα χαρτί.
Είναι ο δικός σου λίθος στη δημοκρατική διαδικασία, στη μελλοντική διακυβέρνηση της πολιτικής ζωής, που θα καθορίσει την πορεία όχι μόνο τη δική σου αλλά και πολλών άλλων.
Το όλον προηγείται του μέρους.