Ξεχώρισε στις φετινές “Νύχτες Πρεμιέρας” με την ταινία του “Where you’re meant to be”. Λέγεται Πολ Φέγκαν. Δεν τον ξέρετε αλλά θα τον μάθετε, όπως τον έμαθα και εγώ ένα ζεστό μεσημέρι στα Εξάρχεια.
Κατάγεται από το Oban της Σκωτίας. Σκηνοθέτης, παραγωγός, music promoter. O Πολ Φέγκαν ξεκίνησε την κινηματογραφική του πορεία με το ντοκιμαντέρ μικρού μήκους Pouters που γνώρισε διεθνή διάκριση. Η νέα ταινία του, “Where you’re meant to be” κέρδισε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στην κατηγορία “Μουσική & Φίλμ” στις φετινές “Νύχτες Πρεμιέρας” και μαζί τις καλύτερες εντυπώσεις του κοινού.
1Πώς προέκυψε η ιδέα της ταινίας;
Όλα ξεκίνησαν όταν ο Έινταν με προσέγγισε για να οργάνωσουμε μια περιοδεία στις απομακρυσμένες γωνιές της Σκωτίας. Γνωριστήκαμε και είμαστε φίλοι από τότε που δούλευα ως μουσικός υποστηρικτής στις συναυλίες του. Στην αρχή σχεδιάζαμε να φτιάξουμε μια ταινία που θα ακολουθεί την περιοδεία με τα τραγούδια που θα ξαναέγραφε ο Έινταν.
Ξεκίνησα λοιπόν να φτιάχνω ταινίες μικρού μήκους, στην πορεία όμως σκέφτηκα ότι όλο αυτό το πρότζεκτ θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα είδος μουσικού ημερολογίου με σημείο αναφοράς την περιοδεία.
Έτσι, γεννήθηκε το “Where you’re meant to be”.
2Το “Where you’re meant to be” είναι ένα ντοκιμαντέρ αλλά μοιάζει περισσότερο με road-movie. Είχατε αυτό στο μυαλό σας ή απλώς προέκυψε;
Προσπάθησα να δημιουργήσω ένα υβρίδιο μεταξύ φανταστικών στοιχείων και νατουραλιστικών στιγμών, όπως ξεδιπλώνονται μέσα από τις μουσικές παραστάσεις και τις ανθρώπινες ιστορίες. Πέρασα πολλούς μήνες, πριν να ξεκινήσουμε γυρίσματα εξερευνώντας τη Σκωτία και φτιάχνοντας σενάρια και χαρακτήρες που αντανακλούν κατά κάποιο τρόπο τα τραγούδια, που ο Έινταν διασκεύασε. Κάπως έτσι «καταστρώσαμε» την περιοδεία, ανακαλύπτοντας διαφορετικές περιπτώσεις χαρακτήρων και σεναρίων και αφήνοντας την περιοδεία να ξεκινήσει για να δούμε τι θα γίνει και τι καινούριο θα μας φέρει.
3Πολλοί θεατές προτιμούν περισσότερο τις ταινίες από τα ντοκιμαντέρ. Πόσο δύσκολο είναι να κάνεις ένα ντοκιμαντέρ πιο προσιτό στο κοινό;
Πονηρή ερώτηση καθώς εξαρτάται από το γεγονός σε ποιόν απευθύνεσαι. Η προσήνεια του ντοκιμαντέρ μπορεί να σημαίνει διαφορετικά πράγματα με τους όρους του κοινού και ενός επαγγελματία του χώρου.
Προσωπικά, προσπάθησα να φτιάξω μια ταινία με την οποία θα μπορούσες να ταυτιστείς όσον αφορά τη σύγκρουση με το παλιό και το καινούριο ανεξάρτητα αν γνώριζες τους βασικούς χαρακτήρες προηγουμένως από τη μουσική τους.
Προσπαθήσαμε να οικοδομήσουμε την ταινία με την ελπίδα να υπερβούμε τον Έινταν και τη Σίλα, αλλά και την παραδοσιακή μουσική και να φτιάξουμε ένα διαφορετικό κόσμο με τον οποίο θα μπορούσαμε να γνωρίσουμε ένα διαφορετικό «άγνωστο» σε πολλούς μουσικό είδος, αλλά ταυτόχρονα να αντανακλά μια προσωπική εμπειρία με την οποία μπορεί να ταυτιστεί κάποιος.
Πάντα προσπαθώ να κάνω κάτι που θα έχει απήχηση σε ένα ευρύτερο κοινό εφόσον και αυτό να είναι πρόθυμο να το δοκιμάσει. Το να το παρουσιάζεις μια δουλειά σου μπροστά στον κόσμο είναι το πιο δύσκολο κομμάτι. Ευχαριστώ τις Νύχτες Πρεμιέρας για αυτό. Τώρα πώς μπορώ να φέρω την ταινία στην ελληνική τηλεόραση;
4Στην ταινία βλέπουμε τη σύγκρουση ανάμεσα στην παραδοσιακή και τη μοντέρνα μουσική. Αναμφίβολα, η διασκευή των τραγουδιών είναι απαραίτητη για να επιβιώσουν στο χρόνο. Δεν είναι όμως επικινδύνο ή απρεπές κάποιες φορές; Πιστεύετε ότι πρέπει να υπάρχουν όρια όταν «πειράζουμε» παλιά τραγούδια;
Όχι, δεν το πιστεύω. Τα παραδοσιακά τραγούδια από τη φύση τους έχουν αλλάξει και προσαρμοστεί στο πέρασμα των αιώνων. Ακούγονταν στα χωράφια και στις βάρκες των ψαράδων. Εξάλλου αυτή ήταν η διασκέδαση των εργατών στο χώρο της δουλειάς καθώς και των οικογενειακών μαζώξεων.
Τα τραγούδια σταδιακά εξελίχθηκαν και επαναδιαμορφώθηκαν ανάλογα με το ποιoς και που τα τραγουδούσαν. Η οικογένεια της Σίλας είχε τεράστια μουσική παράδοση γι’ αυτό και η ίδια ήθελε να διατηρήσει τα τραγούδια ανόθευτα. Εκείνη ήταν η τελευταία από την οικογένεια της, που τα κρατούσε ζωντανά για αυτό και ήθελε ο κόσμος να τα θυμάται, όπως τα τραγουδούσε εκείνη διαφυλάσσοντας τα ως κληρονόμος. Η παραδοσιακή μουσική ήταν πολύτιμη για εκείνη.
5Πόσο δύσκολη ήταν η συνύπαρξη μεταξύ δυο ενετελώς διαφορετικών τραγουδιστών όπως η Σίλα και ο Έινταν;
Ο Έινταν και η Σίλα συναντήθηκαν μόνο δύο φορές όσο γυρίζαμε την ταινία. Την πρώτη σε ένα αυτοκίνητο σε μια απομακρυσμένη γωνία των υψιπέδων και την δεύτερη σε μια συναυλία στη Σκωτία μπροστά σε 2000 ανθρώπους. Ο Έινταν ήταν αρκετά φοβισμένος γιατί η Σίλα ό,τι σκεφτόταν το έλεγε. Ήπιαν μερικά ποτήρια ουίσκι μαζί αφού γυρίσαμε τη σκηνή στο αυτοκίνητο. Η συνύπαρξη τους ήταν έντονη καθώς διαφωνούσαν μουσικά, βέβαια αυτό ήταν και το point του «Where you’re meant to be».
Θυμάμαι ότι στη σκηνή της συναυλίας η Σίλα είχε γίνει έξαλλη γιατί ο Έινταν τραγουδούσε το τραγούδι της και δεν της ζήτησε να ανέβει στη σκηνή να το τραγουδήσουν μαζί. Τελικά ανέβηκε μόνη της αλλά την επόμενη με πήρε τηλέφωνο αγανακτισμένη για να μου παραπονεθεί.
6O Έινταν ισχυρίζεται ότι οι Σκωτσέζοι είναι γνωστοί στον κόσμο για το ουίσκι και τις σκωτσέζικες φούστες. Εσείς τι πιστεύατε για τους Έλληνες πριν επισκεφτείτε την Αθήνα;
Βασικά η Σίλα το λέει αυτό. Δεν ήξερα γιατί δεν είχα έρθει ποτέ ξανά στην Αθήνα. Φαντάζομαι όλοι ξέρουν ότι είστε γνωστοί για τον πολιτισμό και το φαγητό σας. Και φυσικά γνώριζα πολλά για την ελληνική μυθολογία, η οποία είναι πραγματικά μια πολύτιμη πηγή έμπνευσης για ένα δημιουργό.
7Το ελληνικό κοινό αγάπησε την ταινία σας. Κερδίσατε το ειδικό βραβείο της Επιτροπής στο διαγωνιστικό κομμάτι «Μουσική και Φιλμ». Το περιμένατε; Πώς σας φάνηκε;
Χάρηκα πάρα πολύ για αυτό το βραβείο καθώς και για το γεγονός ότι ήρθε από την Αθήνα. Ποτέ δεν ξέρεις πώς θα προσλάβει ένα ξένο κοινό την ταινία σου ιδιαίτερα όταν πρόκειται για ένα καθαρά σκωτσέζικο θέμα. Αισθάνθηκα έκπληξη και δικαίωση ταυτόχρονα.
8Η βασική σας δουλειά είναι η μουσική διοργάνωση, αλλά έχετε στο ενεργητικό σας ήδη δυο βραβεύμενα ντοκιμαντέρ. Ποιό ρόλο προτιμάτε; Σκηνοθέτης ή μουσικός διοργανωτής;
Δεν τίθεται θέμα επιλογής. Απολαμβάνω και τα δύο για διαφορετικούς λόγους. Το να βγάζεις το ψωμί σου από κάτι που σε κάνει να αισθάνεσαι δημιουργικός είναι πολύ δύσκολο για αυτό είναι καλό να ασχολείσαι με διαφορετικές ικανότητες σου. Σε βοηθά να ισορροπείς. Το ντοκιμαντέρ είναι σίγουρα μια πιο δημιουργική, προσωπική και εσωτερική διαδικασία από το να οργανώνεις μια συναυλία ή ένα φεστιβάλ αλλά και τα δύο έχουν να κάνουν με τη ψυχαγωγία, οπότε για μένα έχουν ξεχωριστή σημασία το καθένα στο είδος τους.
9Ποιό είναι το αγαπημένο σας τραγούδι από το «Where you’re meant to be»;
The Parting glass είναι το αγαπημένο μου καθώς περικλείει το νόημα της ταινίας και ήταν βασικά το τραγούδι που δημιούργησε τη σύγκρουση μεταξύ των δυο βασικών χαρακτήρων. Πιστεύω ότι το μήνυμα του τραγουδιού είναι πολύ δυνατό και σε προκαλεί να εκτιμήσεις τη στιγμή, να τη ζήσεις στο έπακρο και να απολαύσεις τη συντροφιά των ανθρώπων που έχεις δίπλα σου.
Είναι ένα όμορφο μάθημα ζωής πιστεύω. Την τελευταία φορά που ακούγεται το τραγούδι στην ταινία το σιγοτραγουδούν 2000 άνθρωποι. Ήταν μια πολύ ξεχωριστή στιγμή που άξιζε να αποτυπωθεί στην κάμερα.
10Ποιά είναι τα επόμενα σχέδια σας; Υπάρχει επόμενη ταινία;
Δουλεύω σε ένα νέο πρότζεκ αυτή τη στιγμή, ένα άλλο μουσικό ντοκιμαντέρ. Είναι σε πρώιμο στάδιο έτσι ακόμη εξερευνώ την ιδέα και το τι μπορώ να χτίσω πάνω σε αυτή για να βγεί μια ταινία. Είναι μια μακρόχρονη και αργή διαδικασία το να φτιάχνεις ένα ντοκιμαντέρ έτσι πρέπει να είσαι 100% σίγουρος ότι η ιδέα που κυνηγάς είναι η σωστή για να αφιερώσεις τα υπόλοιπα τριά χρόνια της ζωής σου.
11Πώς θα περιγράφατε την ταινία με λίγες λέξεις;
Μια αστεία πρωτότυπη ταινία για τη μουσική και το θάνατο.
12“Where we’re meant to be”?
Είμαστε πάντα εκεί που πρέπει να είμαστε. Μερικές φορές μπορεί να είναι δύσκολο να το αποδεχτούμε, ενώ κάποιες άλλες μπορεί να είναι πραγματική ευτυχία. Καλώς ή κακώς, είτε το θέλουμε είτε όχι πάντα υπάρχει λόγος που είμαστε κάπου κάθε στιγμή.