Μια επικοινωνία που ξεκινά αντικριστά, θέλει το πρόσωπο σου…
Πορτρέτο/Προσωπογραφία είναι η απεικόνιση των σωματικών χαρακτηριστικών του προσώπου.
“There are only two styles of portrait painting: the serious and the smirk.”
― Charles Dickens
Θα παρουσιάσουμε το παρόν θέμα σαν μια απόπειρα τηλεφωνικής επικοινωνίας με δύο συνδιαλεγομένους. Έχουμε τον πομπό, που επιδιώκει την επικοινωνία, και τον δέκτη. Σε αντίστοιχες θέσεις τοποθετούμε τον φωτογράφο και το μοντέλο.
Η επικοινωνία ξεκινά όταν ο πομπός σηκώνει τη μηχανή και “καλεί” …
Α. Η κλήση προωθείται
Ο φωτογράφος κατέχει σταθερή θέση. Έχει εντοπίσει το θέμα του και επιθυμεί να ανοίξει μια επικοινωνία. Ο δέκτης, μπορεί να βρεθεί σε τρεις διαφορετικές καταστάσεις, και οι τρεις διαπραγματεύονται την ανταπόκριση που έχει ο ίδιος προς τον πομπό.
B. Aνταπόκριση
Συγκεκριμένα, οι τρεις καταστάσεις είναι οι ακόλουθες: 
1. Το μοντέλο δεν γνωρίζει πως φωτογραφίζεται.
Ρύθμιση σίγασης.
2. Το μοντέλο συναινεί αλλά αδιαφορεί.
Καλέστε αργότερα, ο συνδρομητής σάς αγνοεί.
3. Το μοντέλο συναινεί και ποζάρει.
Σύνδεση επιτεύχθη.
Αρχικός κυρίαρχος και υπεύθυνος για αυτή την επιχείρηση είναι ο φωτογράφος. Η ευθύνη του αυτή έχει να κάνει με το πώς θα προσεγγίσει τον δέκτη. Κάτι τέτοιο στηλώνεται από την ίδια του την κουλτούρα, τις γνώσεις που κατέχει και τον τρόπο που διαχειρίζεται τα δύο πρώτα.
Κρίσιμα σημεία για αυτή την επικοινωνία:
1. Πρέπει να αποφευχθεί η αντιγραφή της πραγματικότητας.
Σκοπός και στόχος του καλλιτέχνη είναι να αναδείξει τα σημεία εκείνα που προκαλούν αίσθηση και συναισθήματα- σκέψη και τέχνη που εμπνέει.
2. Αν έχουμε σαν σενάριο το (3), το μοντέλο συναινεί και ποζάρει, πρέπει ο φωτογράφος να είναι αρκετά ικανός ώστε να μην χάσει την κυριαρχία του ως προς την πληθωρικότητα που αντλεί το μοντέλο.
3. Αυτή η εν δυνάμει επικοινωνία, στην πορεία, αναμετράται και στην χημεία των δύο συμμετεχόντων. Δεν αρκεί να θέλει μόνο ο ένας να επικοινωνήσει, ούτε φυσικά να θέλουν μόνο αλλά και να μπορούν.
“Εvery portrait that is painted with feeling is a portrait of the artist, not of the sitter. The sitter is merely the accident, the occasion. It is not he who is revealed by the painter; it is rather the painter who, on the coloured canvas, reveals himself.”
― Oscar Wilde
C. Δεν θέλω να σε κοιτάξω.
Επικοινωνία αδύνατη.
Έχει παρατηρηθεί πως πολλοί είναι αυτοί που δεν επιθυμούν να γίνουν δέκτες μιας τέτοιας λήψης και αυτό έχει να κάνει με δύο παράγοντες:
1. Η εποχή και ο πολιστισμός στον οποίο έχει αναπτυχθεί το μοντέλο και
2. ο φόβος που έχει για τον φακό καθώς υπάρχει η αίσθηση της αποκάλυψης και της ξεγύμνωσης.
Όσο πιο αναπτυγμένη είναι μια κουλτούρα, τόσο πιο φιλική είναι σε μια τέτοια σύνδεση. Στην σημερινή εποχή, αποτελεί ένας τρόπος επιβεβαίωσης του ατόμου ως προς την μοναδικότητα του. Αυτή η μόδα, έχει έρθει με το όνομα selfie.
Η προκειμένη περίπτωση, των selfie, είναι λίγο ιδιαίτερη καθώς το μοντέλο και ο φωτογράφος έχουν συμπτυχθεί σε μόλις ένα πρόσωπο και η επικοινωνία περιορίζεται στο άτομο και στον στόχο του.
D. Επικοινωνία τερματίστηκε.
Μια επικοινωνία έλαβε τέλος. Ο φωτογράφος άνοιξε τα μάτια και κατέβασε την μηχανή. Το μοντέλο άρχισε να κινείται στον χώρο. Συνεχίζουν χώρια πλέον ο ένας από τον άλλον. Όλα όσα έπρεπε να ειπωθούν, λήφθηκαν στο πάτημα του κλείστρου.
Τι ειπώθηκε;
“Το να φωτογραφίζεις ένα μοντέλο, έναν επαγγελματία, έχει πολύ μεγάλη διαφορά από το να φωτογραφίζεις οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο. Αρχικά, η δουλειά γίνεται πιο εύκολα. Το πρόσωπο που έχεις απέναντι σου είναι πολύ συνεργάσιμο, ξέρει να ποζάρει, και γράφει καλά στην κάμερα. “
Αυτή ήταν η αίσθηση της δικής μας Εύας Μπεσλεμέ μετά από μία δική της ”συνομιλία”.
Αν θες να ακούσεις και άλλες: Instagram Account
Συν-ομιλία… άμεση
- Το πρόσωπο συνήθως τοποθετείται στη μέση του κάδρου και πρέπει να υπερισχύει έναντι των υπολοίπων στοιχείων που συμπεριλαμβάνονται μέσα. Συνήθως, το φόντο είναι κάτι γενικό και αόριστο, σχεδόν αδιάφορο για τον θεατή και έτσι οφείλει να είναι καθώς ο σκοπός και η ουσία δεν πρέπει να διαπραγματεύονται. Πρέπει όλα να είναι ξεκάθαρα.
- Μια άλλη περίπτωση όμως είναι αυτή που η ταυτότητα του προσώπου αντλείται από το περιβάλλον του μοντέλου, πχ ένας ζωγράφος μέσα στο ατελιέ του…
“All my images are self-portraits, even when I’m not in them.”
― Nuno Roque
- Η κίνηση-στάση του προσώπου εξαρτάται τόσο από τον φωτογράφο- από ποια γωνία θα κάνει την λήψη, όσο και από την κλίση που έχει το ίδιο το προσώπο έναντι του φακού. Η Κινησιολογία, πάραυτα μπορεί να διαφοροποιείται σύμφωνα και με το βλέμμα του μοντέλου, καθώς αλλάζει το σημείο που εστιάζει κάθε φορά.
Ιστορικά…
- Τα πορτρέτα εμφανίστηκαν πρώτα με την μορφή της προσωπογραφίας από όπου και εξυπηρετούνταν μαγικό-θρησκευτικοί σκοποί ή είχαν έναν διαφορετικό συμβολικό χαρακτήρα. Για παράδειγμα, μια εικονογραφία συνηθιζόταν για κάποια ηρωική προσωπικότητα ιστορικής σημασίας όπως του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αυτοί που είχαν την δυνατότητα για πορτρέτα όμως, μέσα από την ζωγραφική και σπάνια από την γλυπτική, ήταν συνήθως άρχοντες, ηγεμόνες, εκκλησιαστικοί και πλούσιοι. Κάτι τέτοιο ίσχυε μέχρι και τα μέσα του 19ου αιώνα, καθώς τότε ανακαλύπτεται η φωτογραφία και δίνεται η δυνατότητα στο ευρύτερο κοινό.
Εκρηκτικά πορτρέτα
1. Steve McCurry
2. Jimmy Nelsson
3. Rehahn
4. David Lazar
5. Lisa Kristine
“I love portraits. I’ve always been fascinated by the fact that when you put a frame on something you create limits for it. It makes it look dead. The same works with labels, which is a popular hobby most people have nowadays, labeling.”
― Nuno Roque