Μια κατάφωρη παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων συντελείται για ακόμη μια φορά μπροστά στα μάτια μας
Υπογεγραμμένη στις 19 Μαρτίου του 2016, η συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας τέθηκε τη Δευτέρα, 4 Απριλίου σε ισχύ, κατά παραβίαση τόσο εθνικών, όσο και ευρωπαϊκών νομοθετημάτων και αρχών του διεθνούς δικαίου. Πιο συγκεκριμένα, με την εφαρμογή της εν λόγω συμφωνίας:
- καταστρατηγείται το δικαίωμα πρόσβασης σε μια ολοκληρωμένη διαδικασία αίτησης ασύλου
- αγνοούνται τα θεμελιώδη δικαιώματα των προσφύγων και
- δεν λαμβάνονται υπόψη οι ευαλωτότητες που παρουσιάζουν ειδικές κατηγορίες προσφύγων (εγκυμονούσες γυναίκες, ηλικιωμένοι, ανήλικα παιδιά, ασυνόδευτοι ανήλικοι κ.α) κατά την επαναπροώθηση τους.
Ο ουσιαστικός αποκλεισμός των προσφύγων από την δυνατότητα κατάθεσης αίτησης ασύλου στο πλαίσιο μιας δίκαιης και διαφανούς διαδικασίας, όπως αυτή προβλέπεται από την εγχώρια νομοθεσία και το ευρωπαϊκό δίκαιο, στην Ελλάδα, με την άμεση επανεισδοχή τους στη Τουρκία, συνιστά κατάφωρη παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που δείχνουν να καθίστανται πλέον ενόψει της συγκεκριμένης συμφωνίας, επιστέγασμα της ευρωπαϊκής πολιτικής απέναντι στο προσφυγικό ζήτημα, κενό γράμμα.
Εξαιρετικά ανησυχητική παρουσιάζεται η δήλωση του John Dalhuisen, Διευθυντή της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία, κατά την οποία «Μέσα στην απελπισία τους να σφραγίσουν τα σύνορά τους, οι ηγέτες της ΕΕ έχουν εσκεμμένα αγνοήσει τα πιο απλά δεδομένα: η Τουρκία δεν είναι ασφαλής χώρα για τους Σύριους πρόσφυγες και γίνεται όλο και λιγότερο ασφαλής μέρα με τη μέρα», ενώ «Οι -μεγάλης κλίμακας- επιστροφές των Σύριων προσφύγων που έχουμε καταγράψει επισημαίνουν τα ολέθρια κενά και λάθη στη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας. Είναι μια συμφωνία που μπορεί να εφαρμοστεί μόνο περιφρονώντας πλήρως το διεθνές δίκαιο.»«Η αναλγησία και η κλίμακα των επιστροφών είναι πραγματικά σοκαριστικές. Η Τουρκία θα πρέπει να τις σταματήσει αμέσως» καταλήγει.
Αντίστοιχα, η Ύπατη αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες επισημαίνει πως «Μια συμφωνία που θα ισοδυναμεί με καθολική επιστροφή σε μια τρίτη χώρα δεν συνάδει με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, δεν συνάδει με το διεθνές δίκαιο», ενώ το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες υπογραμμίζει ότι «τυχόν επανεισδοχή προσώπων στην Τουρκία χωρίς προηγουμένως να τους έχει δοθεί η πραγματική και ουσιαστική δυνατότητα πρόσβασης στη διαδικασία ασύλου και, συνακολούθως, χωρίς να έχει εξεταστεί το αίτημά τους στο πλαίσιο μιας δίκαιης και αποτελεσματικής διαδικασίας, θα συνιστά κατάφωρη παραβίαση του εθνικού, ευρωπαϊκού και διεθνούς δικαίου».
Η έλλειψη ενημέρωσης για τα δικαιώματα τους και για τη διαδικασία αίτησης ασύλου και διεθνούς προστασίας, οι απάνθρωπες και εξευτελιστικές συνθήκες κράτησης των προσφύγων, οι τρομακτικές ανεπάρκειες πόρων και προσωπικού, η ανεπαρκής διαδικασία καταγραφής και αξιολόγησης, η παντελής απουσία πρόνοιας για τις πλέον αδύναμες ομάδες και για τη διασφάλιση της οικογενειακής συνοχής των προσφύγων αποτελούν διαρκείς παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που τελούνται καθημερινώς στη χώρα μας, εν γνώσει των αρμοδίων αρχών και των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η εν λόγω συμφωνία όχι μόνο δεν επιλύει τις αναφερόμενες παθογένειες, μα βαθαίνει τις παραβιάσεις, στερώντας το δικαίωμα διεθνούς προστασίας από άτομα που τη δικαιούνται βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
Για άλλη μια φορά, η Ένωση δεν στέκεται στο ύψος των ίδιων της των πολιτών, παραγνωρίζοντας το ευρύ κύμα αλληλεγγύης και ανιδιοτελούς προσφοράς, καθώς και τις έντονες μομφές για αναλγησία και α λα καρτ προστασία δικαιωμάτων που της επιρρίπτουν. Για την καθολική προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για την διεκδίκηση της θέασης εκάστου ως υποκείμενου αναγνωρισμένων δικαιωμάτων που δεν μπορούν ληστρικά να καταρρίπτονται, είναι πλέον πιο επιτακτικό παρά ποτέ να μην πάψουμε, αν θέλουμε να λεγόμαστε Άνθρωποι, ούτε στιγμή να αγωνιζόμαστε, ο καθένας με τον τρόπο που μπορεί, για την ειρήνη και το δίκαιο.