Στην πλατεία Φιλικής Εταιρείας, η Ιωάννα Ψαρρού κι εγώ, συναντήσαμε ένα απόγευμα τη Μαριλένα Γραφάκος, την πολυβραβευμένη Ελληνίδα χορογράφο για μία συνέντευξη που δε θα μπορούσε παρά να μας γεμίσει θετική ενέργεια. Αν μας ρωτούσατε ποια ήταν τα τρία πράγματα που δε θα ξεχάσουμε ποτέ από τη συνέντευξή μας είναι σίγουρα το χαμόγελο, τα χρώματα και η φρέσκια διάθεσή της. Αυτό δε μας χαρίζει ο χορός, άλλωστε;
>Τη ρωτήσαμε για τη ζωή της…
Γεννήθηκα στην Αθήνα το 1965, στους Αμπελόκηπους. Μεγάλωσα σε πολλές πόλεις της Ελλάδας, διότι οι γονείς μου ήταν εκπαιδευτικοί και έπαιρναν μεταθέσεις. Γυρίσαμε όλη την Ελλάδα. Θα σπούδαζα ή στην Ιατρική ή στη Γυμναστική Ακαδημία. Ένα 14 στη Φυσική με έβαλε στη Μαράσλειο. Τότε, ήρθε ο μπαμπάς μου και μου είπε: «Τώρα που μπήκες πανεπιστήμιο, μπορείς να συνεχίσεις το χορό».
>Ο πατέρας σας δε συμφωνούσε λοιπόν να σπουδάσετε χορό εξαρχής;
Αποκλείεται! Ξεκίνησα μαθήματα σε μια σχολή χορού στη Σόλωνος, η οποία τότε ήταν top, διότι έφερνε ξένους. Τον πρώτο χρόνο πήγαινα κάθε μέρα. Έφευγα το πρωί απ’ το σπίτι μου και γυρνούσα το βράδυ. Έπειτα είδαν ότι μου άρεσε πάρα πολύ ο χορός, πήρα υποτροφία κι έκανα το δεύτερο χρόνο της Μαρασλείου δωρεάν! Οι καθηγητές μου μού έδωσαν συστατικές επιστολές για να πάω και στο εξωτερικό. Αφού το συνειδητοποίησαν και οι γονείς μου, με βοήθησαν κι έκανα τα χαρτιά μου για να σπουδάσω εκεί που ήταν και ο αδερφός μου, στο UCLA, για Choreography & Performance. Την ίδια χρονιά, ξαναβάζουμε τα μόριά μου και μπαίνω Φαρμακευτική Αθηνών.
>Μετανιώσατε για την επιλογή σας;
Όχι. Δεν έχω μετανιώσει τίποτα. Αγαπάω αυτό που κάνω. Έκανα πολλές θυσίες για να κάνω αυτό που κάνω. Μπορώ να πω ότι έζησα μια ζωή ελεύθερη και δημιουργική μέχρι στιγμής, που συνεχίζει να είναι. Δεν είναι βαρετή. Κάθε μέρα, κάθε δουλειά, κάθε σεμινάριο είναι διαφορετικό. Γνωρίζω πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους, τα παιδιά έχουν μεγάλη ενέργεια. Την ικανοποίηση, όταν σε βοηθάω να διαμορφωθείς μέσα από μια χορογραφία, δεν μπορεί να στη δώσει κανείς άλλος. Το να σε βρίσκουν παλιοί μαθητές σου, το να βλέπεις τη χορογραφία σου πάνω στη σκηνή… δεν περιγράφεται!
>Ήταν δύσκολο να προσαρμοστείτε στην Αμερική;
Καθόλου. Ήθελα να φύγω από την Ελλάδα. Όχι μόνο λόγω του χορού, αλλά επειδή και σαν χαρακτήρας είμαι πολύ διαφορετική.
>Πήρατε και υποτροφία λοιπόν…
Ναι, πήρα μερική υποτροφία. Πήρα περίπου 3-4.000$. Αν πληρώνεις 25-30.000$ το χρόνο, είναι σίγουρα μια βοήθεια, αλλά είναι και πάλι πολλά τα έξοδα. Ευχαριστώ πολύ τους γονείς μου γιατί με βοήθησαν σε αυτό.
>Τη ρωτήσαμε για τις σπουδές τις στο musical…
Μετά από τον ένα χρόνο στην Ελλάδα, έφυγα, πήγα στο Σαν Ντιέγκο στο United States International Alliant University, όπου σπούδασα Performing Arts. Καταπληκτική εμπειρία: κάνεις χορό, τραγούδι, παίρνεις μαθήματα στα οποία είσαι πιο αδύναμος (εγώ ήμουν στο τραγούδι), ηθοποιία. Είναι πολύ δύσκολο. Πρέπει να έχεις υπομονή, να το αρχίσεις νωρίς και με καλό δάσκαλο.
>Έρχεστε και φεύγετε συνέχεια. Γιατί δε γυρίζετε στην Ελλάδα;
Γιατί δεν μπορεί να με υποστηρίξει οικονομικά αυτό, παρά μόνο όταν κάνω σεμινάρια. Δε βγάζω τα λεφτά που βγάζω στη Γερμανία. Ούτε το 1/10! Όχι ότι τα λεφτά είναι το πιο σημαντικό, αλλά με αυτά μπορώ να κάνω δικές μου παραστάσεις εκεί, που εδώ δεν μπορώ. Αν υπάρχει καλή προσφορά, όμως, δε λέω όχι. Οι σχολές ανταγωνίζονται έντονα μεταξύ τους και είναι πολύ δύσκολο… Μερικές φορές, ο ανταγωνισμός δίνει τη θέση του στην κακία και τη ζήλεια. Τι πειράζει αν είναι καλός ο άλλος στη δουλειά του; Στην Ελλάδα έχουμε μείνει πίσω. Παρόλο που στον Έλληνα πάει πολύ ο χορός και το τραγούδι το έχουμε αφήσει πολύ. Φταίει η νοοτροπία μας! Αυτά θα έπρεπε να υπάρχουν στα σχολεία. Ευτυχώς, στο εξωτερικό είναι όλα πιο ανοιχτόμυαλα. Αυτό μου αρέσει πολύ!
>Τι είναι πιο δύσκολο: χορογράφος, χορευτής ή δάσκαλος χορού;
Είναι τρία διαφορετικά πράγματα. Υπάρχουν δυσκολίες σε όλα. Είναι τι σου αρέσει περισσότερο, νομίζω. Ποτέ δεν είχα τόσο μεγάλη αγάπη στο ν’ ανέβω στη σκηνή. Αυτό, όμως, που μ’ εξιτάρει, είναι να πάρω κάτι και να το κάνω μια χορογραφία. Η διδασκαλία ήταν αναγκαίο κακό, γιατί εγώ δε σπούδασα για να γίνω δασκάλα, αλλά έμαθα πάρα πολλά. Στα μαθήματά μου πλέον δίνω περισσότερα κίνητρα, οι μαθητές μου θέλω να μαθαίνουν πολλά, όχι μόνο χορευτικά, αλλά ως στάση ζωής.
>Πιστεύετε ότι κάποιος είναι γεννημένος να χορεύει; Ότι θα εξελιχθεί σε σπουδαίος επαγγελματίας στο χορό;
Πιστεύω ότι ο καθένας μας μπορεί να χορέψει!
Αυτό που μας κρατάει πίσω είναι ο φόβος: το σώμα μου, τι θα πει ο άλλος, μήπως δεν το κάνω καλά.
Υπάρχει ο ρυθμός. Με αυτόν γεννιόμαστε. Απλά, μερικοί άνθρωποι είναι πιο εύκολο να τον εκφράσουν. Οι περισσότεροι έχουν πρόβλημα να είναι αυτοί που είναι. Από τι πάσχουμε σήμερα: να είμαστε ικανοποιημένοι με τον εαυτό μας και να μπορούμε να είμαστε «εμείς».
Ποιος μπορεί να μου πει ότι δεν μπορώ να ακολουθήσω το όνειρό μου; Συνήθως η οικογένεια μας κρατάει πίσω, ενώ έχουμε ένα όνειρο τεράστιο. Όλ’ αυτά είναι φοβίες και ανασφάλειες για αποτυχία. Γι’ αυτό δεν κάνουμε πράγματα στη ζωή: για το τι θα πει ο άλλος. Γιατί; Γιατί έχουμε μάθει στη ζωή ότι όταν αποτυγχάνουμε είναι κακό. Είναι το καλύτερο πράγμα που μπορεί να συμβεί! Πώς θα μάθεις; Πώς θα πας παρακάτω; Θ’ αποτύχεις, θα πέσεις, θα ξανασηκωθείς. Αυτό δεν είναι η ζωή; Αυτό δεν είναι ο παλμός της καρδιάς;
Αυτό είναι η δυναμική του χορού. Αυτό είναι η δυναμική της χορογραφίας. Αν σε μία χορογραφία μπορέσεις να πετύχεις αυτό, τότε έχεις πετύχει τα πάντα, γιατί ο χορός και γενικά η τέχνη αντιγράφει τη ζωή. Έχει ένα ρυθμό.
>Της ζητήσαμε να ορίσει τι είναι για εκείνη ο καλλιτέχνης και η τέχνη…
Καλλιτέχνης είναι αυτός που κάνει κάτι πρωτότυπο και το υποστηρίζει. Τέχνη για εμένα είναι πρωτοτυπία, καινοτομία, κάτι καινούριο κάθε φορά. Τέχνη χωρίς εξέλιξη δεν υπάρχει. Στην τέχνη, η τελειότητα βρίσκεται στην ατέλεια. Σε μερικά μπαλέτα βγαίνουν τώρα όλες ίδιες. Γι’ αυτό το μπαλέτο πρέπει να αρχίσει να εξελίσσεται. Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν καταπληκτικοί χορογράφοι που το έχουν εξελίξει. Ας κρατήσουμε το παλιό, το κλασικό, αλλά ας το εμπλουτίσουμε. Ο χορός είναι ένα είδος έκφρασης για όλους. Θέλουμε την τρέλα για να πάμε παρακάτω.
To site του Art in Motion θα είναι σε λίγο καιρό κοντά μας! To site www.marilenagrafakos.com και το www.mg-artinmotion.com θα γίνουν ένα!
> Τι σας εμπνέει ως χορογράφος;
Τα πάντα. Μια κατάσταση, ένα τραγούδι, μία κίνηση. Υπάρχουν άτομα που τους έρχονται οι κινήσεις κατευθείαν στο μυαλό. Ή το ‘χεις ή δεν το ‘χεις. Για κάποιους είναι εύκολο και τους βγαίνει. Εμένα μου έρχεται… Μερικές φορές μου ζητούν πράγματα. Άλλες έρχονται από μόνα τους. Θέλω να δοκιμάζω τα πάντα.
>Τη ρωτήσαμε για την ομάδα της…
Από το 1996 έως το 2009 ήμουν Artistic Director και Choreographer στο Manhattan Dance Company (Stuttgart, Germany). Μ’ εκείνη την ομάδα κάναμε πολλά, πήγαμε σε φεστιβάλ, κερδίσαμε βραβεία. Είχα αυτή την ομάδα. Δεν ήταν δική μου ∙ ανήκε στο New York City Dance School (Stuttgart, Germany). Όταν έχεις μια ομάδα, έχεις και αγωνία για το τι θα κάνεις, πώς θα πάει, αλλά αν δεν είναι δική σου, πρέπει να κάνεις και αυτά που σου ζητάνε. Εγώ ήθελα να κάνω παραπάνω πράγματα και τότε έφυγα. Πήγα αλλού και τότε συνειδητοποίησα ότι δε με γέμιζε. Αποφάσισα, λοιπόν, να κάνω το δικό μου group, που ονομάζεται Art In Motion Dance Project. Απ’ το 2006 έχω κάνει ανεξάρτητη την ομάδα μου. Από το 2009, όμως, υποστηρίζω μόνο αυτή για δουλειές. Τα άτομα αλλάζουν κατά καιρούς. Η βασική ομάδα είναι 12 άτομα. Συμμετέχουμε σε φεστιβάλ, παραστάσεις, gala, τηλεόραση, θέατρο.
>Ποιο είναι το καλύτερο μάθημα που έχετε λάβει ως δασκάλα;
Ποτέ δεν μπορείς να πιέσεις τον άλλο και να περιμένεις να κάνει αυτό που θες εσύ, όταν το θες εσύ. Πρέπει να έχεις πολλή υπομονή και να βρεις 15000 τρόπους να δείξεις κάτι σε κάποιον χωρίς να εκνευρίζεσαι. Χωρίς να περιμένεις ότι, ό,τι ισχύει για εσένα, θα ισχύει και γι’ αυτόν.
>Πώς ήταν η πρώτη σας διδασκαλία;
Ήταν μεγάλοι, στο πανεπιστήμιο. Προσπάθησα με την τεχνική μου να διδάξω. Προσπαθούσα να είμαι κάτι που δεν ήμουν. Τώρα έχω μάθει ότι όσο πιο πολύ πιστεύω στον εαυτό μου, τόσο καλύτερα είναι. Είναι φυσιολογικό να το κάνεις, αν δεν έχεις εμπειρία.
>Ποιος άνθρωπος σας ενέπνευσε να συνεχίσετε;
Μία δασκάλα μου, η Cynthia Hardin, μου έδωσε δικές της εικόνες χορού, με πολλές αφιερώσεις και πολλή ενέργεια να πιστέψω στον εαυτό μου. Με άγγιξε, γιατί αυτή είχε αρχίσει χορό στα 29 της και όλοι μου έλεγαν ότι στα 19 μου ήμουν μεγάλη για να κάνω χορό! Δεν έχει σημασία η ηλικία. Αν είσαι προσηλωμένος σε κάτι που αγαπάς, θα το πετύχεις.
>Πολλοί σταματούν το χορό από το φόβο. Τι θα τους συμβουλεύατε;
Πώς γίνεται να μη φοβάσαι στη ζωή σου; Δε γίνεται. Πρέπει να δουλέψεις πολύ τον εαυτό σου και να είσαι ανοιχτός σε κάθε ευκαιρία. Προχώρα. Θα σου συμβεί κάτι, μόνο αν φοβάσαι. Ξέρεις τι θέλει ο κόσμος; Ένα καλό λόγο. Όσο πιο καλά τα έχεις με τον εαυτό σου, τόσο πιο ταπεινός είσαι. Τότε, δε χρειάζεται να δείχνεσαι, να είσαι δήθεν. Μας λείπει το original. Να αγαπάμε τον εαυτό μας σαν τον καλύτερό μας φίλο. Η ευτυχία βρίσκεται στην απλότητα, στην ηρεμία και στην ταπεινοφροσύνη.
>Πόσο σημαντικό είναι να κάνεις πολλά είδη χορού;
Είναι πολύ, γιατί μπορείς να κάνεις πολλές δουλειές. Σε ζητούν περισσότεροι πελάτες.
>Ποια συμβουλή θα δίνατε σε κάποιον που ξεκινάει τώρα το χορό;
Να πιστεύει στον εαυτό του! Αν το πρώτο πράγμα που σκέφτεσαι το πρωί είναι ο χορός, τότε είσαι αυτό! Όποιος πάει με την καρδιά του, δεν αποτυγχάνει ποτέ.
>Κάτι τελευταίο: Αν σταματούσατε να χορεύετε, τι θα κάνατε;
Θα ασχολούμουν με τη διακόσμηση. Κάτι που να είχε θετική ενέργεια και χρώμα. Θα έμενα στη δημιουργία, ίσως να έγραφα κάποιο σενάριο…
