Όταν ακούω την λέξη Migation ή Μετανάστευση αμέσως στο μυαλό μου έρχονται οι στίχοι ενός τραγουδιού της Φαραντούρη που είχα ακούσει κάποτε:
΄΄Σαν τον μετανάστη στη δική σου γη
μέρα νύχτα λύνεις δένεις την πληγή
κι όλα γύρω ξένα κι όλα πετρωμένα
και δεν ξημερώνει να ‘ρθει χαραυγή΄΄
H 18η Δεκεμβρίου έχει ορισθεί, από τον ΟΗΕ ως η «Παγκόσμια Ημέρα του Μετανάστη». Είναι μία ημέρα αφιερωμένη σε όλους τους μετανάστες του κόσμου, στο πλαίσιο της εκστρατείας για την προστασία των δικαιωμάτων των 200 εκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν μακριά από τις πατρίδες τους.Αλλά ενώ ακούμε τον όρο Migration κανείς από εμάς φαντάζομαι δεν έχει ψάξει τις ρίζες αυτού του φαινομένου εις βάθος.
Η μετανάστευση σαφώς αποτελεί ένα κοινωνικό φαινόμενο το οποίο διαφοροποιείται από κοινωνία σε κοινωνία και από εποχή σε εποχή διαιωνίζοντας παράλληλα και τις ιδιαίτερες φοβίες των πολιτών απέναντι στους μετανάστες.Ο άνθρωπος είναι το μοναδικό είδος που δεν έπαψε από την αρχή της ύπαρξης του να μετακινείται.Οι μετακινήσεις ατόμων και ομάδων υπήρχαν σε όλες τις φάσεις της ιστορίας και γεννούν συγκρούσεις μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών και συνήθως επιδιώκεται η κυριαρχία του πιο ισχυρού πολιτισμού έναντι του άλλου.
Στο πλαίσιο των προηγμένων κοινωνιών η μετανάστευση αντιμετωπίστηκε αρχικά ως μία φυσιολογική μετακίνηση του πληθυσμού από ένα τμήμα της χώρας ή του κόσμου σε κάποιο άλλο,προκειμένου τα άτομα να αναζητήσουν καλύτερη τύχη και νέες ευκαιρίες .Η φυσιολογική έκφραση της ανθώπινης συμπεριφοράς έγινε δεκτή στο οικονομικοκοινωνικό σύστημα εφόσον η μετακίνηση του πληθυσμού παρείχε τη δυνατότητα για εξεύρεση των αναγκαίων φτηνών εργατικών χεριών.
Όμως o 20ος αιώνας έχει χαρακτηρισθεί ως ο ΄΄ο αιώνας της μετανάστευσης ΄΄ καθότι σημειώθηκαν οι σημαντικότερες πληθυσμιακές μετακινήσεις και αλλαγές στη σύνθεση του πληθυσμού λόγω βίαιων γεγονότων κυρίως .Ένα μεγαλό ποσοστό των ατόμων αυτών που μετακινούνται από χώρα σε χώρα είναι οικονομικοί μετανάστες οι οποίοι αναζητούν ένα καλύτερο μέλλον για αυτούς και τις οικογένειες του.Οι μετακινήσεις αυτές στις μέρες μας είναι τόσο συχνές και περιλαμβάνουν τέτοια πληθυσμιακά μεγέθη ώστε να προκαλούν αντιδράσεις στο εσωτερικό των χωρών οι οποίες υποδέχονται τους μετανάστες.Οι αντιδράσεις αυτές σε συνδυασμό με τα ευρύτερα οικονομικά,κοινωνικά,πολιτικά και ιδεολογικά προβήματα που αντιμετωπίζουν οι συγχρονες κοινωνίες συχνά οδηγούν στην αύξηση των ρατσιστικών εκδηλώσεων και των φαινομένων της ξενοφοβίας και του εθνικισμού από μία μεγάλη μάζα πολιτών απέναντι στους αλλοδαπούς.
Κλείνωντας είναι ενδιαφέρον ότι μέσα σε 30 χρόνια η Ελλάδα όπως και άλλες χώρες της νότιας Ευρώπης μεταμορφώθηκαν από χώρες προέλευσης μεγάλου αριθμού μεταναστών κατά την δεκαετία 1960-1970 σε χώρα προορισμού εξίσου μεγάλου αριθμού μεταναστών κατά τη εικοσαετία 1999-2010.Τέλος μου κάνει αρνητική εντύπωση πως η Ελλάδα της Ευρώπης βρέθηκε απροετοίμαστη σε υλικοτεχνικό υλικό καθώς και στη σημασία της έννοιας Migration στην παρούσα εισροή μεταναστών και απόδειχθηκε τελικά Ελλάδα των Βαλκανίων.
Του Αθανάσιου-Δανιήλ Αλεξανδρίδη