Ψυχολογία. Ψυχιατρική. Ψυχοθεραπεία. Ψυχανάλυση… Ξέρεις τις διαφορές;
Εν έτει 2018, και άλλα τόσα έτη φωτός μακριά από την εξάλειψη του στίγματος της ψυχικής ασθένειας, η επίσκεψη σε έναν ψυχολόγο ή σε έναν ψυχίατρο, τουλάχιστον, έχει πάψει να θεωρείται ταμπού. Ωστόσο, επικρατεί μια σύγχυση και οι άνθρωποι συχνά μπερδεύουν τομείς, που αφορούν τη ψυχική υγεία.
Για παράδειγμα μπερδεύουν τη ψυχολογία με τη ψυχοθεραπεία και τη ψυχιατρική με τη ψυχανάλυση. Οι παραπάνω λέξεις είναι εξαιρετικά διαφορετικές μεταξύ τους και η ετυμολογία αυτών είναι ικανή να δώσει μια πρώτη εικόνα. Δηλαδή:
Ψυχολογία = ψυχή + λόγος
Ψυχιατρική = ψυχή + ιατρική
Ψυχοθεραπεία = ψυχή + θεραπεία
Ψυχανάλυση = ψυχή + ανάλυση
Το άρθρο αυτό, λοιπόν, έχει ως στόχο να εξηγήσει τα αντικείμενα μελέτης του κάθε κλάδου, που αφορούν τη ψυχική υγεία και να ξεκαθαρίσει ποιος κάνει τι.
Πιο συγκεκριμένα…
Ψυχολογία
Η Ψυχολογία είναι η επιστήμη, που μελετά τη συμπεριφορά και τις νοητικές διεργασίες του ανθρώπου. Χρησιμοποιεί επιστημονικές μεθόδους μελέτης της συμπεριφοράς, το πείραμα και την παρατήρηση και ενδιαφέρεται για τον τρόπο με τον οποίο επεξεργαζόμαστε τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος μας.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Ψυχολόγων, η ψυχολογία ορίζεται ως “η επιστήμη που ερευνά τις ψυχικές λειτουργίες του ανθρώπου με σκοπό την κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς, τόσο στο βιολογικό της υπόβαθρο όσο και στις κοινωνικές της αλληλεπιδράσεις, την μελέτη των γενεσιουργών αιτιών της και την εξεύρεση μεθόδων και τεχνικών παρέμβασης με στόχο την τροποποίηση της σε ανθρωπιστική κατεύθυνση”.
Ο ψυχολόγος μπορεί να ειδικευτεί μετά το πέρας του βασικού πτυχίου σε διάφορους κλάδους ψυχολογίας όπως η παιδοψυχολογία, η νευροψυχολογία, η κλινική ψυχολογία κ.α.
Ψυχιατρική
Η Ψυχιατρική είναι ειδικότητα της Ιατρικής (όπως η καρδιολογία, η νευρολογία κ.α) και έχει ως αντικείμενο την κατανόηση, διάγνωση, πρόγνωση, θεραπεία και πρόληψη ψυχικών ασθενειών του ανθρώπου που διαταράσσουν τη λειτουργικότητα του και τη ψυχική του ισορροπία.
Ο ψυχίατρος, επομένως, είναι γιατρός, και ο μόνος που μπορεί να προσφέρει ιατρική διάγνωση αλλά και να συνταγογραφήσει ψυχοφάρμακα.
Δες εδώ διάσημους καλλιτέχνες με ψυχικές διαταραχές!
Το γεγονός, βέβαια, ότι μπορεί να διαγνώσει και να συνταγογραφήσει τα κατάλληλα φάρμακα σε ανθρώπους με σοβαρές ψυχικές διαταραχές δεν σημαίνει ότι ασχολείται μόνο με αυτές.
Ψυχοθεραπεία
Η ψυχοθεραπεία είναι η θεραπεία ατόμων με συναισθηματικά προβλήματα, προβλήματα συμπεριφοράς, ή ψυχικές διαταραχές. Έχει τη μορφή διαλόγου και δεν περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή.
Τόσο ο ψυχίατρος όσο και ο ψυχολόγος μπορούν να λάβουν τον τίτλο του ψυχοθεραπευτή, εφόσον ολοκληρώσουν την εκπαίδευση τους πάνω σε μια μορφή ψυχοθεραπείας.
Σε αυτό το σημείο, χρειάζεται να αναφερθεί πως ο τίτλος του ψυχοθεραπευτή δεν μπορεί να σταθεί μόνος του και πως η εκπαίδευση του ψυχολόγου ή του ψυχιάτρου κρίνεται απαραίτητη.
Κάποιες από τις μορφές ψυχοθεραπείας είναι:
Η ψυχοδυναμική θεραπεία, η γνωστικο-συμπεριφορική θεραπεία, η ψυχανάλυση, η δραματοθεραπεία και άλλες.
Ψυχανάλυση
Η ψυχανάλυση, επομένως, είναι μορφή ψυχοθεραπείας και ο ψυχαναλυτής είναι εκείνος, που έχει εκπαιδευτεί στη συγκεκριμένη μορφή ψυχοθεραπείας.
Η ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία απευθύνεται σε ανθρώπους, που νιώθουν να βρίσκονται συνεχώς εγκλωβισμένοι σε επαναλαμβανόμενα ψυχικά προβλήματα και τα οποία τους δυσκολεύουν να νιώσουν ευτυχισμένοι ή ικανοποιημένοι στην καθημερινότητά τους.
Για το τέλος, να σημειώσω πως στη χώρα μας ο απόφοιτος ψυχολόγος από ελληνικό πανεπιστήμιο και κάτοχος άδειας άσκησης επαγγέλματος μπορεί νομικά να παρέχει ψυχοθεραπεία στους ασθενείς του, χωρίς να έχει εκπαιδευθεί σε κάποια μορφή ψυχοθεραπείας.
Κλείνοντας, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε το ποιος κάνει τι. Το να αποφασίσει κανείς ποιος επαγγελματίας ειδικεύεται στο πρόβλημά του είναι το πρώτο βήμα. Στη συνέχεια, θα πρέπει να αναζητήσει και να βρει και τον κατάλληλο άνθρωπο, αυτόν που του ταιριάζει. Και αυτό είναι άλλου παπά ευαγγέλιο, ίσως το αναλύσουμε σε επόμενο άρθρο.