Η Google τιμάει τον Σεργκέι Αϊζενστάιν, τον πρωτοπόρο σκηνοθέτη που έγραψε ιστορία στον κινηματογράφο!
Επιμέλεια: Εβίτα Γοργορίνη
Δεν ήταν όμως μόνο ένας σπουδαίος σκηνοθέτης αλλά υπήρξε και ο πρωτοπόρος της τέχνης του μοντάζ, επηρεάζοντας με το έργο του όλους τους μεταγενέστερους κινηματογραφιστές.
Μόλις 28 χρόνων, γύρισε το «Θωρηκτό Ποτέμκιν», το σημαντικότερο επίτευγμα της εποχής του βωβού κινηματογράφου και ταινία-σταθμός της Εβδομης Τέχνης. Επηρεασμένος από το Αριστερό Μέτωπο στην Τέχνη – εμπνευστής του οποίου ήταν ο ποιητής Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι – ο Αϊζενστάιν πειραματίστηκε πάνω στις εκφραστικές δυνατότητες του φιλμ θέτοντας τις βάσεις της γραμματικής της κινηματογραφικής γλώσσας και δίνοντας πρωταρχική σημασία στη διαλεκτική σύνθεση των πλάνων· το μοντάζ.
Όπως το Αριστερό Μέτωπο αντιμετώπιζε το κοινό του κινηματογράφου σαν επαναστατικοποιημένο πλήθος που έπρεπε να γκρεμίσει τον κόσμο του χθες για το καλύτερο αύριο, ο Σεργκέι Αϊζενστάιν επεδίωξε να διατηρεί αμείωτη την προσοχή του θεατή, στρέφοντάς την ταυτόχρονα προς την «επιθυμητή» κατεύθυνση: τα ματογυάλια του γιατρού που κρέμονται στο καραβόσχοινο όταν οι ναύτες τον πετούν στη θάλασσα, το πυροβολημένο πρόσωπο της ηλικιωμένης γυναίκας στη σκηνή της Οδησσού.
Το «Θωρηκτό Ποτέμκιν» αναγνωρίζεται ως ένα από τα αριστουργήματα του παγκόσμιου κινηματογράφου, ενώ η σκηνή με το πανικόβλητο και αλαφιασμένο πλήθος να τρέχει στα σκαλιά της Οδησσού κυνηγημένο από τον τσαρικό στρατό, θεωρείται η καλύτερη σκηνή στην ιστορία του κινηματογράφου.
Αυτή η σκηνή είναι το καλύτερο παράδειγμα της θεωρίας του περί μοντάζ. Είναι το λεγόμενο «μοντάζ – ατραξιόν» ή «ιδεολογικό μοντάζ». Η άμεση διαδοχή δύο κινηματογραφικών πλάνων, που πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να προκαλεί σοκ στον θεατή.
Αυτό το σοκ είναι που θα φωτίσει και θα αποκαλύψει μια ιδέα, ένα συγκεκριμένο σύμβολο. Πολλοί κατοπινοί σκηνοθέτες έχουν αποτίσει φόρο τιμής στη συγκεκριμένη σκηνή, όπως ο Μπράιαν Ντε Πάλμα («Οι Αδιάφθοροι»), Φράνσις Φορντ Κόπολα («Ο Νονός»), Τζορτζ Λούκας («Πόλεμος των Άστρων: Η εκδίκηση των Σιθ»), ενώ κάποιοι άλλοι βρήκαν την ευκαιρία να τη διακωμωδήσουν, όπως ο Γούντι Άλεν («Μπανάνες», «Ο Ειρηνοποιός»), Τζέρι Τζάκερ («Τρελές Σφαίρες 33 1/3») και Τέρι Γκίλιαμ («Μπραζίλ»).
Για τον Σεργκέι Αϊζενστάιν σκηνοθέτης σήμαινε μυαλό, γι΄ αυτό και θεωρείται ο κατ΄ εξοχήν εκπρόσωπος του διανοητικού κινηματογράφου.
Η διαλεκτική του μοντάζ αναδεικνύει αυτό όχι πλέον σαν τεχνική διαδικασία, αλλά σαν έννοια που ενσωματώνει την αντιπαράθεση όλων των διαφορετικών στοιχείων του φιλμ: Αντιπαράθεση ανάμεσα στα πλάνα.
Αντιπαράθεση ανάμεσα στα εικαστικά στοιχεία στο εσωτερικό ενός μόνο πλάνου. Αντιπαράθεση ανάμεσα στο οπτικό και στο ηχητικό μέρος.
Αντιπαράθεση στους ρυθμούς της κίνησης μέσα στο πλάνο και στη διαδοχή των πλάνων.
Συνοπτικά, οι ταινίες που αξίζει να δείτε από αυτή τη περίοδο είναι:
• Απεργία (1924), Θωρηκτό Ποτέμκιν (1925), Οκτώβρης (1928) του Σεργκέι Αϊζενστάιν •
Η Μάνα (1926) του Βσέβολοντ Πουντόβκιν •
Ο άνθρωπος με την κινηματογραφική μηχανή (1929) του Τζίγκα Βερτόφ Πηγές : Ριζοσπάστης,doctv, cinefil.pblogs.gr