Η επίδραση της πίστης στον ανθρώπινο εγκέφαλο.
Τα αποτελέσματα μιας πρόσφατης έρευνας αναφέρουν ότι το 35% των νέων δεν έχει καμιά ανάμειξη με κάποια θρησκεία. Αν σκεφτεί κανείς, βέβαια ότι το 91% των παιδιών μεγαλώνει, όντας σε επαφή με κάποια θρησκεία οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι ο αθεϊσμός έχει κάποια διαφορετική επίδραση στον εγκέφαλό μας.
Προσπαθώντας να εξηγήσουν το πως σκέφτεται ένας άθεος, κάποιοι ψυχολόγοι το παρομοιάσαν με την πίστη στον Άγιο Βασίλη. Συγκεκριμένα, αναφέρουν ότι τα παιδιά πιστεύουν με δυσπιστία στον Άγιο Βασίλη, η οποία μάλιστα είναι προοδευτική και όχι στιγμιαία. Τα παιδιά δεν σταματούν να πιστεύουν ξαφνικά. Πριν χάσουν την πίστη τους πιστεύουν στον Άη Βασίλη, που βλέπουν στα εμπορικά, αλλά αντιλαμβάνονται ότι δεν είναι πραγματικός. Ενδόμυχα, βέβαια ακόμα επικοινωνούν με τον “πραγματικό” Άγιο Βασίλη και “πιστεύουν” σε αυτόν.
H θρησκεία λειτουργεί ακριβώς, όπως ένα φάρμακο, όπως η κοκαΐνη, η μεθαμφεταμίνη, η μουσική και ο έρωτας. Η φυσιολογία τους με λίγα λόγια είναι ακριβώς η ίδια και όπως όλες αυτές οι εμπειρίες, έτσι και η θρησκεία μέχρι κάποιο επίπεδο μπορεί κανείς να αξιοποιήσει τα οφέλη της.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Tony Jack, στον εγκέφαλο ενός θρησκευόμενου κυριαρχεί η πίστη σε κάτι υπερφυσικό, η οποία και το οδηγεί να βάλει στο περιθώριο την κριτική και αναλυτική σκέψη και έτσι να έχει καλύτερη ψυχική ηρεμία.
“Όταν παραμερίζεται η νατουραλιστική σκέψη, οι άνθρωποι έχουν την ευκαιρία να εμβαθύνουν στις κοινωνικές και συναισθηματικές τους σχέσεις.”
Ίσως αυτό να είναι και το κλειδί για όσους πιστεύουν στο υπερφυσικό σε όλη την ιστορία των πολιτισμών. Το γεγονός ότι απευθύνεται σε κάτι μη υλικό, σε έναν τρόπο κατανόησης του κόσμου και της θέσης μας μέσα σε αυτόν.
Θρησκευτική πίστη και ανταμοιβή
Όταν απολαμβάνεις οτιδήποτε έχει σχέση με την θρησκεία, ενεργοποιούνται κάποια σημεία του εγκεφάλου, που σχετίζονται με την ανταμοιβή. Με την πάροδο του χρόνου, οι θρησκευτικές ιδέες γίνονται επιβράβευση από μόνες τους. Ο εγκέφαλος μας τις συνδέει με χαρούμενα συναισθήματα και σε κάνει με αυτό τον τρόπο να αισθάνεσαι ασφάλεια. Αυτό είναι ένα από τα πιο ισχυρά και ασυνείδητα κίνητρα για να κρατήσει κάποιος την πίστη του.
Όταν μια θρησκευτική εμπειρία, δεν σε ευχαριστεί πλέον ή σου προσφέρει λιγότερη ευχαρίστηση καταλήγεις να είσαι λιγότερο παραγωγικός. Αυτό συμβαίνει, για παράδειγμα σε άτομα με νόσο του Πάρκινσον, με αποτέλεσμα να τεθούν σε κίνδυνο τα κέντρα ανταμοιβής του εγκεφάλου τους. Γι’ αυτό και είναι πολύ πιο πιθανό οι ασθενείς αυτοί να χάσουν την πίστη τους.
Τα περισσότερα συστατικά των θρησκευτικών πεποιθήσεων είναι αποθηκευμένα στην πιο εξελιγμένη περιοχή του εγκεφάλου, του μετωπιαίου λοβού. Αυτό μπορεί να εξηγήσει, γιατί η θρησκεία είναι αποκλειστικά μια ανθρώπινη δημιουργία.
Όταν χάνουμε την πίστη μας, τα δίκτυα του εγκεφάλου μας, που προϋπάρχουν δεν χάνονται. Στην πραγματικότητα, δηλαδή ακόμη και αν εγκαταλείψεις την πίστη σου δεν φεύγει ποτέ από το μυαλό σου. Έτσι, νέες πεποιθήσεις μπορούν να ενταχθούν στο ίδιο νευρολογικό πλαίσιο.
“Κάποιες φορές η παλιά και η καινούρια πίστη μπορεί να μοιάζουν, άλλες όχι.”