Ο αυτισμός είναι ένα αίνιγμα που πρέπει να λύσουμε. Τα παιδιά με αυτισμό όμως είναι ένα αίνιγμα που πρέπει να κατανοήσουμε.
«Μου αρέσει να μένω μόνη μου. Να βάζω τα πράγματα μου σε τάξη,τη δική μου τάξη. Με ενοχλεί όταν οι άλλοι προσπαθούν να μου αλλάξουν το πρόγραμμα. Νιώθω άβολα όταν με κοιτάζουν. Αποφεύγω να τους κοιτάζω. Ακόμη και όταν με φωνάζουν δεν γυρίζω. Παρατηρώ μικρές λεπτομέρειες, ξεχωριστές που οι άλλοι δεν βλέπουν. Θυμάμαι πράγματα που οι άλλοι δεν ξέρουν. Δεν καταλαβαίνω τα συναισθήματα που οι άλλοι νιώθουν .Δεν είμαι σαν τους άλλους.»
Αυτά θα μπορούσαν να είναι τα λόγια ενός παιδιού που πάσχει από αυτισμό, αν μπορούσε να εκφράσει με λέξεις τι σκέφτεται. Οι περισσότεροι έχουμε ακούσει ότι ο αυτισμός είναι ασθένεια, λίγοι όμως γνωρίζουν πραγματικά τι είναι καθώς πολλές φορές μας αρκεί μόνο η ταμπέλα της διαφορετικότητας για να σταματήσουμε να ψάχνουμε απαντήσεις.
Η λέξη αυτισμός προέρχεται ετυμολογικά από τη λέξη εαυτός, καθώς το βασικό στοιχείο της σοβαρής αυτής αναπτυξιακής διαταραχής είναι η απομόνωση στον εαυτό μας. Ο αυτισμός έχει άλλες δυο εκφάνσεις- το σύνδρομο Άσπεργκερ στο οποίο δεν παρατηρείται καθυστέρηση στη γλωσσική ανάπτυξη, και η εκτεταμένη διαταραχή της ανάπτυξης (PDD-NOS) όταν η διάγνωση δεν πληροί τα συμπτώματα των δυο άλλων ειδών.
Xαρακτηρίζεται από μειωμένη κοινωνική αλληλεπίδραση, προβλήματα επικοινωνίας, οργάνωσης πρόσφορης δραστηριότητας καθώς και από επαναλαμβανόμενη στερεότυπη συμπεριφορά.
Ο αυτισμός πλήττει 1 ή 2 ανά 1.000 άτομα ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών είναι άντρες. Τα αίτια που τον προκαλούν δεν μπορούν να προσδιοριστούν με σαφήνεια αν και έγκεινται σε γενετικές ανωμαλίες που πιθανότατα σχετίζονται με την κληρονομικότητα και τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Τα συμπτώματα του εκδηλώνονται συνήθως μέχρι την ηλικία των 3 ετών.
Τα χαρακτηριστικά του αυτισμού γνωστά ως “τριάδα διαταραχών του αυτισμού”(Lorna Wing) διακρίνονται σε τρία επίπεδα.
Λεκτικό
Το παιδί καθυστερεί να μιλήσει η δυσκολεύεται να χρησιμοποιήσει το λόγο, διαταραχή η οποία συνδυάζεται συνήθως με τη νοητική καθυστέρηση. Ωστόσο στον αντίποδα υπάρχουν αυτιστικά παιδιά που αναπτύσσουν εξαιρετικές γλωσσικές δυνατότητες με αδυναμία όμως κατανόησης και χρήσης χειρονομιών και εκφράσεων προσώπου.
Κοινωνικό-επικοινωνιακό
Το παιδί παρουσιάζει σοβαρή απόκλιση στην κοινωνική ανάπτυξη, δεν μπορεί να μιμηθεί ενώ αποφεύγει την οπτική επαφή. Στο φάσμα αυτό ανήκουν και τα ενεργητικά παιδιά τα οποία εμφανίζουν σχετική προθυμία αλλά ανικανότητα στην κοινωνική επαφή.
Νοητικό
Τα αυτιστικά παιδιά αντιδρούν στην αλλαγή της καθημερινότητας ενώ συχνά συγχέουν τη φαντασία με την πραγματικότητα. Επίσης ένα ποσοστό εμφανίζει νοητική στέρηση ενώ κάποια άλλα παιδιά παρουσιάζουν υψηλό δείκτη νοημοσύνης, πάνω από το φυσιολογικό.
Ωστόσο πώς καταλαβαίνουμε ότι ένα παιδί πάσχει από αυτισμό;
- Παρατηρείται επιβράδυνση της γλωσσικής ανάπτυξης, και δυσκολία στην επικοινωνία καθώς συχνά χρησιμοποιούν ασυνήθιστες λέξεις και παράδοξο τρόπο να εκφραστούν.
- Αδυνατούν να αναπτύξουν διαπροσωπικές σχέσεις, δεν ανταποκρίνονται σε αγκαλιές και χάδια.
- Δεν ξέρουν πώς να οργανώσουν το παιχνίδι τους.
- Δεν μπορούν να κατανοήσουν τα συναισθήματα και τις σκέψεις των άλλων.
- Δεν αντιδρούν σε ήχους ή μερικές φορές ενοχλούνται υπερβολικά από συνηθισμένους θορύβους όπως ο ήχος της σκούπας.
- Δυσκολεύονται στην εκμάθηση των ξένων γλωσσών και κοινωνικών δεξιοτήτων.
Δυστυχώς, ο αυτισμός παραμένει ένα αινιγματικό φαινόμενο για την επιστήμη, η οποία δεν έχει κατορθώσει να βρεί θεραπεία, ωστόσο με την κατάλληλη ειδική αγωγή παρατηρείται βελτίωση στη συμπεριφορά των αυτιστικών παιδιών. Γνωστές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται με επιτυχία είναι η μουσικοθεραπεία καθώς και η χρήση ζώων που βοηθά το παιδί να διεγείρει την ψυχοκοινωνική του λειτουργία.
Γνώρισα ένα παιδί με αυτισμό μέσα σε μια ντουλάπα νοσοκομείου. Δεν ήξερα ότι είχε αυτισμό. Δεν ήξερα τι είναι αυτισμός. Του έδωσα το χέρι μου να βγει αλλά δεν μου έδωσε σημασία. Προτιμούσε να μείνει στο δικό του κόσμο. Στην ντουλάπα του, μακριά από τους ανθρώπους, από μένα.
Τα αυτιστικά παιδιά δεν είναι άρρωστα, είναι απλώς διαφορετικά.Για να μας καταλάβουν πρέπει και εμείς να τα καταλάβουμε και να τα αποδεχτούμε.Πρέπει να μπούμε στην ντουλάπα τους και να μάθουμε το δικό τους κόσμο για να τα φέρουμε πιο κοντά στο δικό μας. Μόνο έτσι θα κάνουν ένα βήμα πιο κοντά μας.