Εκεί όπου η τέχνη του λόγου συναντά την τέχνη της φωτογραφίας.
1. Λευκά Πετράδια – Άρτεμις Κουλουρά
Φωτογραφία: Άρτεμις Κουλουρά
Τι σκληρό να μη βρίσκεις τις λέξεις
σκληρό για την ίδια σου την ψυχή.
Άλλοτε είχες ένα καταφύγιο
-τώρα τι; –
Πώς να κατευνάσεις τη φουρτούνα
πώς να σταματήσεις τα ενοχλητικά ρήγματα που ανοίγονται και δεν σε αφήνουν
λίγο να ησυχάσεις
να πεις είμαι καλύτερα. αντέχω
να δεις έστω ένα ελάχιστο κομμάτι του ουρανού.
μα δε βρίσκεις τις λέξεις…
Ίσως η τιμωρία σου να είναι αυτή
να μην έχεις πια την ευκαιρία τα βαριά σου συναισθήματα
αυτές τις χιλιάδες μικρές βελόνες που σε χτυπούν
να τα απαλύνεις με λόγια σκόρπια.
Ίσως να πρέπει να βρεις άλλον τρόπο πια
αποχωριζόμενος -για πάντα;- τη χαρά του αιωρούμενου σκοινιού
και την ελευθερία της πτώσης μέσα σου
μέσα σε τραχιά μονοπάτια.
Μα ήταν τόσο μικρός ο χρόνος…
Από την άλλη -του είπε- ο ήχος των αυτοκινήτων που περνούν,
τα παιδιά στην αυλή, η μάνα που προσπαθεί ξανά και ξανά είναι ακόμα εκεί
και η ψυχή μου είναι ακόμα εκεί
τα άδεια, λευκά, χωρίς νόημα πετράδια είναι εκεί
ακουμπισμένα στο ξύλο
ίσα ίσα φωτίζονται από τη χαραμάδα περιμένοντας την εκμετάλλευσή τους
τον τελευταίο κεραυνό
πριν το κάποιο ημέρωμα της θάλασσας.
2. Σβησμένο Γέλιο – Πολέμαρχος (Σατυρικόν)
Φωτογραφία: Ελευθερία Τσαλίκη
Τα πάντα τάζουν στον λαό, του δίνουνε ελπίδες
Ψηφίζεις σαν ηλίθιος, μα προκοπή δεν είδες
Στην ημερήσια ζωγραφιά, έχει σβηστεί το γέλιο
Λες και μας ρίχνουν συνεχώς, ξύλο με το φραγγέλιο.
Έκανε η κότα το αυγό ή το αυγό την κότα
Κι οι από δω κι οι από κει, μας άλλαξαν τα φώτα,
κάποτε ήμασταν θαρρώ ένας λαός με στόφα
πλέον για να την βγάλω εγώ, εσύ τράβα και ψόφα
Είναι βαρύς ο ΕΝΦΙΑ, η σύνταξη κομμένη
μετά τις 10 του μηνός, τίποτα δεν σου μένει
Το ρεύμα, το τηλέφωνο πληρώνουμε με δόσεις
Ξέρω πως σκέφτηκες και εσύ, αυτές του Θεοδόση
Τα δύσκολα περάσανε, ανάπτυξη κοντεύει
Απ’ την πολύ ανάπτυξη, ο κώλος μας χωνεύει
Για να ισιώσει ο Έλληνας ίσως περάσει αιώνας
Είναι οι 300 της βουλής μεγάλος Λυμεώνας
3. Gate to the nature – Ελευθερία Τσαλίκη
Ανοίγω τα μάτια μου. Το ξυπνητήρι.
7:30!
Ψηλαφώ το κομοδίνο, το βρίσκω. Ανοίγω την κινητή-Οθόνη. Επιβεβαιώνω την ώρα. Σηκώνομαι.
Κάνω ντουζ. Ετοιμάζομαι να ντυθώ. Πέμπτη. Βάζω την σχολική στολή Nο5: ολόσωμη σκούρα μπεζ φόρμα με μαύρη κουκούλα. Καλύτερη από την ολόσωμη κίτρινη που φοράμε τις Τετάρτες. Βλέπω την κινητή-Οθόνη.
7:45!
Έχω λίγο χρόνο…
Ανοίγω την Οθόνη. Σήμερα δείχνει χιονισμένα βουνά.
Στα Κουτιά μας, δεν έχουμε…χμ… πως τα λέγανε παλιά…. Α ναι. Παράθυρα. Δεν τα χρειαζόμαστε. Έχουμε την Οθόνη. Μας δείχνει το τι συμβαίνει έξω από τα Κουτιά μας. Ή, καλύτερα, το τι συμβαίνει μακριά από την πόλη μας. Tο ένα Μέγα-Κουτί είναι τόσο κοντά στο άλλο Μέγα-Κουτί που δεν υπάρχει τίποτα άξιο να δούμε.
Πριν από πολλά χρόνια οι άνθρωποι ξεφορτώθηκαν τα παράθυρα. Δεν υπήρχε λόγος να βλέπουμε έξω από τα Κουτιά μας.
Το κάθε Μέγα- Κουτί έχει δεκάδες Κουτιά. Εκεί κατοικούμε.
Είναι τόooσο ψηλά που δεν βλέπουμε τον ουρανό. Οι αστρονόμοι μας λένε ότι είναι γκρι αλλά κάποτε ήταν γαλάζιος. Πάνω από την πόλη μας υπάρχει μια τεράστια κάθετη Οθόνη που είναι μπλε. Για να βλέπουμε τον Ουρανό. Είναι πολύ όμορφος! Ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες που μας δείχνει η Οθόνη στα Κουτιά μας, ο Ουρανός μας παίρνει διαφορετικές αποχρώσεις.
Η Οθόνη έσβησε! Ανοίγω την κινητή-Οθόνη.
8:00!
Το σχολικό! Ευτυχώς είναι ακόμα εδώ.
Και στα σχολικά υπάρχουν Οθόνες. Σήμερα το σχολικό έχει χιόνια στην οροφή και στο καπό του. Ο ουρανός είναι σκούρος. Και τα μεγάφωνα παίζουν ένα δυνατό βουητό σαν να υπάρχει δυνατός αέρας. Αλλά ευτυχώς εμείς δεν κρυώνουμε.
Κάποτε, λένε, υπήρχε κρύο. Κάποιες φορές ήταν τσουχτερό. Άλλες ήταν ευχάριστο σαν χάδι σε μάγουλο –έτσι έλεγε η γιαγιά μου- αλλά εγώ θα προτιμούσα να ήταν ευχάριστο σαν χάδι στην Οθόνη, όταν θέλουμε να αλλάξουμε παράσταση στο Κουτί μας.
Τέλος πάντων, εμείς εδώ δεν έχουμε κρύο. Πάντα έχουμε την ίδια ευχάριστη θερμοκρασία που ρυθμίζουν τα Μέγα-Κουτιά μας.
Ούτε αέρα έχουμε. Πώς θα έμπαινε άλλωστε; Αφού δεν υπάρχει έξοδος από πουθενά στην πόλη μας. Δεν χρειαζόμαστε αέρα. Το οξυγόνο, το προσφέρουν οι Σωλήνες που είναι κολλημένοι στον Ουρανό μας.
Δεν μπορώ να καταλάβω, πως με τις πραγματικές συνθήκες μπορούσαν να ζήσουν οι άνθρωποι. Πώς κυκλοφορείς στο δρόμο όταν έχει δυνατό αέρα ή κρύο; Πώς ανοίγεις τα μάτια σου όταν έχει δυνατό Ήλιο; Δεν θα τον αντέχαμε. Για αυτό εμείς έχουμε το φως της Οθόνης.
Δεν μας πειράζει το φώς της οθόνης. Είναι πάρα πολύ ευχάριστο.
Πώς να συγκεντρωθείς αν βλέπεις πάρκα και τα ζώα να περιπατάνε τριγύρω; Εμείς με ένα απαλό χάδι στην Οθόνη διώχνουμε το τοπίο που βρίσκεται μπροστά μας και φέρνουμε ένα απαλό γκρι φόντο που δεν αποσπά την προσοχή. Τι ποιο φυσιολογικό;
Φτάσαμε στο σχολείο.
Τελείωσε η μέρα.
Επιτέλους γύρισα στο Κουτί μας!
Οι γονείς γυρίζουν τα μεσάνυχτα. Κάθομαι. Η Οθόνη δείχνει ειδήσεις. Το φόντο εξακολουθεί να είναι τα χιονισμένα βουνά. Κρίμα. Δεν μου αρέσουν τα χιονισμένα βουνά.
Φαίνονται… ψυχρά. Δεν ταιριάζουν στην Οθόνη.
Την κάνουν αποκρουστική.
Επίσης δεν μου αρέσει όταν δείχνει τα πράσινα δάση.
Αποτρόπαιο.
Το πράσινο χρώμα το αποφεύγουμε εδώ. Δεν είναι αισθητικά ωραίο.
Μου αρέσει περισσότερο όταν δείχνει την κάτοψη παλαιών πόλεων. Φωτογραφίες τις Νέας Υόρκης το 2005 ή το Τόκυο του 2014. Φοβερές φωτογραφίες.
Το φαγητό έχει ετοιμαστεί από το Κουτί μας. Σήμερα έχει φρυγανιές. Τρώω.
Τώρα πια τρώμε, φρυγανιές και μακαρόνια, αυτά είναι υπεραρκετά.
Κάποτε, λένε, τρώγανε «κανονικό» φαγητό, όπως κοτόπουλα, αρνιά, αυγά, πατάτες, καρότα, μήλα, ρόδια. Πως τα τρώγανε; Αυτά υπάρχουν μόνο στην Οθόνη στο μάθημα Νεώτερης Ιστορίας. Δείχνουν φωτογραφίες από το Instagram. Το χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι για να «ποστάρουν φωτογραφίες». Ευτυχώς, πολλοί πριν φάνε φωτογράφιζαν το φαγητό τους και έτσι οι ιστορικοί μας έχουν υλικό για να μελετήσουμε το τι έτρωγαν οι πρόγονοί μας. Κύρια πηγή, βέβαια, για το μάθημα της Νεώτερης Ιστορίας είναι το facebook. Από εκεί μαθαίνουμε για όλα αυτά τα συνταρακτικά γεγονότα που συνέβησαν πριν μπει η Οθόνη στην ζωή μας. Η Οθόνη καταγράφει τα πάντα. Εμείς δεν χρειάζεται να κάνουμε τίποτα.
Η γιαγιά έλεγε ότι υπήρχαν λόφοι και βουνά –σαν αυτά της οθόνης- στα οποία ανέβαιναν οι άνθρωποι για να δουν την θέα από ψηλά. Τι να τα κάνουμε όμως εμείς αυτά;
Με την οθόνη κάνουμε ακριβώς την ίδια δουλειά.
Τελείωσα. Ήρθε η ώρα. Κάθε Πέμπτη η Οθόνη δείχνει κάτι «από παλιά». Κάποια ταινία, κάποιο ολόγραμμα αντικειμένου ή κάποια φωτογραφία συγγενών μας. Αυτό γίνεται για να μην ξεχνάμε το παρελθόν και τους προγόνους.
Συνήθως δείχνει φωτογραφίες της γιαγιάς. Της άρεσε να φωτογραφίζει την «φύση». Εγώ την βαριέμαι. Θα το υποστώ, τι να κάνουμε; Έτσι και αλλιώς η Οθόνη το προβάλει σε όλο το Κουτί μας. Δεν μπορώ να ξεφύγω.
Φωτογραφία: Ελευθερία Τσαλίκη
Χμ… μάλλον η γιαγιά μού έλεγε ψέματα. Συνήθιζε να λέει, πως όταν ήταν νέα υπήρχαν πολύ μικρότερες οθόνες. Οι μεγαλύτερες οθόνες, έλεγε, πως δεν ξεπερνούσαν το ένα τέταρτο ενός Μεγα- Κουτιού και συνήθως υπήρχαν σε διάφορα κτήρια, αλλά δεν υπήρχαν πολλά στην πόλη της…. Σίγουρα μου το απέκρυψε αυτό!
Αυτό μοιάζει με την Φυλακή μας! Είναι η τελευταία Οθόνη στην άκρη της πόλης! Κανείς δεν πλησιάζει! Μόνο τους παραβάτες «εξαφανίζουν» από εκείνη την Οθόνη! Όσοι το είδαν από κοντά, δεν γύρισαν ποτέ! Λένε ότι «μαγεύτηκαν»! Πέρασαν το Κατώφλι της Φυλακής! Αλλά ποιος θα ήθελε να περάσει το κατώφλι της Φυλακής; Λένε ότι μυρίζει διαφορετικά εκεί τριγύρω! Κάτι που ονόμαζαν παλιά γρασίδι… και ότι τα χρώματα είναι πιο φωτεινά! Δεν μπορείς να ανοίξεις τα μάτια σου!
Μόνο οι αλλόφρονες μπαίνουν στην Φυλακή με την θέληση τους.
Στην Ιστορία μαθαίναμε ότι η Φυλακή δημιουργήθηκε, μόλις στήθηκε ο Ουρανός πάνω από την πόλη μας. Ήταν παγκόσμια πρωτοτυπία. Αλλά στην φωτογραφία υπάρχουν Κουτιά σαν τα δικά μας μόνο που είναι μικρότερα…. Μάλλον τελικά, η πόλη μας άρχιζε να χτίζεται νωρίτερα…
Μαύρισε η οθόνη. Πάω για ύπνο. Κλείνω τα μάτια μου.
Ανοίγω τα μάτια μου. Το ξυπνητήρι. 7:30. Ψηλαφώ το κομοδίνο, το βρίσκω. Ανοίγω την κινητή-Οθόνη. Επιβεβαιώνω την ώρα. Σηκώνομαι.