Η συγγραφέας Elizabeth Gilbert συλλογίζεται τα γνωρίσματα εκείνα που αναμένουμε από καλλιτέχνες και, γενικότερα, από ανθρώπους με κάθε λογής χαρίσματα.
Η δημιουργικότητα μοιάζει δύσκολη και άφθαστη έννοια για πολλούς.
Οι επαγγελματίες στην πουλάνε μέσα από τη συμμετοχή σου σε πολύωρα σεμινάρια και τα brands στην υπόσχονται εάν και μόνο αγοράσεις ένα συγκεκριμένο προϊόν ή υπηρεσία. Ως εκ τούτου, όλοι μας αγωνιζόμαστε να την αποκτήσουμε, συνήθως χωρίς να γνωρίζουμε στην πραγματικότητα τι είναι αυτό που ζητάμε.
Μια συγγραφέας προτίθεται να μας εξηγήσει ορισμένες πρακτικές πίσω από τη δημιουργική φύση του ανθρώπου και να μας προσφέρει τη δική της οπτική στο θέμα.
Η Elizabeth Gilbert κατάγεται από την Αμερική. Με την αποφοίτηση της ταξίδεψε την χώρα και, στη συνέχεια, επισκέφτηκε πολλές διαφορετικές ανά τον κόσμο. Οι βιωματικές τις εμπειρίες τής χάρισαν υλικό για λογοτεχνικά και μη βιβλία.
Στην τελευταία της εργασία μας εξηγεί ότι όλοι ήδη είμαστε δημιουργικές ψυχές. Χρειάζεται μονάχα να αξιοποιήσουμε σωστά την έμπνευση ώστε να απελευθερωθεί το πνεύμα δημιουργίας μέσα μας.
Άποψη που συμμεριζόταν και ο καλλιτέχνης Πάμπλο Πικάσο:
“Η δράση αποτελεί το θεμελιώδες μυστικό για την κάθε επιτυχία.”
Μερικές της συμβουλές για μια ζωή γεμάτη δημιουργία και νόημα:
- Εάν αναπνέεις, είσαι ταυτόχρονα δημιουργικός.
Ο καθένας από μας αναρωτήθηκε κάποια στιγμή στη ζωή του αν έχει τα προσόντα για να αυτοαποκαλείται «δημιουργικός».
Ένας τέτοιος χαρακτηρισμός φέρει αισθήματα ψυχικού βάρους, ειδικότερα άγχος, που συχνά σε βάζει σε αντιπαραβολή με το μύθο ότι η δημιουργικότητα ανήκει μονάχα στους ξεχωριστούς, τους βασανισμένους και τους επαγγελματίες.
Αντικατέστησε, λοιπόν, τον χαρακτηρισμό με τη λέξη «περίεργος». Τότε, θα δεις πόσο δημιουργικός άνθρωπος είσαι, καθότι η εφευρετικότητα πηγάζει από την περιέργεια.
Τη στιγμή που αφήνεις την περιέργεια να σε καθοδηγήσει, συνειδητοποιείς άμεσα πόσο διαφορετικά και πόσο δημιουργικά ζεις την καθημερινότητα σου.
Graffiti in Barile (Italy), by Alice Pasquini
- Δεν είσαι ο ίδιος μια ιδιοφυΐα, αλλά έχεις ευφυΐα μέσα σου.
Κατ’ επανάληψη ακούγεται η φράση, “ξαφνικά, μου ήρθε η ιδέα από το πουθενά.”
Η αέναη χρήση αυτής της δήλωσης από στόματα απλών, συνηθισμένων ανθρώπων περιγράφει μια έμπνευση στιγμής. Μοιάζει με μια μαγική αίσθηση που μας κυριεύει με την κατάλληλη ευκαιρία. Μια ασφαλής αίσθηση και ωφέλιμη στη σφαίρα της δημιουργικότητας.
Η μοναδική σκέψη που οφείλει να σε εισάγει σε ενέργειες δημιουργικής έκφρασης είναι ότι η έμπνευση δεν πηγάζει από εμάς, αλλά έρχεται σε εμάς.
- Κάνε κάτι, φτιάξε κάτι, κάνε το οτιδήποτε.
Το να έχεις δημιουργική σκέψη, μοιάζει πολύ με το να έχεις έναν ενεργητικό σκύλο.
Χρειάζεται να του δώσεις κάτι να ασχοληθεί, μια δουλειά, διαφορετικά θα βρει εκείνο δικές του δραστηριότητες, οι οποίες μάλιστα δεν πρόκειται να σου αρέσουν.
Εάν, για παράδειγμα, πας στη δουλειά το πρωί και αφήσεις τον σκύλο σου ανεπιτήρητο, δίχως να έχει βγει βόλτα για άσκηση, θα γυρίσεις το απόγευμα να βρεις ένα σπίτι άνω κάτω, γεμάτο ζημιές και σπασμένα αντικείμενα.
Το να έχεις δημιουργικό μυαλό είναι ακριβώς το ίδιο, χρειάζεται να του δώσεις μια δουλειά.
Αυτή η δουλειά μπορεί να φέρει αποτελέσματα μεγάλης σημασίας ή και μικρής. Μη σε απασχολεί αν επρόκειτο για εσωτερικού ή και εξωτερικού χαρακτήρα δουλειά, αν θα βελτιώσει τη ζωή κάποιου ανθρώπου ή περισσοτέρων, αν αφορά δουλειά με πρωτοποριακό περιεχόμενο ή αν επρόκειτο για δουλειά που κάποια μέρα θα αλλάξει τον κόσμο.
Δώσε, με οποιοδήποτε τρόπο, στο μυαλό σου μια δουλειά ώστε να εξασφαλίσεις μια πνευματικά ήρεμη ζωή, και μη σε απασχολούν τα αποτελέσματα.
- Σταμάτα να γκρινιάζεις, ξεκίνα να εργάζεσαι.
Οι άνθρωποι που απασχολούνται σε δημιουργικά τμήματα παραπονιούνται συνέχεια. Τους διακατέχει μια αίσθηση υπεροχής και ταυτόχρονης απελπισίας που είναι αποπνικτική.
Φέρονται λες και τους βαραίνει το χάρισμα και το ταλέντο τους, ότι τους εξαντλούν οι δημιουργικές τους αναζητήσεις. Τέτοια συμπεριφορά δημιουργεί προβλήματα στην επαφή που καλλιεργείται με τη δημιουργική τους φύση.
Τους δίνεται η ευκαιρία να εκμεταλλευτούν την πιο πολύτιμη διάσταση της ανθρώπινης νόησης, αλλά εκείνοι δεν την αξιοποιούν. Ως φυσικό επακόλουθο, η έμπνευση μέσα τους παρακμάζει.
Σταμάτα, λοιπόν, να νιώθεις τη δημιουργικότητα σαν βάρος, σαν κάτι που σε πνίγει.
Η έμπνευση ζητάει να την αναγνωρίσεις και να την αποδεχτείς στο μέγεθος των δυνατοτήτων που σου προσφέρει.
Η έμπνευση ζητάει μελέτη και επιμέλεια.
“If a cluttered desk is a sign of a cluttered mind, of what, then, is an empty desk a sign?”
- Τα εμπόδια δεν διακόπτουν τη διαδικασία, τα εμπόδια είναι η διαδικασία.
Συχνά παρατηρείς άτομα με ξεχωριστές ικανότητες να παρατάνε την εργασία τους με το πρόσχημα ότι κωλύονται κατά τη διάρκεια δημιουργικής έκφρασης.
Αισθάνονται ότι συναντούν ανυπέρβλητα εμπόδια. Μιλάνε για τις απογοητεύσεις που λαμβάνουν τις στιγμές που νιώθουν εντός τους τη διαδικασία παραγωγής δημιουργικού υλικού να διαταράσσεται. Έτσι, αποθαρρύνονται και παύουν να μοχθούν.
Αυτή είναι μια λανθασμένη προσέγγιση. Η πίστη πως όλα θα βαίνουν ομαλά, και εύκολα, και διασκεδαστικά αποτελεί διαστρέβλωση της πραγματικότητας.
Σίγουρα, θα υπάρχουν φορές που η έμπνευση θα έρχεται με φυσικό τρόπο και όλα θα υλοποιούνται δίχως προβλήματα, όμως, τέτοιες στιγμές θα είναι σπάνιες.
Η δημιουργικότητα προϋποθέτει εμπόδια, αντιξοότητες και στιγμές ανασφάλειας. Οι δυσάρεστες καταστάσεις είναι αναπόσπαστο κομμάτι της διαδικασίας.
- Ξέχνα τη λέξη «τελειότητα».
Η προσήλωση στην τελειότητα αφαιρεί την ευχαρίστηση και την παραγωγικότητα στη δημιουργική ροή σκέψης.
Η επιθυμία για τελειοποίηση μιας ενέργειας απομυθοποιεί το φανταστικό πρόσωπο της δημιουργικότητας.
Η τελειότητα εμποδίζει την απόδοση εύληπτων καταστάσεων και διαδικασιών.
Στόχος είναι να δώσεις στο έργο σου την καλύτερη δυνατή προσήλωση, ώστε να κατορθώσεις κάτι ανώτερο των δυνάμεων σου. Μη ζητάς την τελειότητα στη δουλειά σου, κάνε απλά το καλύτερο δυνατό που μπορείς.
Να επιδιώκεις αυθεντικό χαρακτήρα και πρωτότυπη εσωτερική αξία.
Progress is more important that perfection.
- Δεν γίνεται να ξεφορτωθείς το φόβο, αλλά να θυμάσαι ότι ο φόβος είναι βαρετός.
Δεν είναι φρόνιμο να υιοθετεί κάποιος πλήρη αποστροφή έναντι στο φόβο. Μια τέτοια κίνηση δεν είναι ποτέ έξυπνη, καθότι μέσω του φόβου μαθαίνεις να συντηρείς τον εαυτό σου και να τον γαλουχείς.
Όταν λες πως στέκεσαι απόλυτα θαρραλέος, δεν προσάπτεις την σωστή εκτίμηση σε τυχόν πιθανούς κινδύνους. Η μετωπική σύγκρουση με το φόβο δεν σε βοηθάει.
Μάθε ότι ο φόβος αποτελεί το πιο ώριμο, βαθύ και λιγότερο διακριτικό μέρος της συναισθηματικής μας πλευράς. Για το λόγο αυτό, ενίοτε γίνεται κουραστικός.
Με την κατάλληλη δόση θάρρους και ηρεμίας, γίνεται να ελέγξεις το ένστικτο αυτό. Μπορείς να αναπτύξεις μια υγιή σχέση μαζί του, και να προχωρήσεις παρακάτω.
- Εάν κάτι είναι γνήσια δικό σου, θα μοιάζει αυθεντικό.
Στους δημιουργικούς τομείς υπάρχει συνεχώς η φιλοδοξία για πρωτότυπη δουλειά.
Η επιμονή αυτή δημιουργεί ανέφικτες προσδοκίες που οδηγούν σε άγχος, μια κατάσταση που δεν εξυπηρετεί κανένα σκοπό.
Στην πραγματικότητα επηρεαζόμαστε από το παρελθόν ή και το παρόν και πράττουμε ανάλογα με τη δική μας δημιουργική έκφραση. Όλοι μας λαμβάνουμε ερεθίσματα από το περιβάλλον γύρω μας, γι’ αυτό και δεν πρέπει να προσπίπτουμε στη ιδέα ότι μπορεί να επιτευχθεί αληθινά πρωτότυπη εργασία.
Αξίζει περισσότερο να παρακολουθείς τη συλλογιστική πορεία έμπνευσης κάποιου ανθρώπου παρά να τον αφήνεις να περιαυτολογεί για το πόσο πρωτότυπο είναι το έργο του.
Ο μόνος τρόπος για δημιουργήσεις κάτι γνήσιο είναι να εμπιστευτείς τα δικά σου ερωτήματα και να τα ακολουθήσεις όπου εκείνα σε μεταφέρουνε.
Με αρκετή σεμνότητα και έντονη επιθυμία θα φέρεις πολύτιμους καρπούς.
- Η περιέργεια δίνει ζωή στη δημιουργικότητα και στο πάθος.
Όποτε σου λένε “κυνήγα το πάθος σου”, εσύ τρομάζεις και μπερδεύεσαι αφού το πάθος του καθένα συχνά δεν είναι ξεκάθαρο. Κάποιες φορές είναι φανερό και το ακολουθείς, άλλοτε ψάχνεις να το βρεις μα αποτυγχάνεις.
Αντίθετα, η περιέργεια είναι μια φιλική, ακλόνητη ενέργεια, και είναι πάντα προσιτή.
Όποτε θελήσεις, μπορείς να αφιερώσεις τόσο ενδιαφέρον όσο επιθυμείς σε οτιδήποτε σου τραβήξει την προσοχή, ανεξάρτητα από το πόσο τυχαίο δείχνει ή το πόσο λιτό.
Το πάθος απαιτεί την πλήρη σου αφοσίωση. Σου ζητά να κάνεις πράγματα που ίσως να μην είσαι έτοιμος ακόμη να δοκιμάσεις.
Ακολούθησε, λοιπόν, αρχικά την περιέργεια και άσε την να σου εγείρει τη φαντασία. Δεν ζητάει αντίτιμο, μονάχα στοιχεία επιχειρεί να σου δώσει και απλοϊκές ιδέες.
Με την περιέργεια ανακαλύπτεις κρυφές πτυχές της δημιουργικής σου ψυχής.
Το πάθος, εξάλλου, καλλιεργείται με συνεχή αναζήτηση και επιμονή.
Σημειώσεις:
i. Το βιβλίο που στάθηκε αφορμή για το παρόν άρθρο ονομάζεται Big Magic: Creative Living Beyond Fear και κυκλοφορεί από τον Σεπτέμβρη ’16.
ii. Στη φωτογραφία πίσω από τον τίτλο απεικονίζεται ο καλλιτέχνης σύγχρονης δημόσιας τέχνης Alex Brewer, γνωστός ως HENSE.
iii. Παρατίθεται μια ενδιαφέρουσα ομιλία της συγγραφέας στο TED (έχει και ελλ. υπότιτλους).
