Marcello Mastroianni: 15 ταινίες του που πρέπει να δεις

Για τον Fellini, o Marcello Mastroianni υπήρξε ο τέλειος Ευρωπαίος, για τον παγκόσμιο κινηματογράφο, ο απόλυτος Ιταλός

Ο Marcello Mastroianni ήταν ένας από τους πιο διάσημους και μεγαλύτερους ηθοποιούς της Ιταλίας. Η καριέρα του διήρκεσε πάνω από έξι δεκαετίες, με φιλμογραφία που μετρά κάτι παραπάνω από 100 ταινίες. Ευρέως αναγνωρίσιμος για τις υποκριτικές (και όχι μόνο) επιδόσεις του, ο Mastroianni υπήρξε υποψήφιος για τρία Οσκαρ, μεταξύ άλλων μεγάλου κύρους διακρίσεων.

Είχε συνεργαστεί με πολλούς διάσημους Ιταλούς σκηνοθέτες όπως τον Federico Fellini, τον Michelangelo Antonioni και τον Luchino Visconti, καθώς και με Αμερικάνους σκηνοθέτες όπως ο Robert Altman (συνεργάστηκε και με τον Αγγελόπουλο στην ταινία Ο Μελισσοκόμος). Η ικανότητα, το χάρισμα και η ευελιξία του Mastroianni τον καθιέρωσαν όχι μόνο σαν έναν γοητευτικό Ιταλό ηθοποιό, αλλά σαν έναν θρύλο της υποκριτικής.

Ενώ γεννήθηκε σε ένα μικρό ιταλικό χωριό στις 28 Σεπτεμβρίου 1924, ο Mastroianni μεγάλωσε στη Ρώμη και το Τορίνο με τους γονείς του, οι οποίοι είχαν ένα ξυλουργείο. Κατά τη διάρκεια του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου, φυλακίστηκε σε γερμανικό στρατόπεδο, από όπου δραπέτευσε στη Βενετία. Στη συνέχεια, άρχισε την κινηματογραφική του σταδιοδρομία, όπου στα 14 του εμφανίζεται ως κομπάρσος στην ταινία Marionette, χτίζοντας σιγά-σιγά τη φήμη του. Στα τέλη της δεκαετίας του ’50, Mastroianni έγινε αναγνωρίσιμος με την ταινία Big Deal on Madonna Street, μια δημοφιλή κωμωδία, που του άνοιξε το δρόμο για διάσημες ταινίες όπως την La Dolce Vita του 1960.

Λόγω των ρόλων του, αλλά και της προσωπικής του ζωής, έγινε γνωστός ως playboy. Οι συνήθεις ρόλοι του ήταν του άπιστου και επιπόλαιου άνδρα που προσπαθούσε να κοιμηθεί με κάθε όμορφη γυναίκα που συναντούσε.

Στην πραγματικότητα, ο Mastroianni είχε πολλές διάσημες ερωμένες, μεταξύ των οποίων ήταν η Faye Dunaway, η Σοφία Λόρεν και η Catherine Deneuve. Η εικόνα που δημιούργησε, τον οδήγησε συχνά να απεικονίζει τον γλυκύ και όμορφο, αλλά με εσωτερικές συγκρούσεις πρωταγωνιστή, παίζοντας ρόλους λιγότερο ιπποτικούς από τους τυπικούς χαρακτήρες που πολλοί συνάδελφοί του επέλεγαν.

Οι ακόλουθες 15 ταινίες αποτελούν τις καλύτερες επιδόσεις του Mastroianni και αντιπροσωπεύουν το εύρος και την ευελιξία της καριέρας του.

15. La Grande Bouffe (Marco Ferreri, 1973)

Τέσσερις εκπρόσωποι της αστικής τάξης εγκαταλείπουν τις κοινωνικές ενασχολήσεις τους, απομονώνονται σε μια βίλα έξω από το Παρίσι και με τη βοήθεια μιας μαγείρισσας-ιέρειας, που εκπληρώνει ταυτόχρονα και τις σεξουαλικές επιθυμίες τους, επιδίδονται σε ένα αχαλίνωτο αγώνα με φαγοπότι και σεξ μέχρι σκασμού. Μια ταινία που προκάλεσε μέγα σκάνδαλο στην εποχή της.

14. Ginger and Fred (Federico Fellini, 1986)

Δύο διάσημοι Ιταλοί χορευτές του μεσοπολέμου, που αντέγραφαν το ντουέτο του Φρεντ Αστέρ και της Τζίντζερ Ρότζερς, καλούνται να χορέψουν μαζί ύστερα από 20 χρόνια σ’ένα τηλεοπτικό σόου. Μια αλληγορία πάνω στην τερατόμορφη φύση του σύγχρονου καταναλωτικού θεάματος και ταυτόχρονα μια ρετρό αναπόληση των λαϊκών θεαμάτων που παραγκώνισε η τηλεόραση για να επιβάλλει την κιτς αισθητική της.

13. A Special Day (Ettore Scola, 1977)

Σε πράσινο-καφέ τόνους (που θυμίζουν παλιές φωτογραφίες), ο Ετόρε Σκόλα σκηνοθετεί την ωραιότερη ίσως ταινία του, σκιαγραφώντας τις ορατές και αόρατες πτυχές μιας συγκινητικής, βαθιά ανθρώπινης ιστορίας για τους απόβλητους ενός αυταρχικού καθεστώτος. Ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι και η Σοφία Λόρεν δίνουν σάρκα και οστά σε ένα αξέχαστο όσο και πρωτότυπο κινηματογραφικό ντουέτο. Δύο υποψηφιότητες για Όσκαρ (ξενόγλωσσης ταινίας και αντρικής εμηνείας για τον Μαστρογιάνι) και Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ξένης ταινίας.

12. Jealousy, Italian Style (Ettore Scola, 1970)

Μια τριών κατευθύνσεων ερωτική σχέση στη Ρώμη στις αρχές της δεκαετίας του εβδομήντα. Ο εργάτης οικοδομών Oreste και η νεαρή αρραβωνιαστικιά του Adelaide, συναντούν τον Nello, ο οποίος είναι μάγειρας σε μια πιτσαρία. Αυτό το ερωτικό τρίγωνο πηγαίνει συχνά σε κομμουνιστικά συλλαλητήρια, και για να απολαύσουν τη βρώμικη παραλία της Όστια. Θα αφήσει αυτό το εχθρικό περιβάλλον χώρο στη ζήλια;

11. City of Women (Federico Fellini, 1980)

Ένας επιχειρηματίας βρίσκει τον εαυτό του παγιδευμένο σε ένα ξενοδοχείο απειλούμενος μαζικά από γυναίκες.

10. Big Deal on Madonna Street (Mario Monicelli, 1958)

Συνδυάζοντας το φαρσικό, μπουφόνικο χιούμορ της κομέντια ντελ’ άρτε με την κινηματογραφική λιτότητα και την κοινωνική ευαισθησία του νεορεαλισμού, ο Μάριο Μονιτσέλι («Οι Γενναίοι του Μπρανκαλεόνε», «Οι Εντιμότατοι Φίλοι μου») υπογράφει μια από τις πρώτες «ενήλικες» και καλλιτεχνικές κωμωδίες του ιταλικού σινεμά, όπου μια συμμορία μικροαπατεώνων που δρα στα λαϊκά περίχωρα της Ρώμης προετοιμάζεται για ένα μεγάλο κόλπο, τη ληστεία ενός ενεχυροδανειστηρίου. Η ταινία έφτασε μέχρι τις οσκαρικές υποψηφιότητες ξενόγλωσσης ταινίας.

9. Dark Eyes (Nikita Mikhalkov, 1987)

Επηρεασμένη απο τις ίστορίες του Ρώσσου συγγραφέα Anton Chekhov, η ταινία βασίζεται στην ιστορία της ζωής ενός φτωχού Ιταλού αρχιτέκτονα, του Ρομάνο, ο οποίος παντρεύεται την Ελίζα, μία πλούσια Ρωσίδα αριστοκράτισσα, η οποία τον συντηρεί. Αλλά, σ’ ένα από τα συχνά ταξίδια τους σε θέρετρα ξεκούρασης στη Ρωσία, ο Ρομάνο συναντά την Άννα που κι αυτή είναι παντρεμένη και ερωτεύονται τρελά. Φεύγοντας της υπόσχεται ότι θα γυρίσει να την παντρευτεί για να ζήσουν τον έρωτά τους.

8. The Organizer (Mario Monicelli, 1963)

Η ταινία, μια από τις λιγότερο γνωστές της τεράστιας φιλμογραφίας του πατριάρχη της ιταλικής  κωμωδίας Μάριο Μονιτσέλι, είναι μια από τις  πρώτες στο ιταλικό σινεμά που θίγουν το θέμα της γέννησης του ιταλικού εργατικού κινήματος και των αγώνων του. Οι σύντροφοι είναι μια θεαματική τοιχογραφία, μια ταινία πολυφωνική με κεντρικό ήρωα ουσιαστικά το συλλογικό υποκείμενο της εργατικής τάξης. Μέσα από τις πολλές μικρές ιστορίες των αντι-ηρωικών χαρακτήρων της, οι οποίες διαπλέκονται με μαεστρία στο σενάριο των Άτζε και Σκαρπέλι (υποψήφιο για Όσκαρ πρωτότυπου σεναρίου), η ταινία χωρίς μεγαλοστομία και αριστερές αγιογραφίες, αναπαριστά με ρεαλιστική δύναμη το κλίμα και το πνεύμα μιας ολόκληρης εποχής.

7. Marriage, Italian Style (Vittorio De Sica, 1964)

Μεταφορά στον κινηματογράφο του θεατρικού έργου του Εντουάρντο ντε Φίλιπο, με τη Σοφία Λόρεν στο ρόλο μιας πονηρής γυναίκας, που φιλοδοξεί να καταφέρει κάποιον να την παντρευτεί. Από τις καλύτερες στιγμές του ζεύγους Μαστρογιάνι-Λόρεν, η ταινία ήταν υποψήφια για το ξενόγλωσσο Όσκαρ και κέρδισε τη Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας.

6. Le Notti Bianche (Luchino Visconti, 1957)

Μοντέρνα μεταφορά ενός μυθιστορήματος του Ντοστογέφσκι, που βραβεύτηκε με Αργυρό Λιοντάρι στη Βενετία. Ένας άντρας που έχει φτάσει μόλις στο Λιβόρνο, συμπαραστέκεται σε μια γυναίκα η οποία περιμένει μάταια έναν εραστή της. Την ερωτεύεται και προσπαθεί να την κάνει να ξεχάσει το παρελθόν.

5. Yesterday, Today and Tomorrow (Vittorio De Sica, 1963)

Η ταινία είναι μια σπονδυλωτή ηθογραφική κωμωδία με πρωταγωνιστές τη Σοφία Λόρεν και τον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι. Κεντρικός άξονας που διατρέχει και τις τρεις αυτόνομες ιστορίες της ταινίας είναι η γυναίκα σε αρχετυπικούς ρόλους: ως μητέρα, ως κακομαθημένη σύζυγος, ως πόρνη. Ο τίτλος υπαινίσσεται τη διαχρονικότητα αυτών των στερεότυπων γύρω από τη γυναίκα, που υποσκάπτονται και παρωδούνται διακριτικά καθώς εξελίσσεται η κάθε μία από τις ιστορίες. Η Λόρεν μεταμορφώνεται και γίνεται ιδανική εικόνα για κάθε έναν από αυτούς τους ρόλους, καταδεικνύοντας το θηλυκό ως το ισχυρότερο φύλο. Ο Μαστρογιάνι ανταποκρίνεται με χαρακτηριστική άνεση είτε ως σύζυγος είτε ως υποψήφιος εραστής είτε ως πελάτης. Η ερμηνεία του είναι ο καταλύτης που καθορίζει το είδος της κωμωδίας και στις τρεις ιστορίες. (2 gif γιατί της αξίζουν, απίστευτη ταινία)

4. La Notte (Michelangelo Antonioni, 1961)

Με Χρυσή Άρκτο από το Βερολίνο, το δεύτερο μέρος της τριλογίας της αποξένωσης (είχε προηγηθεί η «L’avventura»), ένα φιλμ που εξακολουθεί να μοιάζει εκθαμβωτικά μοντέρνο. Είναι η καταγραφή περίπου ενός 19ωρου από τη ζωή ενός ζεύγους, από τις 12 το μεσημέρι μέχρι τις 7 το πρωί, από την επίσκεψη στον ετοιμοθάνατο φίλο μέχρι το τέλος του ολονύχτιου πάρτι. Σπουδαίο οδοιπορικό σε υπνωτικό κλίμα, λειτουργική τοποθέτηση των σωμάτων και αντικατοπτρισμό του ψυχισμού στο εξωτερικό γίγνεσθαι, που οδηγεί το συγγραφέα και την γυναίκα του από το τέλμα στο οριστικό «σπάσιμο». Μια από τις πιο νυχτερινές ευρωπαϊκές ταινίες, που από αυτήν την άποψη θα μπορούσε να τοποθετηθεί δίπλα στο «Bob le flambeur» και το «Ασανσέρ για δολοφόνους». Το βασανιστικό φινάλε προαναγγέλλει με τον καλύτερο τρόπο την επερχόμενη «L’eclisse».

3. Divorce, Italian Style (Pietro Germi, 1961)

Ένας αριστοκράτης Σικελός καταφεύγει στο έγκλημα πάθους για να ξεφορτωθεί την άσχημη γυναίκα του και να μπορέσει να παντρευτεί την όμορφη φιλενάδα του. Νουάρ καυστική σάτιρα των ξεπερασμένων θρησκευτικών κι άλλων νόμων που διέπουν το θέμα του διαζυγίου στην ιταλική κοινωνία, που συνδυάζει την αγγλική κωμωδία με το μεσογειακή σεξοκωμωδία. Όσκαρ σεναρίου και Χρυσή Σφαίρα στον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι.

2. La Dolce Vita (Federico Fellini, 1960)

Η ταινία μας αφηγείται επτά μέρες (και νύχτες) από την ζωή του Marcello Rubini (Marcello Mastroianni), ενός γνωστού Ιταλού δημοσιογράφου μιας σκανδαλοθηρικής εφημερίδας, στην μεταπολεμική Ρώμη της δεκαετίας του ’50. Ο Marcello επιδίδεται στην κάλυψη κοινωνικών θεμάτων, παρακολουθώντας από κοντά κινηματογραφικούς αστέρες και καταγράφοντας τα σκάνδαλα επώνυμων συμπολιτών του.
Κινούμενος διαρκώς ανάμεσα σε σταρ, νεόπλουτους, ομοφυλόφιλους, μοντέλα και γενικότερα με ανθρώπους της “υψηλής κοινωνίας” ο γοητευτικός ρεπόρτερ ζει μια έντονη ζωή που την χαρακτηρίζουν τα ξενύχτια, οι κραιπάλες και η ματαιότητα. Ανάμεσα σε όλα αυτά ο ήρωας ψάχνει να βρει το πραγματικό νόημα της ζωής, χωρίς όμως να τα καταφέρνει ιδιαίτερα…

1. 8 ½ (Federico Fellini, 1963)

Ο Γκουίντο Ανσέλμι, σκηνοθέτης που περνά μια κριτική περίοδο στην προσωπική και καλλιτεχνική ζωή του, βασανίζεται από φαντασιώσεις και έμμονες ιδέες που σχετίζονται με την καθολική του παιδεία, τις σχέσεις του με το σεξ και τις γυναίκες και την αναζήτηση ενός νοήματος στη δουλειά του. Εικόνες από την ταινία που γυρίζει συγχέονται με εφιάλτες, αλλά όλη αυτή η σύγχυση πραγματικότητας και φαντασίας καταλήγει σε μια χαρούμενη φαραντόλα, όπου όλα αποκτούν νόημα. Ο τρόμος του καλλιτέχνη μπροστά στο δημιουργικό κενό, ο κόσμος του ιταλικού κινηματογράφου με τους παραγωγούς, τις στάρλετ και τους δημοσιογράφους, η κρίση των διαπροσωπικών σχέσεων και, κυρίως, οι παιδικές μνήμες και τα αισθήματα ενοχής του Φελίνι, που πηγάζουν από την καθολική του παιδεία, ενορχηστρώνονται σε ένα αξεπέραστο φιλμικό μπαλέτο που κινείται παλαβά στους ρυθμούς της μουσικής του Νίνο Ρότα. Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας και μια μεγάλη στιγμή του Μαστρογιάνι, που μετατρέπεται στο alter ego του Φελίνι σε μια από τις πιο χαρακτηριστικές ταινίες του κινήματος του μοντερνισμού των 60’s.

Kαλή διασκέδαση!