Καταγωγή
Η Φρίντα Κάλο γεννήθηκε στις 6 Ιουλίου του 1907, στο Μεξικό. Ο πατέρας της ήταν εβραίος, καταγόμενος απο τη Γερμανία και η μητέρα της καθολική, μισή Ισπανίδα-μισή Ινδιάνα.
My birth, 1932
Στον πίνακά της “Οι παππούδες μου, οι γονείς μου και εγώ” η Φρίντα διηγείται την ιστορία της καταγωγής της σε μορφή γενεαλογικού δέντρου, συμβολίζοντας τους γονείς της μητέρας της με τη στεριά και εκείνους του πατέρα της με τον ωκεανό. Πιο κάτω, βλέπουμε τους γονείς της όπως ήταν στην φωτογραφία του γάμου τους και έπειτα βλέπουμε την ίδια στον κήπο του “Γαλάζιου σπιτιού” όπου γεννήθηκε και πέθανε (σημερινό “Frida Kahlo Museum” στην πόλη του Μεξικού).
My grandparents, My parents and I (Family Tree), 1936
Παιδική ηλικία και τραύματα
Η Φρίντα ήταν έξι χρονών όταν έμαθε πως πάσχει από πολιομυελίτιδα, που είχε ως αποτέλεσμα το δεξί της πόδι να μη μεγαλώσει ποτέ όσο έπρεπε, πράγμα που της “χρέωσε” το ψευδώνυμο “Φρίντα η κουτσή” από τους συμμαθητές της. Έπειτα, όταν ήταν 19 χρονών η Φρίντα ήταν ένα από τα θύματα ενός ατυχήματος λεωφορείου που στοίχησε τη ζωή σε πολλούς ανθρώπους. Η ίδια επέζησε, δε γλίτωσε όμως από τα ψυχοσωματικά τραύματα που της άφησε το συμβάν: τότε απέκτησε το σύνδρομο Άσερμαν, μια ασθένεια της μήτρας που έχει ως αποτέλεσμα την υπογονιμότητα, ενώ η κατάσταση του ποδιού και της σπονδυλικής της στήλης χειροτέρευσε.
Αναγκάστηκε να περάσει 9 μήνες στο νοσοκομείο και έπειτα καταδικάστηκε σε μια μακροπρόθεσμη ακινησία. Τότε ήταν που άρχισε να ζωγραφίζει. Τα προβλήματα υγείας της είναι ένα θέμα που συναντάμε πολύ συχνά στους πίνακές της.
Στην ακινησία οφείλεται επίσης ο μεγάλος αριθμός αυτοπορτραίτων της. Όπως είχε δηλώσει και η ίδια: “Ζωγραφίζω τον εαυτό μου επειδή είμαι τόσο συχνα μόνη μου και επειδή είμαι το θέμα που γνωρίζω καλύτερα.”
Self Portrait with monkeys, 1940
Προσωπική ζωή
Πολύ συχνά, μιλώντας για την Φρίντα Κάλο, αναφερόμαστε στη σχέση της με τον επίσης μεξικανό ζωγράφο Ντιέγκο Ριβέρα. Αυτό συμβαίνει γιατί ο Ριβέρα την επηρέασε στην τέχνη, ενθάρρυνε το ταλέντο της, μοιραζόταν τις πολιτικές ιδέες τις και έζησε μαζί της μια ερωτική ιστορία με πολλές αναστατώσεις.
Portrait of Diego Rivera
Frida and Diego
Self Portrait as a Tehuana Diego on my mind
Κατά τη διάρκεια της σχέσης τους. η Φρίντα έμεινε έγκυος δύο φορές, καταλήγωντας πάντα στην αποβολή. Τη δεύτερη φορά που έμεινε έγκυος και απέβαλε, η Φρίντα βρισκόταν στο νοσοκομείο Henry Ford του Ντιτρόιτ της Αμερικής. Στον πίνακα της “Henry Ford Hospital” η Φρίντα εκφράζει τη λύπη και τη μοναξιά που ένιωθε μετά απο αυτή την εμπειρία, παριστάνωντας ένα υπερμεγέθες αρσενικό έμβρυο, τον μικρό “Ντιέγκο” που ήλπιζε να κρατήσει μέχρι τέλους.
Henry Ford Hospital
Σε έναν άλλο πίνακά της η Φρίντα εκφράζει την απέχθεια που της προκάλεσε η Αμερική και τη θλιβερή εμπειρία που έζησε εκεί. Πρόκειται για ένα ακόμη αυτοπορτραίτο όπου η Φρίντα στέκεται στα σύνορα Μεξικού-Αμερικής. Στην πλευρά του Μεξικού φαίνεται ο ήλιος και το φεγγάρι καθώς η Αμερική συμβολίζεται με την βιομηχανία και την μοντέρνα αρχιτεκτονική της που, σε αντίθεση με τον Ριβέρα που τη θαύμαζε, η Φρίντα σιχαινόταν.
Self Portrait Along the Boarder Line Between Mexico and the United States, 1932
Κοινωνικοπολιτικές απόψεις
Όταν οι ναζί κερδίζουν την εξουσία στη Γερμανία τη δεακετία του ’30, η Φρίντα γράφει το όνομά της “Frieda”, από το γερμανικό “Frieden” που σημαίνει ειρήνη, εκφράζοντας έτσι την αποδοκιμασία της. Όσον αφορά τις πολιτικές ιδέες της, ήταν ενεργό μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος του Μεξικού μαζί με τον Ριβέρα. Μάλιστα, όταν το 1937 ο Λέων Τρότσκι πήγε στο Μεξικό έχοντας κερδίσει πολιτικό άσυλο, γνωρίζει την Κάλο και τον Ριβέρα και δένεται με την Φρίντα με μια σύντομη αλλά παθιασμένη σχέση. Εκείνη, λίγο καιρό αργότερα θα του χαρίσει έναν πίνακα για τα γεννέθλια του με την αφιέρωση: “Για τον Λέων Τρότσκι, αφιερώνω αυτόν τον πίνακα με όλη μου την αγάπη”.
Self Portrait Dedicated to Leon Trotsky, or Between the Curtains, 1937
Τις κοινωνικοπολιτικές της απόψεις βρίσκουμε και στον πίνακά της “Το λεωφορείο” (φυσικά η Φρίντα εμπνεύστηκε από το ατύχημά της). Σε αυτό το έργο απεικονίζει μερικούς χαρακτήρες που, απ’ότι φαίνεται, συμβολίζουν διαφορετικές τάξεις της μεξικάνικης κοινωνίας. Από τα αριστερά προς τα δεξιά βλέπουμε: μια νοικοκυρά με το καλαθάκι της, έπειτα έναν εργάτη, μία ινδιάνα μητέρα που θηλάζει το μωρό της και από το ντύσιμο της θυμίζει την Παναγία, ένα μικρό αγοράκι, έναν καλοντυμένο καπιταλιστή (“gringo”, όπως έλεγε η Φρίντα) κρατώντας ένα ματσάκι χρυσό και έπειτα μία νέα κοπέλα που προφανώς είναι η ίδια η Κάλο.
The Bus, 1929
Η Φρίντα Κάλο έμεινε στη ιστορία για τον πατριωτισμό και το επαναστατικό πνεύμα της. Το 1922 άλλαξε την ημερομηνία γεννήσεώς της στις 7 Ιουλίου 1910, έτσι ώστε να συμπίπτει με την αρχή της Μεξικανικής Επανάστασης (1910-1920) που κατευθυνόταν από τον Εμιλιάνο Ζαπάτα. Επίσης γνωστή έγινε χάρη στις φεμινιστικές της ιδέες. Η Φρίντα Κάλο αρνούταν να είναι μια γυναίκα σαν όλες τις άλλες της χώρας της. Ενώ η μεξικάνικη κοινωνία είναι ακόμη άκρως φαλλοκρατική, εκείνη παλεύει για τη χειραφέτηση των γυναικών και μέσα απο την ερωτική της ζωή αποδυκνύει πως δεν υποτάσσεται σε κοινωνικές νόρμες (η Κάλο ήταν bisexual και είχε συχνά σχέσεις με γυναίκες, κάτι που ο Ριβέρα αντιμετώπιζε με ανεκτικότητα).
Όταν το 1938 ο Γάλλος υπερρεαλιστής ποιητής Αντρέ Μπρετόν πήγε στο Μεξικό και συνάντησε την Κάλο, ενθουσιάστηκε απο το ταλέντο της, κάτι που η ίδια δεν εκτίμησε γιατί δεν θεωρούσε το έργο της υπερρεαλιστικό. Το 1939 όπου η Φρίντα θα επισκεφτεί το Παρίσι στα πλαίσια μιας έκθεσης για το Μεξικό, θα έρθει σε επαφή με την καλλιτεχνική ελίτ του Παρισιού μέσα απο τον Μπρετόν και θα απογοητευτεί βαθύτατα. Βρίσκει το Παρίσι βρώμικο και τους υπερρεαλιστές συγγραφείς και ζωγράφους που γνωρίζει τους χαρακτηρίζει ως “τελειωμένους ψευτοδιανοούμενους” με τους οποίους αρνείται να συσχετιστεί.
Στα τελευταία της χρόνια η Φρίντα Κάλο υπέφερε από κατάθλιψη, κυρίως αφ’ότου έχασε το πόδι της λόγω γάγγραινας. Πέθανε στις 13 Ιουλίου του 1954 από πνευμονική εμβολή, παρ’όλο που μερικοί φίλοι της υποπτέυονται πως πέθανε λόγω εσκεμμένης υπερβολικής δόσης φαρμάκων. Τα τελευταία λόγια που έγραψε στο ημερολογιό της ήταν τα έξης: “Ελπίζω η έξοδος να είναι χαρούμενη…Και ελπίζω να μην επιστρέψω – Φρίντα”.
Παρ’όλ’αυτά, στον τελευταίο της πίνακα, οχτώ μέρες πριν τον θάνατό της, βλέπουμε την φράση “Viva la Vida” (“Ζήτω η ζωή”)…
