Έχοντας ανείπωτη αγάπη για την μουσική, σχεδόν συγκινούμαι όταν βλέπω ανθρώπους που βρίσκονται στον χώρο, να μην την βιάζουν και να την κακομεταχειρίζονται, αλλά απεναντίας να της φέρονται με σεβασμό, να δημιουργούν με όλη την σημασία της λέξης ένα αξιόλογο έργο και να μην παύουν να διψάνε για γνώση από αυτήν και προσωπική τους ανάγκη να μείνουν «δέσμιοι» στην μαγεία της.
Ο Στέλιος Μακ, ιδρυτικό μέλος των Letrafons, είναι θα έλεγα η εξαίρεση στην άσχημη εμπορευματοποίηση και κατιούσα στροφή που έχει πάρει η δισκογραφία σήμερα (κατά την ταπεινή μου άποψη), μιας και αποτελεί ένα αξιόλογο μουσικό και μουσικοσυνθέτη με προσωπικότητα, χιούμορ και rock & roll ιδιοσυγκρασία.
Απολαμβάνοντας την συζήτηση μαζί του, μου ήρθε αβίαστα στο μυαλό αυτό που είχε πει ο μεγάλος Σαββόπουλος
«Tο αυτί είναι το μοναδικό γυμνασμένο σημείο του σώματός μου.»
Τα συμπεράσματα δικά σας!
Bio
Ο Στέλιος Μακ γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε μουσική, δημοσιογραφία και υπολογιστές και εργάζεται από 19 χρονών σαν μουσικός και μουσικοσυνθέτης. Από τα 24 και μετά εργάστηκε παράλληλα και ως καθηγητής αγγλικών και μουσικής.
Έχοντας πάντα μια rock’n’roll χροιά στον ήχο του, συνεργάστηκε ως ενορχηστρωτής και μαέστρος με καλλιτέχνες όπως ο Λάκης Παπαδόπουλος (Ψηλά ρεβέρ), Σάκης Μπουλάς, Δέσποινα Ολυμπίου, Πασχάλης, IDOLS, Όναρ, Γιάννης Γιοκαρίνης, Shaya, Μιχάλης Εμιρλής, Μάνος Πυροβολάκης, The Beatles Tribute Band (Main act of 2006 National Beatles Festival, Kentucky U.S.A) και με πολλούς άλλους γνωστούς καλλιτέχνες και συγκροτήματα.
‘Εχει γράψει τραγούδια για γνωστούς έλληνες καλλιτέχνες όπως το “Μη μου μιλάτε για κείνη”, “Χαρταετός”, “Φωτιά στα παραμύθια” κ.α.
Η επαφή του με τον αείμνηστο Μάνο Ξυδούς (Πυξ Λαξ) όπου με τη βοήθεια του το 2003 αρχίσανε να διασκευάζουνε παλιά λαϊκά ελληνικά τραγούδια όπως το ¨Ενα όμορφο αμάξι με δυο άλογα” που κυκλοφορήσανε μαζί επίσημα το 2004, οπως και η ένθερμη αγάπη του Στέλιου Μακ προς τους κλασσικούς ποπ μουσικοσυνθέτες των παλαιοτέρων δεκαετιών μαζί πλέον με την πολύχρονη πείρα στις διασκευές και στην μουσικοσύνθεση τον οδηγήσανε στη δημιουργία των “The Letrafons”. Μια μπάντα με χαρακτηριστικό vintage ηχόχρωμα και στυλ με αναφορές στα 60’ς, 70’ς. Απο τον πρώτο χρόνο δημιουργίας τους το 2014 ξεσηκώσανε τα Αθηναικά (και οχι μόνο) clubs σε ένα ξέφρενο χορευτικό πάρτυ όπου πάντρεψαν αρμονικά την αυθεντική Ελληνική λαική μουσική με ξένες αξέχαστες κλασσικές επιτυχίες και τώρα εμφανίζονται κάθε Τετάρτη στο κοσμοπολίτικο Galaxy Bar στο Hilton ένα απ’ τα πιο Classic Hot Spots της Αθήνας.
Η πρώτη τους δισκογραφική δουλειά “Superficial… with screwed up priorities” καταπιάνεται με θέματα όπως η σεξουαλικότητα και ο έρωτας μαζί, η ανάγκη για εκδίκηση και η ματαιότητα της, κ.α. όλα μέσα από παραμύθια και ίστοριες.
Μις Ξου: Περιέγραψε μου την μουσική με μια λέξη;
Στέλιος Μακ: Ισορροπία (Αρμονία)
Μις Ξου: Ποιες είναι οι επιρροές σου;
Στέλιος Μακ: Είμαι άνθρωπος των τραγουδιών, μου αρέσουν τα κλασσικά ποπ, ροκ τραγούδια που δεν πεθαίνουν ποτέ και συνδυάζουν εμπορικότητα, άποψη, μαγεία… δημιουργίες δηλαδή χαρισματικών συνθετών. Κορυφαίες επιρροές μου είναι οι Beatles, Queen, Dire Straits, Fleetwood Mac, Burt Bacaharach και συνεχίζει μακρύς κατάλογος μιας και καλά τραγούδια υπάρχουν σε πολλά είδη μουσικής…
Μις Ξου: Από ποιους αποτελούνται οι Letrafons;
Στέλιος Ξου: Οι Letrafons (εκτός απο το Stelio Mac κιθάρα τραγούδι) αποτελούνται από το Γιώργο Αχας Λιγνός (hammond, φωνητικά) και τον Χρήστο Βίγκο (drums, φωνητικά)
Μις Ξου: Τι σημαίνει το «Letrafons»;
Στέλιος Μακ: Letrafons είναι απλά μια όμορφη λέξη δικής μου επινόησης. Ότι κάνουν οι Letrafons είναι σπιτικό και με τα χεράκια τους..(γέλια)
Μις Ξου: Πες μας τους αγαπημένους στίχους που τραγουδάς και σε εκφράζουν.
Στέλιος Μακ: Όλο το “In my life” από τους υπέροχους Beatles. Ακόμα ανατριχιάζω στην ιδέα πως ένας 24χρονος νεαρός John Lennon μπόρεσε κι έγραψε ένα τόσο ώριμο κομμάτι για την αγάπη και τη φιλία. Επίσης το “Show must go on” των Queen χωρίς περιττές επεξηγήσεις αφού όλοι ξέρουμε πως γράφτηκε…
(*)
Μις Ξου: Κατά την γνώμη σου, υπάρχει ποιοτική νέα γενιά (προβαλλόμενη) μουσικών – τραγουδιστών;
Στέλιος Μακ: Το πραγματικά καλό τραγούδι γράφεται δύσκολα και αναπάντεχα. Δεν ακολουθεί μουσικά ρεύματα αλλά κοινή λογική. Η κατιούσα που πήρε όμως η δισκογραφία έφερε ένα πανικό στους δημιουργούς και χάθηκε η κοινή λογική. Πολλοί φρέσκοι καλλιτέχνες λόγω έλλειψης προβολής βασιστήκαν μονομερώς σχεδόν στο image marketing και σε “εμπορικά τεχνάσματα” που προσωπικά νομίζω περισσότερο προβλήματα φέρνουν παρά λύσεις. Είναι πολύ βασικό για τον καλλιτέχνη να ακούει επικριτικά τα τραγούδια του και να διψάει για παραπάνω έμπνευση. Ποιοτικό versus φτηνό υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει. Διάρκεια όμως υπάρχει μόνο για όσους έχουν επιμονή και σκέφτονται επιχειρηματικά και διεξοδικά.
Μις Ξου: Υπάρχει κάποιος τραγουδιστής-τρια που θα ήθελες να συνεργαστείς;
Στέλιος Μακ: Matthew Bellamy (Muse) από τους ζωντανούς… Οι υπόλοιποι που έχουν φύγει ελπίζω σε μια άλλη ζωή! Από Έλληνες είμαι πολύ ευχαριστημένος με αυτούς που έχω συνεργαστεί αφού είναι όλοι τους καταξιωμένοι και με πολλές επιτυχίες και όμορφα τραγούδια.
Μις Ξου: Θα άφηνες την καριέρα σου για έναν μεγάλο έρωτα;
Στέλιος Μακ: Καριέρα χωρίς έρωτα = Μέρα δίχως ήλιο… Η γυναίκα που δεν θα στηρίξει τις επιχειρηματικές επιλογές σου μπορεί να πάει να κάνει παρέα στη μαμά της. Συστήνω στους αποφασισμένους και αμιγώς καλλιτέχνες να αγαπήσουν δυναμικές και καλλιεργημένες γυναίκες. Δε θα το μετανιώσετε.
Μις Ξου: Θα ήθελες να ασχοληθείς με κάποιο άλλο είδος μουσικής;
Στέλιος Μακ: Κοίτα… χρόνια τώρα παίζω φορώντας ένα απλό t-shirt ή πουκάμισο και jean και δε δέχτηκα να φορέσω καμία ετικέτα ή ταμπέλα μουσική. Βαθιές ρίζες μου έχω στο rock’n’roll και την κλασσική μουσική βέβαια, παρ’ όλα αυτά όμως κλήθηκα να συμμετάσχω σε πολλά project εκτός rock’n’roll και τα γλέντησα όλα. Είμαι σταθερά ανοιχτός σε μουσικές αρκεί να παίζουν δυνατά στο πεδίο της σωστής ψυχοακουστικής και να είναι μακριά απ’ το wannabe που μας έχει ταλαιπωρήσει πολλές φορές στο παρελθόν.
Μις Ξου: Αν δεν είχες ξεκινήσει κιθάρα από μικρός , και ξεκίναγες τώρα το τραγούδι, θα τόλμαγες να μπεις στην διαδικασία να μάθεις τώρα; Κατά την γνώμη σου είναι εφικτό να το ξεκινήσει κάποιος σε “μεγάλη” ηλικία τελικά;
Στέλιος Μακ: Έχω μαθητή στην κιθάρα 67 χρονών που παίζει rock’n’roll. Για χόμπι και ερασιτεχνικά ποτέ δεν είναι αργά. Επαγγελματικά… πρέπει να έχεις και μια δόση μαζοχισμού.
Μις Ξου: Τι σε εκφράζει περισσότερο, να τραγουδάς ή να φτιάχνεις μουσική και γιατί;
Στέλιος Μακ: Σαν τη δημιουργία ενός νέου τραγουδιού δεν είναι τίποτα… Η στιγμή που θα τραγουδήσεις ολοκληρωμένο ένα (αξιόλογο) δημιούργημα σου συγκρίνεται μόνο με μια τεράστια βόλτα στα καλύτερα clubs και bars με την καλύτερη παρέα. Το τραγούδι νομίζω θεωρείται δεδομένο για όποιον θέλει να ασχοληθεί σοβαρά με τη μουσική.
Μις Ξου: Μιας και πλησιάζουν οι μέρες, ποια είναι η γνώμη σου για την Eurovision; Εσύ θα δήλωνες ποτέ συμμετοχή;
Στέλιος Μακ: Στη Eurovision νομίζω επείγει πλέον να στείλουμε ένα πραγματικά καλό τραγούδι ανεξαρτήτως ύφους. Στέλνουμε δυνατές εμφανίσεις άλλα υστερούμε σοβαρά στο άκουσμα. Νομίζω κρυβόμαστε πίσω από τη φτηνή δικαιολογία “εντάξει ένα εμπορικό πανηγυράκι είναι σιγά μη βάλουμε και ουσία” αλλά με τη βαθμολογία που παίρνουμε τα τελευταία χρόνια μένουμε μετεξεταστέοι και κουφοί. Αν μου ζητούσαν να γράψω για Eurovision; Με χαρά μεγάλη.
Μις Ξου: Θα δήλωνες ποτέ συμμετοχή σε talent show; Ποια η γνώμη σου για το The Voice;
Στέλιος Μακ: Μια χαρά. Προσφέρει μια γρήγορη αναγνωρισιμότητα, όχι όμως τα ανάλογα χρήματα (εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις που θα τα καταφέρνανε είτε με talent show είτε χωρίς). Νομίζω ότι σαν τραγουδιστής μέσα από talent show δε θα είχα ποτέ τις οικονομικές απολαβές που είχα σαν μαέστρος και ενορχηστρωτής. Η αναγνωρισιμότητα με ενδιαφέρει στις δημιουργίες μου κι όχι στη φάτσα μου.
Μις Ξου: Μπουζούκια ή μουσική σκηνή και γιατί;
Στέλιος Μακ: Δεδομένου ότι τα “μπουζούκια” βασίζονται στην κλούβια υπερβολή (drama queens) και στη φιλοσοφία “μία από τα ίδια” αφού αναμασάνε συνέχεια 30 γερασμένες μελωδίες και 200 λέξεις φανερής ερωτικής σύγχυσης. Νομίζω το τοπικό ανατολίτικο στοιχείο γέρασε πολύ και δεν έχει εξέλιξη για αυτό κιόλας στο εξωτερικό δεν ακούγεται πουθενά και δεν μας παίρνουν και στα σοβαρά. Πάντως ομολογώ ότι τα πρώτα μου δυνατά λεφτά τα πήρα από τα “μπουζούκια” τα πρώτα χρόνια μου ως επαγγελματίας μουσικός από 20 έως 25 χρονών. Απ’ τα 25 κι έπειτα εργάζομαι μόνο σαν rock’n’roller.
Μις Ξου: Πες ότι η μουσική δεν είχε ανακαλυφθεί, πως φαντάζεσαι τον κόσμο;
Στέλιος Μακ: Χωρίς αρμονία και ισορροπία….
Μις Ξου: Ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος σου;
Στέλιος Μακ: Η έλλειψη παιδείας.
Μις Ξου: Σου έχει τύχει ποτέ κάτι αλλόκοτο στην δουλειά σου;
Στέλιος Μακ: Η showbiz είναι σαν μία γυναίκα ελαφρών ηθών. Προσελκύει λοιπόν πολλούς που την ποθούν για λάθος λόγους. Έχω δει και βιώσει πολλές παράλογες καταστάσεις και ξεσπάσματα θεατρικού χαρακτήρα και είναι μακρύς ο κατάλογος από τις αστείες και μόνο φάσεις που μου έχουν τύχει. Αυτό που κάνω χάζι με αμείωτο κέφι είναι η αντίδραση κάποιων όταν γνωρίζουν έναν διάσημο όπως καμία φορά και το παράτολμο θάρρος που παίρνουν, ή αυτούς που ορκίζονται ότι ζουν για τη μουσική επειδή έτυχε να κάνουν 20-25 εμφανίσεις. Νομίζω σ’ αυτή τη δουλειά το αλλόκοτο είναι το νορμάλ. Η αγαπημένη τροφή της showbiz είναι η μυθοπλασία.
Μις Ξου: Πολλοί στον χώρο σου λένε ότι η νύχτα είναι δύσκολη… είναι όντως έτσι; Εσύ έχεις αντιμετωπίσει δυσκολίες;
Στέλιος Μακ: Πλέον και πού δεν είναι… Οι δυσκολίες είναι πολλές και οι τρικλοποδιές ακόμα περισσότερες και ύπουλες. Χτυπήματα κάτω από τη μέση από wannabes είναι στην καθημερινή διάταξη και πολλοί λύγισαν υπό την πίεση των live περιοδειών και των παράλογων απαιτήσεων τους. Ως νεαρός στη νύχτα των μπουζουκιών επίσης ήρθα αντιμέτωπος με ναρκωτικά όπου με άφησαν αδιάφορο και ευτυχώς δεν τα ξαναείδα αφού επέστρεψα μόνιμα στο rock’n’roll. (Απίστευτο ίσως αλλά αληθινό).
Μις Ξου: Πες ότι η μουσική αποκτά σώμα και οστά, περιέγραψε την μου ως γυναίκα.
Στέλιος Μακ: Καλή μουσική = Emma Watson. Κακή μουσική = Έφη Θώδη.
Μις Ξου, Στέλιος Μακ: (γέλια)
Μις Ξου: Αν η μουσική ήταν φαγητό τι θα ήταν; αλμυρό; γλυκό; και γιατί;
Στέλιος Μακ: Ο chef του ρεστοράν “NOMA” (Κοπεγχάγη) στα καλυτέρα του… 😉
Μις Ξου: Το ΜΑΚ εκτός από συντομογραφία του επιθέτου, σημαίνει κάτι άλλο;
Στέλιος Μακ: Ναι…. Άφθονο γέλιο άμα το πεις πολλές φορές και γρήγορα…
Μις Ξου, Στέλιος Μακ: (γέλια)
Μις Ξου: Πού μπορούμε να σε ακούσουμε;
Στέλιος Μακ: Αυτό τον καιρό οι Letrafons εμφανίζονται κάθε Τετάρτη στο Galaxy Bar του Hilton στις 21:30 με συναυλιακό χαρακτήρα (πρωτοποριακό γι’ αυτό το χώρο μιας και φιλοξενεί για πρώτη φορά δισκογραφημένη μπάντα).
Μις Ξου: Στέλιο ειλικρινά χαίρομαι πάρα πολύ για την όμορφη συνέντευξη που μας χάρισες! Ελπίζω να διασκέδασες τις ερωτήσεις και να απόλαυσες την κουβέντα. Εγώ έχω πραγματικά τις καλύτερες εντυπώσεις από εσένα, και από τον χαρακτήρα σου αλλά και από το ταλέντο σου. Χαίρομαι που συνειδητοποιώ ότι ευτυχώς στις μέρες μας υπάρχουν εξαιρέσεις ατόμων που δεν σταματούν να ονειρεύονται, παλεύουν για τις τέχνες, δεν είναι άβουλα όντα και πάνω από όλα δεν έχουν έλλειψη παιδείας και ξέρουν να μιλήσουν. Ειλικρινά σου εύχομαι να σου πάνε όλα δεξιά και να αποκτήσεις την καριέρα και τον έρωτα που ονειρεύεσαι κάτω από την αγαπημένη σου μουσική υπόκρουση!! Keep rock & roll!
Στέλιος Μακ: Σ’ ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια. Εύχομαι καλή λευτεριά και κουράγιο σ’ όσους αναζητούν την ευτυχία και δεν παρασέρνονται απ’ το ποτάμι της μετριότητας και της νέας κατάθλιψης.
More info: http://www.theletrafons.com/
Σημείωση για την δημιουργία του τραγουδιού: “Show must go on”:
Είναι το τελευταίο τραγούδι του τελευταίου άλμπουμ (“Innuendo”) που κυκλοφόρησαν οι Queen εννιά μήνες πριν το θάνατο του Φρέντι Μέρκιουρι από βρογχοπνευμονία (εξ αιτίας του AIDS) στις 24 Νοεμβρίου 1991, αλλά και ως σινγκλ 40 μέρες πριν το θάνατο του, αν και το 1995 θα κυκλοφορούσε το πραγματικά τελευταίο στούντιο άλμπουμ, στο οποίο θα ακουγόταν η φωνή του Μέρκιουρι από κάποιες μισοτελειωμένες ηχογραφήσεις λίγο πριν το θάνατο του.
Ο ιός του AIDS είχε διαγνωστεί λίγο μετά το Πάσχα του 1987, όμως ο Μέρκιουρι το παραδέχτηκε για πρώτη φορά δημόσια μόλις μια μέρα πριν το θάνατο του, παρόλο που οι φήμες έδιναν κι έπαιρναν στις εφημερίδες όλα αυτά τα χρόνια, ενώ και η εξωτερική εμφάνιση του τραγουδιστή πρόδιδαν την εξασθένιση του οργανισμού του.
Το The Show Must Go On αποτελεί ένα είδος ρέκβιεμ, όχι μόνο για τη χρονική συγκυρία της κυκλοφορίας του, όσο και στιχουργικά. Το τραγούδι γράφτηκε από τον Μπράιαν Μέι και αναφέρεται τόσο στην άνιση μάχη του Φρέντι Μέρκιουρι με το θάνατο όσο και στη δύσκολη φάση που περνούσε προσωπικά ο Μέι εκείνη την περίοδο μετά το θάνατο του πατέρα του και το διαζύγιο από την τότε σύζυγο του.
Παρά τον πεσιμισμό που φαίνεται να αναδεικνύεται κατ’ αρχήν στους στίχους του της πρώτης στροφής (Άδειοι χώροι/ για ποιο λόγο ζούμε/ εγκαταλελειμμένα μέρη/ νομίζω ξέρουμε το σκορ/ ξανά και ξανά/ ξέρει κανείς τι ψάχνουμε), στη συνέχεια το τραγούδι καλεί να σηκώσουμε το κεφάλι ψηλά και να κοιτάξουμε μπροστά. Το σόου της ζωής συνεχίζεται κι αυτό είναι που έχει αξία. Πρέπει να ζήσουμε, να ρουφήξουμε την κάθε στιγμή ακόμη κι αν βλέπουμε, αν ξέρουμε ότι το τέλος πλησιάζει:
Inside my heart is breaking (Μέσα η καρδιά μου καταρρέει)
my make-up may be flaking (το μακιγιάζ μου μπορεί να ξεφτίζει)
but my Smile still stays on (όμως το χαμόγελο μου μένει στη θέση του)