Ίσως στο μυαλό των περισσοτέρων τα ντοκιμαντέρ να φαντάζουν βαρετά. Υπάρχουν όμως και κάποια που αξίζει να δεις και θα σε κάνουν να αλλάξεις γνώμη!
Το ντοκιμαντέρ είναι είδος κινηματογραφικής ταινίας που πραγματεύεται ιστορικά, πολιτικά, καλλιτεχνικά ή άλλα θέματα, για την παρουσίαση των οποίων βασίζεται σε πραγματικά περιστατικά και αποδεικτικά στοιχεία. Δεν βλέπουμε επαγγελματίες ηθοποιούς να ερμηνεύουν ρόλους.
Τα γεγονότα παρουσιάζονται στον θεατή μέσα από συνεντεύξεις, μαρτυρίες, έγγραφα και αρχειακό υλικό που τοποθετείται με τέτοια σειρά ώστε να ξετυλιχθεί μια πραγματική ιστορία. Συνήθως πρόκειται για ιστορίες που αξίζει να διαδοθούν με στόχο όχι μόνο την πληροφόρηση αλλά και την επαγρύπνηση και ευαισθητοποίηση του κοινού.
Το μόνο πρόβλημα, ειδικά για τα ντοκιμαντέρ εκείνα που τοποθετούνται πολιτικά, αποκαλύπτοντας σκάνδαλα ή απόρρητα κυβερνητικά μυστικά, είναι πως χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή ως προς τα συμφέροντα που κρύβονται πίσω από την παραγωγή τους. Γενικότερα ακόμα και η απεικόνιση πραγματικών γεγονότων δεν παύει να γίνεται από μια συγκεκριμένη οπτική γωνία.
Οι ταινίες-ντοκιμαντέρ δεν συνιστούν τίποτα περισσότερο από μια ερμηνεία των εκάστοτε περιστατικών και πρέπει να αντιμετωπίζονται αποκλειστικά ως πηγή πληροφοριών για περαιτέρω προβληματισμό και όχι ως αντικειμενικές αλήθειες.
Ας δούμε λοιπόν μερικές ταινίες γυρισμένες ως ντοκιμαντέρ ,οι οποίες αναφέρονται σε γεγονότα που αξίζει κανείς να γνωρίζει!
1.Searching for Sugar Man(2012)
Ιδιοκτήτες δισκοπωλείων, παραγωγοί δισκογραφικών εταιριών , μουσικοί και μέλη της οικογένειάς του αφηγούνται, ο καθένας απ’ τη δική του σκοπιά ,την ιστορία του Sixto Rodriguez. Ένας μουσικός που έκανε τεράστια επιτυχία χωρίς να το ξέρει. Εκείνος στην Αμερική πίστευε πως είναι αποτυχημένος, ενώ τα τραγούδια του είχαν γίνει διάσημα στη νότιο Αφρική.
Η ταινία πέραν των καταπληκτικών τραγουδιών του ίδιου του Rodriguez που περιέχει, περιγράφει μια απίστευτα συγκινητική μουσική ιστορία. Έχει κερδίσει μάλιστα το Oscar καλύτερου ντοκιμαντέρ για το 2013.
2.The Internet’s own boy: The story of Aaron Swartz(2014)
Η ιστορία του Aaron Swartz , μιας προγραμματιστικής ιδιοφυΐας που επικεντρώθηκε στην πολιτική δράση και τον ακτιβισμό υπέρ του δικαιώματος της ισότιμης πρόσβασης στην πληροφορία. Οι αγώνες του για την καταψήφιση του S.O.P.A(Stop Online Piracy Act), η δημιουργία σελίδων όπως το Creative Commons, το Reddit και η συνδρομή του στην Wikipedia είναι μερικά μόνο κομμάτια της δράσης του για την οποία τελικά διώχθηκε ποινικά από την κυβέρνηση ,γεγονός με τραγικές για τον ίδιο συνέπειες. Αξίζει να δείτε αναλυτικά την ιστορία του στην ταινία, αφηγούμενη από πρόσωπα του κοντινού του περιβάλλοντος.
3.Dear Zachary: A letter to a son about his father(2008)
Όταν ο κινηματογραφιστής, Kurt Kuenne, μαθαίνει ότι ο φίλος του ,Andrew Bagby δολοφονήθηκε και ότι η πρώην κοπέλα του περιμένει το παιδί του, αποφασίζει να φτιάξει ένα ντοκιμαντέρ σαν δώρο για τον μικρό που δεν θα γνωρίσει ποτέ τον πατέρα του. Ωστόσο η ιστορία της ταινίας σταδιακά αρχίζει να διευρύνεται αφού όταν αποκαλύπτεται ποιος είναι ο δολοφόνος και ξεκινούν οι δικαστικοί αγώνες το ντοκιμαντέρ αυτό φέρνει στο φως και τα τρωτά σημεία του αμερικανικού συστήματος απονομής δικαιοσύνης.
4.Zeitgeist Trilogy
Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα και ίσως πιο αναξιόπιστα ως προς τις πηγές του ντοκιμαντέρ. Έχει ειπωθεί χαρακτηριστικά ότι είναι στηριγμένο αποκλειστικά σε θεωρίες συνωμοσίας. Συγκεκριμένα πρόκειται για τρεις ταινίες (2007,2008 και 2011) ,καθεμία από τις οποίες καυτηριάζει ζητήματα όπως η θρησκεία, η επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου και το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα.
Παρά τις αντιδράσεις που προκάλεσε, πιστεύω πως όλες αυτές οι πληροφορίες που περιέχει ,ψέματα ή αλήθεια, σε βάζουν σε μια διαδικασία έντονου προβληματισμού ,έστω και για να καταλήξεις τελικά στην επικρατέστερη άποψη πως πρόκειται για προπαγάνδα.
5.An Inconvenient Truth(2006)
Και για το τέλος ένα ντοκιμαντέρ σχετικά με το περιβάλλον. Η ταινία ακολουθεί την περιοδεία του πρώην Αντιπροέδρου των Η.Π.Α, Αl Gore, με στόχο την ενημέρωση για την υπερθέρμανση του πλανήτη. Αναλυτικές πληροφορίες για το φαινόμενο, σχεδιαγράμματα και κυρίως προσπάθεια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού. Τιμήθηκε με Oscar το 2007 στην κατηγορία Καλύτερο Ντοκιμαντέρ.