Ιερουσαλήμ, 14 Ιουλίου 1099: Η πόλη της Ιερουσαλήμ βρίσκεται υπό πολιορκία από τους σταυροφόρους, ο πληθυσμός της –που αποτελείται από χριστιανούς, μουσουλμάνους και εβραίους- παραμένει εντός των τειχών της και προσπαθεί να αμυνθεί, γνωρίζοντας πως η ήττα είναι προκαθορισμένη. Καθώς η πόλη βρίσκεται σε κατάσταση αναταραχής, ένας Έλληνας, γνωστός ως Κόπτης, συγκαλεί όλους τους κατοίκους σε συγκέντρωση, ούτως ώστε να τους μιλήσει για το μέλλον της πόλης. Όχι για να προτείνει ένα σχέδιο άμυνας, αλλά για να προσφέρει την αναγκαία γνώση στο πλήθος για να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που θα προκύψουν μελλοντικά.
Η συζήτηση παίρνει την μορφή ενός φιλοσοφικού διαλόγου στο πρότυπο της Αρχαίας Αθήνας, όπου οι μαθητές έθεταν ερωτήσεις στους σοφιστές για ζητήματα καθημερινού στοχασμού. Ακολουθώντας το αθηναϊκό πρότυπο, ο Κόπτης θίγει θέματα μείζονος σημασίας, όπως τι εστί ήττα, μοναξιά, ομορφιά, αγάπη, επιτυχία, θαύμα, αφοσίωση, αλλαγή. Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα θεωρεί πως θα δώσουν στους ακροατές την απαιτούμενη δύναμη, για να αντέξουν όσα δεινά θα ακολουθήσουν.
Η πολιορκία της Άκρας(1189-1191) κατά την Γ’ Σταυροφορία. Στο έργο απεικονίζεται ο βασιλιάς της Γαλλίας, Φίλλιπος και ο βασιλιάς Ριχάρδος της Βρετανίας, να δέχονται τα κλειδιά της πόλης.
Το πρωταρχικό ερώτημα που τίθεται από την αρχή είναι : «Τι είναι όμως η γνώση; Δεν είναι η απόλυτη αλήθεια για την ζωή και τον θάνατο, αλλά αυτό που μας βοηθά να ζήσουμε και να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της καθημερινής ζωής. Δεν είναι η ευρυμάθεια που προσφέρουν τα βιβλία, που χρησιμεύει μόνο για να τροφοδοτεί ατέρμονες συζητήσεις για όσα συνέβησαν ή θα συμβούν, αλλά η σοφία που υπάρχει στην καρδία των καλοπροαίρετων ανδρών και γυναικών.»
Έχοντας πλέον διευκρινιστεί τι αποτελεί αναγκαία γνώση για την ανθρώπινη ύπαρξη, ο Κόπτης προχωράει στην διερεύνηση των υπολοίπων εννοιών, που του ζητούνται από το πλήθος να ορίσει. Πρωτεύον στόχος του λόγου του, είναι να πείσει τους ανθρώπους που σε λίγη ώρα αναμένεται να ηττηθούν, πως η ήττα δεν αποτελεί το τέλος του κόσμου. Αντίθετα αντιπροσωπεύει το τέλος μιας κατάστασης και την απαρχή μιας καινούργιας. Είναι ένας κύκλος της φύσης που πρέπει να ολοκληρωθεί, σαν την εναλλαγή των εποχών.
«Στον κύκλο της φύσης δεν υπάρχει νίκη ούτε ήττα: υπάρχει κίνηση… Στον κύκλο αυτό δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι, μονάχα στάδια που πρέπει να ολοκληρωθούν. Όταν το καταλάβει αυτό η καρδία του ανθρώπου, θα απελευθερωθεί. Θα αποδέχεται χωρίς πόνο τις δύσκολες στιγμές και δεν θα αφήνεται να ξεγελαστεί από τις στιγμές της δόξας.»
Σε όλες τις μάχες θα υφίστανται νικητές και νικημένοι. Εντούτοις, ακόμη και αυτοί που έχουν βρεθεί στο έδαφος, μπορούν να θεωρούν μακροπρόθεσμα τον εαυτό τους ως νικητές, καθώς θα έχουν πλέον αποκτήσει την απαιτούμενη σοφία, για να αντιμετωπίσουν ό,τι μέλλει γενέσθαι. Κανείς δεν πρέπει να ζει με τον φόβο της ήττας, επειδή «Το χειρότερο δεν είναι να πέφτεις, είναι να μην σηκώνεσαι. Ηττημένος είναι μόνο όποιος παραιτείται. Οι άλλοι είναι όλοι νικητές». Ο κάθε θεωρητικά χαμένος αγώνας αφενός δυναμώνει σταδιακά τον χαρακτήρα του ηττημένου και αφετέρου τον κάνει καλύτερο ως άνθρωπο.
«Όταν χάνουμε μια μάχη ή όλα όσα νομίζαμε πως είχαμε, ζούμε στιγμές δυστυχίας. Όταν όμως οι στιγμές αυτές περνούν, ανακαλύπτουμε μια άγνωστη δύναμη που υπάρχει μέσα στον καθένα από μας, μια δύναμη που μας εκπλήσσει και αυξάνει τον αυτοσεβασμό μας.»
Οι πληγές που έχουμε αποκομίσει από τις μάχες που δώσαμε αποτελούν τα μεγαλύτερα επιτεύγματα μας, αντικατοπτρίζουν την προσωπικότητα και το “είναι” μας. Το κάθε σημάδι χωριστά μαρτυρά το πόσο αγωνιστήκαμε στην ζωή μας, το πόσες μάχες διεξήγαμε, πόσες φορές χάσαμε, πόσες φορές κατορθώσαμε να σηκωθούμε αλλά και πόσες φορές ριχτήκαμε εκ νέου στον αγώνα.
«Οι ουλές είναι μετάλλια χαραγμένα στη σάρκα τους με φωτιά και σίδερο και θα τρομάζουν τους εχθρούς τους, γιατί θα δείχνουν πως ο άνθρωπος που στέκεται απέναντί τους έχει μεγάλη εμπειρία στη μάχη.»
Άξιοι επαίνου και θαυμασμού δεν είναι μονάχα αυτοί που κερδίζουν έναν αγώνα, τουναντίον είναι αυτοί που χάνουν, αλλά δεν λυγίζουν κάτω από το βάρος της ήττας τους. Μόνο αυτοί μπορούν να καταλάβουν την αξία της νίκης, όταν αυτή τελικά έρθει ˙ διότι έχοντας γευτεί την ήττα θα είναι σε θέση να αναγνωρίσουν το μεγαλείο του θριάμβου τους. Οι πραγματικοί ηττημένοι σ’ αυτή την ζωή είναι οι φυγόπονοι, όσοι αποφεύγουν συστηματικά τις μάχες από τον φόβο μήπως χάσουν όσα κατέχουν ή όσα πραγματικά επιθυμούν, όσοι δεν τολμούν να χάσουν για μια στιγμή τον εαυτό τους για να βρουν κάτι σπουδαιότερο.
«Η ήττα είναι για τους γενναίους, μόνο αυτοί μπορούν να έχουν την τιμή του να χάσουν και την χαρά του να κερδίζουν… υπάρχουν άνθρωποι που δεν ηττήθηκαν ποτέ. Είναι εκείνοι που δεν έδωσαν ποτέ τους μάχη. Κατάφεραν να αποφεύγουν τις ουλές, τις ταπεινώσεις, το αίσθημα της εγκατάλειψης και τις στιγμές που οι πολεμιστές αμφιβάλλουν για την ύπαρξη του Θεού. Οι άνθρωποι αυτοί μπορούν να πουν με περηφάνια: “Δεν έχασα ποτέ μου μάχη”. Ποτέ τους όμως δεν θα μπορέσουν να πουν: “Κέρδισα μια μάχη”… Αλίμονο σε όσους δεν ηττήθηκαν ποτέ! Δεν θα υπάρξουν ποτέ τους νικητές σε τούτη τη ζωή.»
Το μήνυμα που επιδιώκει να μας μεταφέρει ο Paulo Coelho μέσα από το βιβλίο είναι, πως πρέπει να βλέπουμε την ήττα ως μια ευκαιρία για να κάνουμε κάτι διαφορετικό με την ζωή μας και πως οφείλουμε να δράξουμε τούτη τη στιγμή για να μηδενίσουμε το κοντέρ και να αρχίσουμε από την αρχή. Η ήττα στην πραγματικότητα σηματοδοτεί την πρώτη μέρα της νέας μας ζωής.
”Κανείς δεν μπορεί να επιστρέψει στο παρελθον, αλλά όλοι μπορούμε να πάμε μπροστά. Και αύριο, όταν ο ήλιος ανατήλει, το μόνο που θα μπορείς να πείς στον εαυτό σου είναι: Πρόκειται να θεωρήσω αυτή την μέρα ως την πρώτη μέρα της ζωής μου.”