O Orwell έγραψε τη Φάρμα των Ζώων το 1945. Σατυρίζει το σταλινικό καθεστώς και τη σοβιετική δικτατορία αλλά ουσιαστικά πρόκειται για μια καταδίκη όλων των ολοκληρωτικών καθεστώτων.
<< Σ’ ένα αγρόκτημα, τα ζώα επαναστατούν κι ανατρέπουν την καταπιεστική εξουσία του ανθρώπου. Τη διοίκηση αναλαμβάνουν τα γουρούνια, που φαίνονται ικανότερα από τα άλλα ζώα. Η νέα εξουσία όμως δεν αργεί να αποδειχτεί το ίδιο κακή ή και ακόμη χειρότερη από την προηγούμενη. Κυρίως γιατί εξαφανίζει τις δυνατότητες για αντίδραση…>>
Είναι εφιακτικό αυτό. Να σου εξαφανίζουν κάθε δυνατότητα για αντίδραση. Όπως και στο βιβλίο, έτσι και στη σύγχρονη και καθημερινή ζωή, ο “ανώτερος” προσπαθεί να πατάξει τον “κατώτερο” και να του κόψει την ανάσα. Μπορεί ο πρώτος να παραμυθιάσει τον δεύτερο σε πρώτο στάδιο, αλλά με το πέρασμα του καιρού, φαίνεται το πραγματικό του πρόσωπο. Η απειλή. Έτσι, με έναν τόσο απλό τρόπο, εξαφανίζεται κάθε δυαντότητα αντίστασης. Γιατί όταν έχεις μια οικογένεια πίσω σου να θρέψεις, ένα σπίτι να συντηρήσεις ή ακόμη και να ταϊσεις τον ίδιο σου τον εαυτό χωρίς να εξαρτάται κάποιος άλλος από εσένα, δεν μιλάς. Εκεί το βουλώνεις. Και σε αυτό το σημείο ακριβώς πατάει το κάθε “γουρούνι” για να σε διαλύσει. Να σε διαλύσει και να σου δώσει κάτι πενιχρό μόνο, ίσα ίσα για να κρατιέσαι. Και φυσικά εσύ μετά, απογοητευμένος, χαμηλώνεις το κεφάλι και κρατάς την επανάσταση, αντίσταση, παράπονο, όπως θες πες το, εκεί μέσα. <<Η πείνα, ο μόχθος και η απογοήτευση είναι ο αμετάβλητος νόμος της ζωής>> , όπως λέει και ο Βενιαμίν, ο γάιδαρος του αγροκτήματος και ίσως ο μοναδικός με πλήρη επίγνωση της κατάστασης.
Βέβαια, ίσως να είναι και η φύση του ανθρώπου τέτοια. Να εξαπατά και να εκμεταλλεύεται. Ίσως μοιάζει περισσότερο με τα γουρούνια από όσο ο ίδιος νομίζει. Όταν σε κάποιον δίνεται η δύναμη κι εξουσία, είτε πρόκειται για τον πρωθυπουργό της χώρας είτε για έναν απλό καθηγητή σε ένα σχολείο, είναι πολύ εύκολο να χάσει μετά το παιχνίδι. Θέλει τρομερό σθένος για να μείνει κανείς ακέραιος. Η πλάκα, όμως, είναι ότι κανείς δεν εκπαιδεύεται για αυτό. Ίσως και να μην θέλει να εκπαιδευτεί και κανείς. Ίσως η πλάνη (αν πρόκειται για πλάνη κι όχι για την ίδια μας τη φύση, όπου εκεί ο αγώνας είναι ήδη χαμένος) να είναι τόσο μεγάλη που δεν αφήνει περιθόρια αμφισβήτης και αμφιβολίας. Ή ίσως ο άνθρωπος να είναι τόσο δειλός να πάρει τα ηνία της ζωής του στα χέρια του που προτιμά να είναι βουτηγμένος μέσα στη μούχλα αλλά να ρίχνει τις ευθύνες αλλού και να τα έχει καλά με τον εαυτό του, παρά να αναπνεύσει καθαρό αέρα και να πάρει τον έλεγχο της ζωής του, όπως λέει και ο Βίλχεμ Ράιχ.
Θα κλείσω με ένα σύνθημα μέσα από το βιβλίο το οποίο με έβαλε σε πολλές σκέψεις και με έκανε να συνειδητοποιήσω πολλά:
<<ΟΛΑ ΤΑ ΖΩΑ ΕΙΝΑΙ ΙΣΑ ΑΛΛΑ ΜΕΡΙΚΑ ΖΩΑ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΙΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΑΛΛΑ>>.
- Η Φάρμα των Ζώων – George Orwell, εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ