Φένια ΤσιαλούκηΤο γαλλικό μυθιστόρημα “Αφρός των Ημερών” του Μπορίς Βιάν και οι λόγοι που αξίζει να ασχοληθεί κανείς μαζί του!
Ο «Αφρός των ημερών» είναι ένα από τα γνωστότερα βιβλία του Γάλλου συγγραφέα Μπορίς Βιάν και πρόκειται για ένα μυθιστόρημα «σουίνγκ πολύ σουίνγκ» με ρυθμό και παλμό.
Η τζαζ ήταν ένα από τα πράγματα που είχε καταπιαστεί ο πολυπράγμων και ευρυμαθής Βιάν και πρωταγωνιστεί στο συγκεκριμένο έργο του μέσα από αναφορές κυρίως στον Duke Ellington. Δεν είναι όμως μόνο η έντονη παρουσία της μουσικής που κάνει αυτό το ανάγνωσμα μοναδικό!
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να ασχοληθεί κανείς με τον «Αφρό των ημερών» του Μπορίς Βιάν, που είναι ένα μεταπολεμικό ανάγνωσμα που δεν κέρδισε την αναγνώριση παρά μία εικοσαετία αργότερα.
Ο πρώτος και σημαντικότερος είναι ότι δεν πρόκειται απλά για ένα μυθιστόρημα όπου η πραγματικότητα είναι συνυφασμένη με το όνειρο αλλά έχουμε να κάνουμε περισσότερο με ένα πολυδαίδαλο έργο με πολλές πτυχές.
Για αρχή, «ο Αφρός των ημερών» είναι ένα αντικομφορμιστικό έργο που ναι μεν δε του λείπει η πλοκή, αλλά ο τρόπος με τον οποίο αυτή ξετυλίγεται στους αναγνώστες είναι μοναδικός. Ο Βιάν προσπαθεί στην πραγματικότητα να χτίσει ένα δικό του σύμπαν από το μηδέν.
Για να βάλουμε τα πράγματα σε μία σειρά, το έργο ανήκει άτυπα στο ευρύτερο κίνημα του «μαγικού ρεαλισμού» οι εκπρόσωποι του οποίου έχουν την τάση να πλέκουν στοιχεία της πραγματικότητας και να τα δένουν με φανταστικά/υπερρεαλιστικά στοιχεία (αυτό κάνει και ο αγαπημένος Marquez στο βιβλίο του τόσο στο «Εκατό χρόνια μοναξιά» όσο και στον «Έρωτα στα χρόνια της χολέρας»).
Έχοντας αυτό σαν βάση, ο αναγνώστης μεταβαίνει στο μαγικό σύμπαν του Μπορίς Βιάν που μάλλον προσπαθούσε με κάθε μέσο να δραπετεύσει από την πραγματικότητα, κρατώντας από αυτή μόνο στοιχεία της που συμβάλλουν στην ευτυχία του, όπως η τζαζ.
Η ιστορία μας είναι απλή και περιλαμβάνει έξι χαρακτήρες, τρεις νεαρούς άνδρες και γυναίκες, με διάθεση για ζωή και καλοπέραση! Ο ευκατάστατος Κολέν και η εύθραυστη Κλοέ (σαν το ομώνυμο τραγούδι του Ellington), ο καλλιεργημένος μάγειρας Νικολά με την προσηνή Ιζίς και ο εθισμένος στον Ζαν-Πολ Πάρτρ (ναι, παίζει με το όνομα του Ζαν Πωλ Σάρτρ, του φιλόσοφου) μαζί με την Αλίς που μοιράζεται το ίδιο πάθος.
O Κολέν και η Κλοέ παντρεύονται και ζούνε πλουσιοπάροχα μέχρι που μία μέρα η ευτυχία τους επισκιάζεται από μία άγνωστη ασθένεια που κατατρώει τα πνευμόνια της Κλοέ. Η γνωμάτευση του γιατρού έχει ως εξής: μέσα στα πνευμόνια της Κλοέ μεγαλώνει ένα νούφαρο και για την καταπολέμηση του, η θεραπεία που συστήνεται είναι έκθεση σε πολλά λουλούδια.
Ο Κολέν σπαταλάει μεγάλα χρηματικά ποσά για την θεραπεία της αγαπημένης του και αγοράζει ακατάπαυστα άνθη σε σημείο που εξαντλεί όλες τις οικονομίες του και αναγκάζεται να βρει δουλειά για να τα βγάλουν πέρα. Η ιστορία, λοιπόν, είναι ανάλαφρη και χαριτωμένη στην αρχή και αποκτάει ένα πιο πένθιμο και βαρύ τόνο όσο προχωράει η πλοκή.
Η ιστορία που μας αφηγείται ο Μπορίς Βιάν στον “αφρό των ημερών” είχε αντίκτυπο και σε άλλες τέχνες. Έχουν γίνει διάφορες απόπειρες μεταφοράς του βιβλίου στη μεγάλη οθόνη με πιο επιτυχημένη την τελευταία από τον Michel Gondry, με πρωταγωνιστές την Αudrey Toutou και τον Romain Duris.
Το graphic novel είναι επίσης αξιόλογο. Πάντως, σε κάθε περίπτωση ο Μπορίς Βιάν είναι από τους καλλιτέχνες-διανοούμενους που χρειάζεται κάθε εποχή σαν μία “φωνή αντίλογου”. Και ο λόγος που το λέω αυτό είναι γιατί ήταν ένας άνθρωπος που προσπαθούσε να πηγαίνει κόντρα στο ρεύμα της εποχής του με ένα δικό του μοναδικό τρόπο.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ένα από τα πρώτα βιβλία του το μυθιστόρημα “ Θα φτύσω στους τάφους σας” που το εξέδωσε με το ψευδώνυμο Βέρνον Σάλιβαν και χρησιμοποίησε το αληθινό του όνομα λέγοντας ότι είναι ο μεταφραστής από τα αγγλικά του συγκεκριμένου έργου. Επιπλέον, η αιτία του θανάτου του ήταν ανακοπή καρδιάς όταν πήγε να δει τη μεταφορά του βιβλίου “Θα φτύσω στους τάφους σας” στη μεγάλη οθόνη.