Frapress5 ημέρες μετά την διαδικασία δημοπράτησης και την γνωστοποίηση των νικητών, τα πάντα σχετικά με τις τηλεοπτικές άδειες βρίσκονται στον αέρα!
Οι τέσσερις κερδισμένοι του διαγωνισμού είναι ο Γιάννης Αλαφούζος, ιδιοκτήτης του ΣΚΑΪ, ο Θοδωρής Κυριακού, ιδιοκτήτης του ΑΝΤ1 και οι ”νεοεισαχθέντες” στον χώρο της τηλεόρασης, Μιχάλης Καλογρίτσας και Βαγγέλης Μαρινάκης.
Οι ”χαμένοι” της υπόθεσης καλούνται να οργανώσουν μέσα σε τρεις μήνες καινούρια σχέδια για το μέλλον των σταθμών τους, αφού υπάρχει η προοπτική για περιφερειακές άδειες, ενώ μετά το πέρας των 90 ημερών θα πέσει ”μαύρο” στα κανάλια αυτά.
Βέβαια, ο τρόπος που θα δοθούν οι θεματικές ή περιφερειακές άδειες δεν έχει ακόμα καθοριστεί πλήρως, ώστε να είναι ξεκάθαρος. Τα κυβερνητικά πρόσωπα έρχονται σε αντιφάσεις λέγοντας από τη μία ότι οι άδειες αυτές θα δοθούν μέσω του ΕΣΡ, και από την άλλη ότι θα δοθούν κι αυτές μέσω της ίδιας διαδικασίας, δηλαδή με δημοπρασία.
Η εναλλακτική επιλογή των καναλιών, την οποία θα ακολουθήσει το MEGA, όπως έχει ανακοινωθεί, είναι η εκπομπή μέσα από συνδρομητικές πλατφόρμες ή μέσω του διαδικτύου ως web tv.
Η αγορά εργασίας στον τηλεοπτικό χώρο σαφώς και είναι δυσοίωνη όχι μόνο για τους υπαλλήλους των καναλιών που δεν εξασφάλισαν την άδεια, αλλά και εκείνων που πήραν την πολυπόθητη άδεια. Οι απολύσεις και οι περικοπές μισθών είναι σίγουρες, αφού οι νέοι καναλάρχες καλούνται να καταβάλουν τα υπέρογκα ποσά που ακούστηκαν κατά τη δημοπράτηση των τηλεοπτικών αδειών. Κάτι τέτοιο σημαίνει επίσης ότι ο προϋπολογισμός για το πρόγραμμα κάθε καναλιού θα είναι πενιχρός, ακόμα κι αν υπάρχουν από πίσω μεγάλοι επιχειρηματίες.
Η είσοδος των δύο νέων προσώπων στο χώρο της τηλεόρασης μπορεί ακόμα να σημαίνει τη συγχώνευση των παλαιών ιδιοκτητών καναλιών και τη συνεργασία με τους νέους ιδιοκτήτες αδειών.
Σίγουρα η εμπειρία των ”μεγάλων ονομάτων” και η πορεία που έχουν γράψει στην ιστορία της τηλεόρασης μπορεί να αξιοποιηθεί από τους νέους στο χώρο, αφήνοντας όμως και πάλι στην άκρη τους υπόλοιπους εργαζόμενους.
Βέβαια, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί στους τηλεθεατές μια νέα, πιο ποιοτική τηλεόραση χωρίς την εμπλοκή συμφερόντων. Αντιθέτως, γίνεται ακόμα πιο φανερή η επιθυμία των νεοεισαχθέντων καναλαρχών για πολιτική επιρροή, καθώς η τηλεόραση ενδείκνυται για διαμόρφωση της κοινής γνώμης και πολιτικά ”παιχνίδια”. Άλλωστε ποιος θα έδινε τόσα εκατομμύρια για να αποκτήσει και άλλα τόσα για να συντηρήσει μια επιχείρηση στο χώρο της τηλεόρασης που πολύ πιθανόν να είναι επιζήμια, όπως αποδεικνύουν τα μέχρι τώρα γεγονότα;
Επιμέλεια: Σοφία Αργύρη
Η δημοπρατική διαδικασία
Όταν σχεδιαστεί και μελετηθεί σωστά, μια δημοπρασία καταφέρνει να πετύχει όλους τους εύλογους στόχους της δημόσιας πολιτικής: διαφάνεια, μεγιστοποίηση των κρατικών εσόδων και επιλογή των σωστών ιδιωτών.
Στον σωστό σχεδιασμό έγκειται και η μεγαλύτερη δυσκολία όμως. Στην χώρα μας ο σχεδιασμός των δημοπρασιών θεωρείται συνήθως νομικό ζήτημα.
Ωστόσο, με παράλληλη αξιοποίηση της θεωρίας παιγνίων, αλλά και την πρόοδο των πειραματικών οικονομικών, γνωρίζουμε σήμερα πολλούς διαφορετικούς τύπους δημοπρασίας και έχουμε μια καλή ιδέα σε τι είδους «διαγωνισμούς» μπορούν να χρησιμοποιηθούν καλύτερα.
Με βάση αυτά τα πορίσματα έχουν σχεδιαστεί διαγωνισμοί που έχουν αποφέρει στις δυτικές κυβερνήσεις εκατοντάδες δις, και παρομοίως οι συμμετέχοντες στους διαγωνισμούς τυπικά προσλαμβάνουν εξειδικευμένους οικονομολόγους για να διαμορφώσουν τις προσφορές τους.
Επειδή, όμως είναι δύσκολο να αναλυθεί πως στήνεται μια καθόλα νόμιμη και υπερβολικά περίπλοκη δημοπρατική διαδικασία, θα εστιάσουμε σε τρανταχτά παραδείγματα του τι είναι εντελώς λάθος να κάνει μια κυβέρνηση και κατά πόσο η περίπτωση δημοπράτησης των τηλεοπτικών αδειών ήταν ένα τέτοιο λάθος.
Τη δεκαετία του 1990 η Τουρκία ήθελε να πουλήσει δυο άδειες κινητής τηλεφωνίας. Χωρίς πρόσβαση σε ειδικούς, οι αρχές αποφάσισαν να κάνουν δύο διαδοχικές δημοπρασίες, μια για κάθε άδεια. Σκέφτηκαν μάλιστα μια απλή προσθήκη για να αυξήσουν υποτίθεται τα έσοδα: η ελάχιστη τιμή για τη δεύτερη άδεια να είναι τουλάχιστον ίση με την τιμή που πουλήθηκε η πρώτη.
Η Vodafone, έξυπνα κινούμενη και σωστά καθοδηγημένη, διέλυσε τη διαδικασία με τον απλούστερο τρόπο: πόνταρε τόσο πολύ στην πρώτη άδεια, που κανείς δεν ήθελε να αγοράσει πια τη δεύτερη σε τέτοια ελάχιστη τιμή, και η Vodafone απέκτησε μονοπώλιο (δικαιολογώντας έτσι την υψηλή αρχική προσφορά).
Ο διαγωνισμός ακυρώθηκε εκ των υστέρων, προκαλώντας μεγάλο εξευτελισμό στην τουρκική κυβέρνηση και βέβαια απώλεια αξιοπιστίας για επόμενους διαγωνισμούς.
Λάθη δεν κάνουν μόνο οι κυβερνήσεις. Οι ιδιώτες που συμμετέχουν σε δημοπρασίες χωρίς επαρκή γνώση κινδυνεύουν να πληρώσουν υπερβολικό τίμημα. Μια κλασική περίπτωση παγίδας που πρέπει να αποφύγουν είναι η κατάρα του νικητή.
Έστω πχ ότι το κράτος πουλάει την άδεια εξόρυξης πετρελαίου σε μια άκρη του Αιγαίου. Πριν κερδίσει κάποιος την δημοπρασία, οπότε μπορεί να κάνει λεπτομερείς έρευνες και να εξορύξει και πουλήσει το πετρέλαιο, δεν μπορεί να ξέρει προφανώς ακριβώς πόσο αξίζει η άδεια εξόρυξης.
Κάθε συμμετέχων έχει μόνο μια εκτίμηση, πχ 10 εκατομμύρια βαρέλια περίπου 5 εκατομμύρια, και έστω ότι περιμένει η τιμή του πετρελαίου να είναι 80 δολάρια. Το ενδιαφέρον είναι ότι ενώ οι εκτιμήσεις μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την πληροφόρηση που έχει εξασφαλίσει η κάθε εταιρεία, η τελική αξία της άδειας είναι ίδια για όλους και συνήθως συμβαίνει να είναι κάπου στον μέσο όρο των εκτιμήσεων.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, αν ο κάθε παίχτης κάνει προσφορά σκεπτόμενος επιφανειακά, απλά με βάση την δική του εκτίμηση της αξίας, τότε ο νικητής είναι πάντα εκείνος που είχε την πιο αισιόδοξη εκτίμηση. Η πιο αισιόδοξη εκτίμηση θα είναι όμως τυπικά και η πιο λανθασμένη (αφού απέχει περισσότερο από τον μέσο όρο)!
Όπως βρίσκει σειρά μελετών με δεδομένα από πραγματικές δημοπρασίες (από κατασκευές μέχρι ορυχεία), απαιτούνται εμπειρία και εξειδίκευση για να μάθει κανείς να κάνει προσφορές σε τέτοιες καταστάσεις χωρίς να χάνει χρήματα. Και βέβαια τέτοιοι διαγωνισμοί χρειάζονται και ιδιαίτερη μέριμνα από πλευράς των σχεδιαστών για να μην υπάρχουν χρεοκοπίες.
Τα λάθη της ελληνικής κυβέρνησης στην προκειμένη περίπτωση
1. Η δημοπρασία πραγματοποιήθηκε δίχως να είναι γνωστός ο αριθμός των θεματικών και περιφερειακών αδειών, που θα δοθούν σε επόμενο στάδιο. Είναι σαφές ότι αυτή η πληροφορία επηρεάζει ευθέως την αποτίμηση των αδειών από τους συμμετέχοντες και, κατά συνέπεια, τα έσοδα.
2. Ο μηχανισμός που χρησιμοποιήθηκε στην δημοπρασία είναι μια παραλλαγή του Anglo-Dutch auction που είχε προταθεί αρχικά στην Βρετανική κυβέρνηση και εν τέλει δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ. Τα στελέχη της κυβέρνησης τον ανέσυραν από την λήθη και δεν θεώρησαν καν ότι όφειλαν να αιτιολογήσουν την επιλογή τους!
Αντιθέτως, εντοπίζονται μικρές αλλά ουσιαστικές αποκλίσεις από την αυθεντική πρόταση των Binmore και Klemperer που εγείρουν σημαντικά ζητήματα, όπως το ότι σε συνθήκες παρόμοιες με τις ελληνικές οι εμπνευστές της Anglo-Dutch προτίμησαν άλλον μηχανισμό, ενώ ο χρόνος προετοιμασίας ήταν πολύ σύντομος και δεν εξετάστηκε η χρήση εναλλακτικών μηχανισμών, ούτε ελέγχθηκαν οι επιπτώσεις των αποκλίσεων από τον αυθεντικό μηχανισμό.
Πηγή: Booksjournal.gr
Οι τηλεοπτικές άδειες, το ΣτΕ και το ΕΣΡ
Όπως ανέφερε ο κ. Παραράς δεν μπορούσε να ξεκινήσει η διαδικασία χωρίς να έχει συγκροτηθεί το ΕΣΡ.
«Από άποψης συνταγματικού δικαίου είναι σαφές ότι ο αρμόδιος για να δώσει την άδεια είναι ο υπουργός κατόπιν συμφώνου γνώμης του ΕΣΡ, το οποίο δεν υπάρχει».
»Υπήρχε θέμα με το ΕΣΡ. Δεν μπορεί ένας να κάθεται επί 10 χρόνια επειδή δεν μπορούν να βρεθούν τα 4/5 για να εκλεγεί ένας άλλος. Να συμφωνήσουν οι πολιτικές παρατάξεις. Είναι θέμα εθνικής βούλησης. Καταργούν το άρθρο 15 και κάνουν μόνοι τους, δική τους νομοθεσία. Η νομική άποψη είναι ότι ο νόμος αυτός είναι αντισυνταγματικός».
Εντωμεταξύ, οι τέσσερις προσωρινοί υπερθεματιστές ζήτησαν από την κυβέρνηση να ξεκαθαρίσει τα σχέδιά της για τις επόμενες αδειοδοτήσεις, επιμένοντας στο να μη δοθούν θεματικές άδειες εθνικής εμβέλειας.
Ωστόσο, η βασική διαφωνία μεταξύ των δύο πλευρών αφορά στο πότε θα γίνει η καταβολή της πρώτης δόσης. Οι καναλάρχες θέλουν να την καταβάλουν μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για τη συνταγματικότητα ή μη του νόμου Παππά (Ν. 4339/2015) για την αδειοδότηση των καναλιών, όπου το ΣτΕ αναμένεται να συνεδριάσει στις 16 Σεπτεμβρίου. Από την πλευρά του ο Ν. Παππάς σχετικά με το θέμα αρκέστηκε να σχολιάσει ότι δεν θα υπάρξουν καθυστερήσεις.
Μετά την συνάντηση, ο διευθύνων σύμβουλος του Σκάι, Κώστας Κιμπουρόπουλος, δήλωσε ότι η ολοκλήρωση του ελέγχου πόθεν έσχες των επιχειρηματιών αναμένεται έως την ερχόμενη Παρασκευή, προκειμένου στη συνέχεια να αναρτηθεί επισήμως ο πίνακας με τους νέους ιδιοκτήτες τηλεοπτικών σταθμών.
Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, το αργότερο μέχρι τέλος του μήνα αναμένεται να ολοκληρωθούν και οι δεύτεροι έλεγχοι «πόθεν έσχες» ώστε να υπάρξει η οριστική απόφαση για τους υπερθεματιστές και μέσα στο επόμενο 15ήμερο να κατατεθεί και η πρώτη δόση από τους τέσσερις.
Όσον αφορά τα ποσό που πρέπει να κατατεθούν: ο Θ. Κυριακού θα πρέπει να καταβάλει 25,3 εκατ. ευρώ, ο Β. Μαρινάκης 24,63 εκατ. ευρώ, ο Ι. Β. Καλογρίτσας 17,43 εκατ. ευρώ και ο Γ. Αλαφούζος 14,53 εκατ. ευρώ.
Όταν, λοιπόν, ολοκληρωθούν αυτές οι διαδικασίες και οριστεί το χρονοδιάγραμμα μέσα στο οποίο θα πρέπει να εκπέμψουν οι νέοι σταθμοί, η Digea θα πρέπει να διακόψει την εκπομπή σήματος όσων δεν πήραν άδεια.
Έτσι, ο νέος “πόλεμος” που έχει ξεκινήσει τώρα είναι με όσους κόπτονται – ειλικρινά ή μη – για το μέλλον των εργαζομένων στα κανάλια που δεν πήραν άδεια. Η κυβέρνηση μέσω πηγών της επιχειρεί να τους καθησυχάσει, τονίζοντας ότι επιβάλλεται από τον νόμο η δημιουργία τουλάχιστον 860 θέσεων εργασίας στο νέο τηλεοπτικό τοπίο και ότι «οι επιχειρήσεις που δεν πήραν άδεια, μπορούν επίσης να συνεχίσουν την λειτουργία τους είτε με περιφερειακή, είτε με θεματική άδεια, ακόμα και μέσα από άλλες πλατφόρμες, όπως τα συνδρομητικά κανάλια και το διαδίκτυο».