Θανάσης ΞάνθοςΣτην ανατολή μιας ελπιδοφόρας άνοιξης, συναντώ ανθρώπους ιδιαίτερους που κάτι έχουν να σου πουν και να σου δείξουν μέσα από το έργο τους. Λίγο πριν πέσει η νύχτα, τον συναντώ μπροστά στην φωτισμένη Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος και χανόμαστε στα στενά της Ιπποκράτους για να φτάσουμε στα Εξάρχεια. Την συνοικία όπου μεγάλωσε και έζησε, ο Αλέξανδρος Κεφαλάς. Ο ίδιος, μου μίλησε για τις δύο του μεγάλες αγάπες, την Ιστορία της Τέχνης και την λογοτεχνία, που στάθηκαν ικανές για να αλλάξουν την ζωή του προς το καλύτερο. Μοιράστηκε μαζί μου σκέψεις για την Ελλάδα της κρίσης αλλά και στιγμές από την προσωπική του ζωή και την συγγραφική του πορεία.
Περίγραψε μου με λίγα λόγια τον εαυτό σου, συστήνοντας σε στο αναγνωστικό κοινό.
Ο Αλέξανδρος είναι ένας γραφιάς που ζει στο κέντρο κι αγαπά παράλληλα την τέχνη. Έχω κάνει σπουδές πάνω στην Ιστορία της Τέχνης και τη συντήρηση έργων τέχνης. Ξεκίνησα να γράφω από το 2005, πριν από δέκα περίπου χρόνια και το 2007 εκδόθηκε το πρώτο μου μυθιστόρημα κι έκτοτε έχουν ακολουθήσει διάφορες άλλες και ποικίλες εκδόσεις (ποίηση, διήγημα, ιστορικό μυθιστόρημα, κλπ). Δούλευα για χρόνια στον χώρο της τέχνης, συνεργαζόμουν με κάποιες αίθουσες τέχνης, υπήρξα κι ακόμα είμαι καθηγητής σ’ ένα ΙΕΚ διδάσκοντας Ιστορία Τέχνης και μουσειολογία. Τον τελευταίο επίσης καιρό συνεργάζομαι με τις εκδόσεις Λέμβος, στο τμήμα της λογοτεχνικής αξιολόγησης.
Τι είναι αυτό που σε ώθησε να επιλέξεις την λογοτεχνία ως μέσο για να εκφραστείς;
Η λογοτεχνία μπήκε στη ζωή μου, όταν ήμουν στο τελευταίο έτος των σπουδών μου στο κολέγιο. Όπως αναφέρω συχνά όμως, θεωρώ πως η συγγραφή με βρήκε, όντας εγώ ένας καλός αναγνώστης που διάβαζα και διαβάζω πολύ. Τότε λοιπόν προέκυψε μία ανάγκη να γράψω κάτι για μένα κι όχι επειδή μου το επέβαλλαν. Ήταν ένα είδος επανάστασης. Η λογοτεχνία και κατ’ επέκταση η συγγραφή, ήταν και είναι μια δημιουργική διέξοδος. Μου αρέσει πολύ και δεν μου την επιβάλλει κάποιος. Προέκυψε μάλλον ως φυσική συνέχεια και σπουδή των διαβασμάτων μου.
Ποια πράγματα αποτελούν κάθε φορά πηγή έμπνευσης σου και κατά πόσο αυτά επηρεάζουν την προσωπική σου ζωή;
Το γεγονός ότι έχω γράψει διαφορετικά πράγματα, προκύπτει και από τις διαφορετικές φάσεις της ζωής μου. Πολλοί ομότεχνοι με ρωτούν πώς μπορώ κι εξερευνώ διαφορετικά μεταξύ τους είδη. Για να γράψω ένα μυθιστόρημα που αφορά το παρόν, εμπνέομαι από τα γεγονότα του σήμερα, την καθημερινότητα και τις πτυχές της εποχής μας, ενώ όταν θέλω να γράψω ένα ιστορικό βιβλίο που αφορά, ας πούμε την Μ. Ασία, ανατρέχω στο παρελθόν που ως Ιστορικός Τέχνης έχω μελετήσει και ξέρω πως να το χειριστώ. Τα διαφορετικά θέματα με τα οποία καταπιάνομαι λοιπόν είναι δείγματα της ψυχοσύνθεσης και των αναζητήσεων της εκάστοτε φάσης που περνώ. Σίγουρα όλα μου τα βιβλία είναι ανθρωποκεντρικά. Πυρήνας είναι ο άνθρωπος και με βάση αυτόν δημιουργώ τις ιστορίες μου είτε αυτές έχουν να κάνουν με το παρελθόν είτε με το παρόν.
Οι ιστορίες των σύγχρονων διηγημάτων σου είναι γεμάτες ανθρωπιά, συναίσθημα και περνούν μηνύματα που συνάδουν άρρηκτα με την εποχή μας. Πώς θα χαρακτήριζες τους ήρωες των βιβλίων σου;
Οι ήρωες μου είναι άνθρωποι με πάθη. Άλλοι τα αποδέχονται και προσπαθούν να ζήσουν με αυτά και άλλοι τα κρύβουν καλά ή αυτό τουλάχιστον πιστεύουν. Αυτό που με ενδιαφέρει, δεν είναι το φαίνεσθαι αλλά το είναι, η ουσία των πραγμάτων κι ας είναι ενίοτε σκληρή ή κυνική. Άλλωστε τα πάθη και οι αδυναμίες έχουν περισσότερο ενδιαφέρον σ’ έναν άνθρωπο δε νομίζεις;
Κρατάω στα χέρια μου το τελευταίο σου βιβλίο με τίτλο ‘’ Νυχτερινός Διαβάτης’’. Γιατί αξίζει να διαβάσει κάποιος αυτό το βιβλίο;
Θεωρώ πως το βιβλίο αυτό, είναι ένα παράθυρο στην κοινωνία του σήμερα. Οι αφηγήσεις του, επειδή έχουν να κάνουν με διάφορες κοινωνικές τάξεις, φωτίζουν κάποιες πτυχές της νεοελληνικής κοινωνίας του σήμερα. Αν αξίζει κάτι σ’ αυτή τη συλλογή είναι σίγουρα η αλήθεια της.
Είσαι ένας άνθρωπος που μέσα στις ιστορίες σου κάνεις αναφορές και στην πόλη. Τι είναι αυτό που εσύ ο ίδιος αγαπάς στην Αθήνα και δε θα άλλαζες με τίποτα;
Η Αθήνα είναι μία πόλη που με το πέρασμα των χρόνων, σίγουρα έχει αλλάξει. Αυτό που μου αρέσει τώρα στην πρωτεύουσα όπως έχει διαμορφωθεί, είναι η ποικιλομορφία που διατηρεί και θα ήθελα να συνεχίσει να διατηρεί. Ακόμη και το κέντρο της, που τα τελευταία χρόνια έχει παρακμάσει, κρύβει ομορφιές και είναι ζωντανό. Έχει πολλά πράγματα να δεις και να κάνεις που ποτέ δεν βαριέσαι. Κάθε γωνιά της είναι γεμάτη ιστορίες που περιμένουν κάποιον να τις διηγηθεί.
Πως περνά ο Αλέξανδρος την καθημερινότητα του;
Στην καθημερινότητα μου ασχολούμαι ιδιαίτερα με τη λογοτεχνία, είτε γράφοντας, είτε διαβάζοντας. Επίσης, αγαπώ πολύ τη μουσική, μελετώ κατά καιρούς στο σπινέτο μου και λατρεύω τον κινηματογράφο και το θέατρο. Προσπαθώ να βλέπω όσο περισσότερα πράγματα μπορώ και μου το επιτρέπει ο χρόνος και οι υποχρεώσεις μου. Απολαμβάνω επίσης το καλό φαγητό και δε χάνω ευκαιρία να επισκεφθώ αγαπημένα στέκια του κέντρου.
Αν σου έλεγα να βάλεις έναν τίτλο στην εποχή που ζούμε, ποιος θα ήταν αυτός;
Η εποχή την οποία διανύουμε σίγουρα, από ιστορικής πλευράς, ονομάζεται μεταπολιτευτική, καθώς βρισκόμαστε στο τέλος της μεταπολίτευσης (ξύπνησε ο ιστορικός μέσα μου). Επίσης, στην εποχή μας δεν υπάρχουν κυρίαρχες τάσεις, σε σχέση με προηγούμενες δεκαετίες, που υπήρχε ομοιομορφία στη μόδα, τη μουσική κ.ο.κ. Γι’ αυτό τον λόγο δεν είναι εύκολο να κατηγοριοποιήσω την εποχή μας και να της δώσω έναν τίτλο, άσε που δε αρέσκομαι ιδιαίτερα στις ταμπέλες.
Πως θα χαρακτήριζες τη νέα γενιά, στην Ελλάδα της ‘’κρίσης’’;
Η νέα γενιά είναι πιο συνειδητοποιημένη από τη δική μου, πράγμα αξιοθαύμαστο. Από πολύ μικρή ηλικία, ανακαλύπτουν τα ταλέντα τους, κυνηγούν τα όνειρα τους και αφιερώνουν χρόνο και προσπάθεια σε αυτά. Είναι μία γενιά, θέλω να πιστεύω, με περισσότερες ευκαιρίες πνευματικής καλλιέργειας (παρά τα σκουπίδια με τα οποία κατακλύζεται), ίσως όμως δεν εμβαθύνει όσο θα έπρεπε στις ποικίλες γνώσεις που λαμβάνει. Τελικώς, είναι μία πιο ψαγμένη γενιά, εναλλακτική, με λιγότερα στερεότυπα απ’ ότι οι προηγούμενες. Η γενιά αυτή έχει θράσος και διεκδικεί ενώ η δική μας ήταν πιο καλομαθημένη και βολεμένη είναι η αλήθεια…
Τι σημαίνουν για εσένα οι δύο σου μεγάλες αγάπες; Η Ιστορία της Τέχνης και η λογοτεχνία;
Οι σπουδές ήταν το εφαλτήριο για να γνωρίσω την δημιουργία σε θεωρητικό κυρίως επίπεδο. Ήταν και είναι ένα σημαντικό κομμάτι στη ζωή μου. Η λογοτεχνία από την άλλη, είναι ο προορισμός μου. Είναι αυτό που με γεμίζει και δεν μπορώ με τίποτα να το εγκαταλείψω παρά τις αντίξοες συνθήκες και τα θέματα που έχει ο χώρος της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής.
Ευχαριστούμε πολύ το υπέροχο βιβλιοπωλείο «ο Πολίτης» (Μαυρομιχάλη 84 & Καλλιδρομίου) για την φιλοξενία της συνέντευξης.
Φωτογραφίες: Δημήτρης Ζαρκάδας