Θανάσης ΞάνθοςΕρωτική, ανθρώπινη, άμεση, μοναδική. Αναφέρομαι φυσικά στην αγαπημένη πολλών εν ζωή ποιήτρια, Κική Δημουλά. Η ποιήτρια, ευαίσθητη στα ερεθίσματα της καθημερινότητας, μπορεί με την γλωσσική άνεση που την διακρίνει να μετατρέπει σε εικόνες τον χρόνο της μνήμης, χρησιμοποιώντας νεολογισμούς και αντιπαραθέτοντας το συναίσθημα στην λογική. Η σχέση μου με την ποίηση της Δημουλά, ξεκίνησε όταν ήμουν μαθητής στο λύκειο. Τότε, με αφορμή μια εργασία στο μάθημα της λογοτεχνίας, πρωτοδιάβασα ποιήματα της, όπως «Το κονιάκ μηδέν αστέρων», «Ο πληθυντικός αριθμός» κ.α. Η αλήθεια είναι, πως στην αρχή δεν εντυπωσιάστηκα. Ένα μελαγχολικό βράδυ, όμως, έπεσαν στα χέρια μου κι άλλα ποιήματα της, τα οποία μου κίνησαν το ενδιαφέρον. Εκείνο το βράδυ, διάβαζα 4 ώρες Δημουλά.. Από εκείνη την στιγμή, άρχισα να μαθαίνω τα πάντα για την εν λόγω ποιήτρια. Μελέτησα βιογραφικά στοιχεία, άρθρα, κριτικές των ποιημάτων της, που με έκαναν να καταλάβω την σημασία της ποίησης της και την μεγάλη της απήχηση στο λογοτεχνικό κοινό.
Η Κική Δημουλά γεννήθηκε στην Αθήνα στις 6 Ιουνίου 1931. Eργάστηκε ως υπάλληλος στην Τράπεζα της Ελλάδος για εικοσιπέντε χρόνια. Παντρεύτηκε τον ποιητή Άθω Δημουλά. Ζει ως σήμερα, στην Αθήνα. Ο ποιητικός της λόγος ακολούθησε μια εξελικτική πορεία ξεκινώντας από επιδράσεις από την καβαφική ποίηση και με βασικά χαρακτηριστικά στοιχεία την ενάργεια του λόγου, τη λογοπλαστική τάση και την εικονοπλαστική ενάργεια. Ο προβληματισμός της, σαφώς προσανατολισμένος προς τη δυτική φιλοσοφία της ύπαρξης, εκφράζει την αγωνιώδη αναζήτηση της ποιήτριας για το νόημα της φθαρτής ανθρώπινης ζωής. Ως εναρκτήριο σημείο της ώριμης φάσης της δημιουργίας της, θεωρείται η ποιητική συλλογή Το λίγο του κόσμου, για την οποία τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο ποίησης το 1971. Με το ίδιο βραβείο τιμήθηκε και το 1988 για τη συλλογή Χαίρε ποτέ. Το 1995 με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για την συλλογή Η εφηβεία της λήθης. Ακόμη τον Μάρτιο του 2010, τιμήθηκε με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας, στα πλαίσια της πέμπτης Ευρωπαϊκής Συνάντησης Λογοτεχνίας. Πρόσφατα, την κ.Δημουλά την ”Καινή Διαθήκη της νεότερής μας ποίησης”, τη δημιουργό, της οποίας τα ποιήματα “αποτελούν τρυφερή ρωγμή στην ιδέα του δόγματος” και “μας ευεργετούν ως διαρκή αντίδωρα λόγου”, αναγόρευσε σε επίτιμο διδάκτορά του το τμήμα Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Η ίδια είπε χαρακτηριστικά στην τελετή: «Τα μεγάλα βάσανα των ανθρώπων ξένες γλώσσες δεν γνωρίζουν.. Μια-δυο λέξεις μιλούν μόνο. Την ιώβειο υπομονή».
Η αναγόρευση της Κικής Δημουλά, σε επίτιμο διδάκτορα του τμήματος Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Δεν μπορώ να εξηγήσω με λογοτεχνικούς όρους τι είναι η ποίηση της Δημουλά, τι μ’αρέσει σε αυτό που διαβάζω και γιατί το διαβάζω. Αυτό που μπορώ να εξηγήσω, είναι πόσο με ταξιδεύει η ποίησή της, πόσο μ’αρέσει ο τρόπος με τον οποίο σκιαγραφεί πρόσωπα, εικόνες και συναισθήματα. Οι περιγραφικές εικόνες και η αρμονία των λέξεων στα ποιήματα της, δημιουργούν αισιόδοξες σκέψεις αλλά κι ατέρμονους προβληματισμούς. Μπορεί η ποίηση της Κικής Δημουλά να διακατέχεται από ένα απαισιόδοξο πνεύμα, πάντα όμως υποθάλπει μια αναπάντεχη αισιοδοξία. Είναι μια ποιήτρια που, ανά πάσα στιγμή, μπορεί να σε εκπλήξει. «Οι φωτογραφίες στην ποίησή της, συχνά αποκτούν την ιδιότητα ενός κειμένου, γίνονται αναγνώσιμες, συνδέοντας το παρόν με το παρελθόν» όπως γράφει χαρακτηριστικά ο κριτικός Κώστας Παπαγεωργίου.
Πάντα κάτι διαφορετικό ανακαλύπτω στα ποιήματα της. Ανακαλύπτω στοιχεία, που με βάζουν σε σκέψεις για τον εαυτό μου, τους έρωτές μου αλλά και τα αγαπημένα μου πρόσωπα. Μέσα από τα ποιήματα της, η Δημουλά σε κάνει να μπεις στην θέση του ήρωα που περιγράφει. Εξειδανικεύει τον έρωτα, τα ανθρώπινα συναισθήματα, δίνοντας μια άλλη όψη των πραγμάτων. Μια νότα ποιητική, λογοτεχνική…
Πολλοί κριτικοί λογοτεχνίας κι όχι μόνο, έχουν χαρακτηρίσει την ποίηση της δύσκολη ως προς την κατανόηση. Η αλήθεια είναι πως το νόημα των ποιημάτων της, δεν είναι αυτούσιο για τον αναγνώστη αλλά χρειάζεται μια ιδιαίτερη σκέψη. Να σας πω την αλήθεια, αυτό είναι που με ωθεί περισσότερο να διαβάζω την συγκεκριμένη ποιήτρια. Γιατί δεν δίνει απτά τα λογοτεχνικά στοιχεία της ποίησής της, αλλά βάζει τον αναγνώστη σε μια διαδικασία σκέψης κι αίσθησης των πραγμάτων.
